کارگاه فلسفی اسلام شناسی

اسلام از ادیان توحیدی و ابراهیمی است و پیام آور این دین حضرت محمد (ص) است که از طریق وحی از جانب خدا قرآن را برای بشریت آورده است. شروع دعوت به اسلام در سال ۶۱۰ میلادی در مکه، واقع در شبه جزیره عربستان بود. شایان ذکر است که توسعه روز افزون اسلام پس از هجرت پیامبر اسلام به شهر مدینه آغاز شد. از نظر مسلمانان، حضرت محمد (ص) آخرین پیامبر الهی و اسلام آخرین دین است. در این قسمت از فروشگاه برنا اندیشان تصمیم داریم تا یکی از بهترین آموزش‌های فلسفی با عنوان اسلام شناسی را در اختیار شما افراد علاقه‌مند به مباحث دینی قرار دهیم.

اسلام شناسی

به طور کلی مطالعات اسلامی یا همان اسلام شناسی به مطالعه دانشگاهی اسلام اشاره می‌کند. در‌واقع در اسلام شناسی هم موضوع اسلام به عنوان دین و تمدن مورد بررسی قرار می‌گیرد و هم مطالعات اسلامی یک چتر برای علوم دینی است که توسط عالمان یا دانشمندان اسلامی دنبال می‌شود.

با توجه به علاقه فراوانی در حوزه دین و اسلام شناسی وجود دارد در این قسمت از برنا اندیشان یکی از جامع‌ترین پکیج های آموزشی با عنوان اسلام شناسی را در اختیار شما افراد علاقه‌مند قرار می‌دهیم تا به صورت کامل با ابعاد مختلف آن آشنا شوید.

دین اسلام

همانطور که می‌دانید اسلام، دینی یکتاپرستی و ابراهیمی است که عمدتا پیرامون و حول کتاب قرآن متمرکز شده است. کتابی مذهبی که مسلمانان آن را کلام مستقیم خداوند (الله) می‌دانند و معتقدند که این کتاب آسمانی بر محمد (ص) پیامبر اسلام نازل شده است.

شایان ذکر است که اسلام دومین دین پرجمعیت جهان بعد از مسیحیت است و پیروان آن حدود یک چهارم جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند. باید اشاره شود که اسلام تعلیم می‌دهد که خداوند بخشنده، توانا و بی همتا است و بشریت را از طریق پیامبران مختلف، کتاب‌ها آسمانی نازل شده و نشانه‌های طبیعی یا همان آیات هدایت کرده است. در کارگاه فلسفه دین به صورت کامل به این مباحث پرداخته ایم.

مسلمانان بر این عقیده اند که قرآن به عنوان وحی نهایی و جهانی بر حضرت محمد (ص) به عنوان آخرین پیامبر خدا نازل شده است. آموزه ها و اعمال محمد (سنت) هستند و احادیث، قوانین و آموزه های مهم اسلام پس از قرآن می‌باشند.

قرآن و سنت پیامبر

اصلی‌ترین منبع برای شناخت باورها و اعمال دینی اسلام قرآن و سنت پیامبر (ص) است. مسلمانان معتقد هستند که در قرآن هیچ گونه باطل و اشتباهی راه ندارد و از زمان نزول تا به حال بدون تحریف باقی‌مانده است. سنت نیز شامل گفتار و رفتار پیامبر و ائمه (ع) است که به صورت مکتوب نسل به نسل منتقل شده است.

مهم‌ترین ارکان اعتقادی اسلام توحید، نبوت پیامبر اسلام (ص) و معاد است. دستورات عملی اسلام به ۳ دسته عبادات، اخلاق و احکام مدنی و اجتماعی تقسیم می‌شوند. مهم‌ترین اعمال عبادی در اسلام نماز، روزه، خمس، زکات، حج و جهاد است. همچنین بخش زیادی از منابع اسلامی به معرفی اخلاق پسندیده و ناپسند و راه‌های عملی رسیدن به کمالات اخلاقی اختصاص دارد.

توصیه به رعایت حقوق دیگران و دستوراتی برای تنظیم روابط اجتماعی و خانوادگی از جمله تعالیم اخلاقی اسلام است. اسلام برای بسیاری از امور زندگی روزمره نیز دستوراتی دارد. به عنوان مثال اموری مانند ازدواج، طلاق، خرید و فروش، اجاره و قضاوت که احکامشان در کتاب‌ها فقهی ذیل عنوان معاملات مورد بحث قرار می‌گیرد.

مذهب در اسلام

در دین اسلام دو مذهب عمده و اصلی تحت عنوان شیعه و اهل سنت وجود دارد که هر یک به فرقه های متعددی تقسیم می‌شوند. مهم‌ترین اختلاف بین این دو مذهب مسأله امامت یا جانشینی پیامبر (ص) است. همچنین شایان ذکر است که در بعضی مسائل اعتقادی و احکام نیز با یکدیگر تفاوت دارند.

تفاوت اسلام با ایمان

لازم به ذکر است که هر فرد با گفتن دو جمله «اشهد ان لا اله الا الله» و «اشهد ان محمدا رسول الله» وارد دین اسلام می شود. دکر این جملات در‌واقع شهادت دادن به یگانگی خداوند و رسالت پیامبر اسلام (ص) است. بدون این کار فرد از دایره اسلام خارج است و کافر محسوب می شود. به یاد داشته باشید که این تعریف از مسلمان بین نخستین مرتبه از پذیرش اسلام است. اگر شما به مباحث دینی و فلسفی علاقه مند هستیم پیشنهاد می کنیم تا به کارگاه فلسفه عبادت و پرستش مراجعه نمایید.

در این مرحله حتی ممکن است بین باور قلبی فرد با آنچه در زبان می‌گوید تفاوت وجود داشته باشد. به این معنا که اسلام آوردن مرحله ابتدایی و ظاهری در پذیرش شریعت خاتم به وسیله اظهار شهادتین است. اما ایمان علاوه بر این، مستلزم اعتقاد قلبی و باطنی است. اسلام آوردن، پذیرش و اطاعت زبانی و جوارحی است. خواه همراه با اعتقاد قلبی باشد و خواه به این صