در این قسمت از پایگاه دانش برنا اندیشان تصمیم داریم تا در رابطه با یکی از موضوعات مهم و ویژه روانشناسی با عنوان اختلال فراموشی تجزیه ای انواع، علل و روشهای درمان به صورت کامل با شما علاقه مندان به مطالب روانشناسی و درمان اختلالات تجزیه ای گفتگو کنیم.
اختلال فراموشی تجزیه ای انواع، علل و روشهای درمان به صورت کامل
در مقاله اختلال فراموشی تجزیه ای انواع، علل و روشهای درمان به صورت کامل اختلال فراموشی تجزیه ای مورد بررسی قرار گرفته و سپس به راهکارهای درمانی خواهیم پرداخت،پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
فراموشی تجزیه ای
فراموشی نوعی دفاع در برابر اضطراب است؛ بنابراین هنگام مواجهه با رویدادهای آسیب زا ذهن برخی افراد به صورت ناخودآگاه دست به فراموش کردن واقعه میزند تا بدین ترتیب از خود محافظت کند. معمولا افرادی که ساختار خود ضعیفی دارند و از لحاظ منابع هیجانی محدودند در ابتلا به فراموشی تجزیه ای مستعدتر هستند. زا یا پر استرس است. این فراموشی گستردهتر از آن است که با فراموشی عادی که برای همه رخ میدهد قابل توجیه باشد. اطلاعاتی که در فراموشی تجزیه ای از یاد میروند شامل حوادثیاند که انتظار میرود در خاطر بماند یا سریعا یادآوری شوند.
قابل توجه است که برای تشخیص فراموشی تجزیهای نباید در طی مصرف مواد مخدر، دارو یا سایر شرایط بیولوژیکی مثل آسیبهای مغزی اتفاق بیفتد. افراد دچار فراموشی تجزیه ای به ندرت از مشکلات حافظهای خود آگاه هستند. معمولا این افراد شدت و اهمیت فراموشی شان را کوچک جلوه میدهند. اگر به مشکلشان اشاره شود یا مجبور به یاد آوری شوند، احساس ناراحتی میکنند.
انواع فراموشی تجزیه ای
1- فراموشی موضعی: شایعترین نوع است فرد تمام رویدادهایی را که در فاصله زمانی مشخصی اتفاق افتاده اند، فراموش می کند.
2- فراموشی انتخابی : در این نوع فراموشی، شخص قسمتی ازحوادث را فراموش می کند.
3- فراموشی فراگیر (تعمیم یافته ): در این نوع فراموشی فرد نمی تواند هیچ چیزی از زندگی اش را به یاد آورد.
4- فراموشی پیوسته (دوام دار): عبارت از ناتوانی در یادآوری رویدادها از تاریخ به خصوصی تا زمان حال.
همه گیری شناسی فراموشی تجزیه ای
فراموشی تجزیه ای شایعترین اختلال تجزیه ای است ، تصور می شود که فراموشی تجزیه ای در زن ها بیشتر از مردها و در جوان ها بیشتر ازافراد سالمند مشاهده می شود . این اختلال معمولاً با رخدادهای استرس آمیز و تروماتیک رابطه دارد، میزان بروز آن احتمالاً در زمان جنگ و سوانح طبیعی افزایش می یابد.
نشانهها و معیارهای DSM 5 برای اختلال فراموشی تجزیه ای
در کتاب DSM 5 نشانهها و معیارهای شناسایی اختلال فراموشی گسسته یاد شده است. به یاد بسپارید شناسایی و درمان اختلال آمنزیای گسسته از سوی روانشناس انجام میشود و تنها با خواندن این نشانهها نمیتوانید به دیگران برچسب اختلال روانشناختی بزنید. برخی از اختلالات روانی نشانههای همانند یا نزدیک به هم دارند پس ممکن است این اختلال را با اختلالهایی مانند اختلال استرس پس از سانحه، اختلال هویت گسسته، اختلال استرس حاد، اختلال سوماتیک سمپتوم اشتباه بگیرید برای همین است که شناسایی و درمان تنها از سوی روانشناس انجام میگیرد و کاری تخصصی است. پس نباید به دیگران برچسب اختلال بزنیم.
A: فرد توانایی به یاد آوردن اطلاعات مرتبط با خاطرات تروماتیک یا استرسزا را ندارد. این ناتوانی در به یادآوری با فراموشی طبیعی تناسب و مطابقت ندارد.
B: سمپتومها کارکرد فرد را در زمینههای گوناگون زندگی مانند زندگی فردی، خانوادگی، شغلی، اجتماعی و… دچار نابسامانی کرده باشد و در نتیجه فرد رنج و پریشانی را تجربه میکند.
C: سمپتومها و فراموشی را نتوانیم با بیماری جسمانی یا تاثیر مصرف ماده یا الکل توجیه کنیم.
D: سمپتومها و فراموشی فرد با اختلال دیگری توجیهپذیر نباشند. برای نمونه اگر اختلال استرس پس از سانحه، اختلال هویت گسسته، اختلال استرس حاد، اختلال سوماتیک سمپتوم یا اختلال نوروکوگنیتیو خفیف یا عمده بتواند نشانهها را بهتر توجیه کند، نمیتوانیم فرد را دچار آمنزیای گسسته بدانیم.
ویژگیهای بالینی فراموشی تجزیه ای
سابقه معمولاً نشان می دهد که حادثه هیجانی زمینه ساز با بار هیجانی دردناک و تعارض روانشناختی وجود داشته است.
ابراز تخیلی یا واقعی یک تکانه ( جنسی یا پرخاشگرانه ) که بیمار توان مدارا با آن را ندارد به عنوان عامل تسریع کننده عمل می کند.
افسردگی و اضطراب عوامل زمینه ساز هستند و معمولاً در معاینه وضعیت روانی بیمار وجود دارند.
فراموشی ممکن است نفع اولیه و ثانوی در برداشته باشد.
سیر و پیش آگهی فراموشی تجزیه ای
علائم فراموشی تجزیه ای معمولاًناگهانی از بین می رود، بهبود معمولاً کامل و عود آن نیز در موارد معدود روی می دهد. بعضی موارد، بخصوص اگر نفع ثانوی مهمی در کار ممکن است طولانی گردد. بازگرداندن خاطرات به هشیاری بهتر است، هر چند سریع صورت بگیرد، در غیر این صورت، خاطرات واپس زده ممکن است هسته ای در ناخودآگاه به وجود آورده و منبعی برای دوره های فراموشی بعدی گردد.
پیشنهاد ویژه : آموزش کامل درمان اختلالات سلامت روان
علل ابتلا به اختلال فراموشی تجزیه ای
این اختلال با حوادث استرس زا همراه است. مثال های آن عبارتند از:
- شرکت در جنگ
- تجربه آزار جسمی، عاطفی یا جنسی
- قربانی جرم و جنایت شدن
- تجربه یک حادثه طبیعی
- ابتلا به استرس شدید در اثر روابط خانوادگی، مالی و شغلی
درمان اختلال فراموشی تجزیه ای
اهداف درمان فراموشی تجزیه ای بر روی از بین بردن علائم متمرکز است، تا اطمینان حاصل شود که بیمار و اطرافیان او در معرض خطر نبوده و فرد مجددا خاطرات گمشده خود را پیدا کرده است. درمان ها به فرد کمک می کنند تا به اهداف زیر برسند:
- با خیال راحت با رویدادهای دردناک مقابله و آن ها را مدیریت کنند.
- ایجاد مهارت های مقابله ای جدید و مهارت های زندگی را بیاموزد.
- به عملکرد قبلی خود باز گردد.
- روابطش با دیگران بهبود پیدا کند.
بهترین روش های درمان بستگی به فرد، نوع فراموشی و شدت علائم دارد. به احتمال زیاد ترکیبی از روش های درمان زیر برای فراموشی تجزیه ای استفاده می شود:
روان درمانی
روان درمانی که گاهی اوقات مشاوره درمانی نیز نامیده می شود، درمان اصلی اختلالات تجزیه ای است. این درمان یک اصطلاح گسترده است که شامل انواع مختلفی از روش های درمانی می باشد.
درمان شناختی- رفتاری
این شکل روان درمانی بر تغییر الگوهای تفکر، احساسات و رفتارها نادرست تمرکز دارد.
حساسیت زدایی از طریق حرکت چشم و پردازش مجدد
این تکنیک برای درمان افراد مبتلا به کابوس و سایر علائم اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) طراحی شده است.
این نوع روان درمانی برای افرادی که اختلالات شخصیتی شدید (که ممکن است شامل علائم متفاوتی باشد) دارند و اغلب پس از آنکه فرد مورد سوء استفاده یا تروما قرار گرفت استفاده می شود.
خانواده درمانی
این درمان کمک می کند تا خانواده بیمار در مورد این اختلال آموزش دیده شوند تا به محض عود علائم بتوانند بیمار را کنترل کرده و به پزشک برسانند.
درمان های خلاقانه (به عنوان مثال، هنر درمانی، موسیقی درمانی)
این درمان ها به بیماران اجازه می دهند تا اندیشه ها، احساسات و تجربیات خود را در یک محیط امن و خلاقانه کشف و بیان کنند.
تکنیک های مراقبه و آرامش
این تکنیک ها به افراد کمک می کنند تا علائق متفاوتی از خود نشان دهند و از وضعیت درونی خود مطلع تر شوند.
این روش، درمانی است که از آرامش، تمرکز و توجه متمرکز برای دستیابی به یک وضعیت متفاوتی از آگاهی استفاده می کند و به بیمار امکان می دهد تا اندیشه ها، احساسات و خاطراتی را که ممکن است از ذهن آگاه پنهان شده اند را کشف کنند.
دارو
دارویی برای درمان فراموشی تجزیه ای وجود ندارد. با این حال، افراد مبتلا به اختلالات تجزیه ای، به ویژه افرادی که دارای افسردگی و یا اضطراب هستند، ممکن است از داروهای ضد افسردگی یا ضد اضطراب استفاده کنند.
افراد مبتلا به فراموشی تجزیه ای معمولا به خوبی درمان می شوند؛ با این حال، پیشرفت بیماری و موفقیت درمان به بسیاری از عوامل بستگی از جمله موارد زیر بستگی دارد:
- وضعیت زندگی شخصی
- حمایت خانواده و دوستان
معرفی یار مهربان
کتاب آسیب شناسی روانی (روانشناسی نابهنجاری)
نویسنده: شری ل. جانسون، آن کرینگ، جرالد دیویسون، جان نیل
ترجمه: حمید شمسی پور، محمود دژکام
تهیه و تنظیم: میترا نمازی
کارشناس ارشد روان شناسی بالینی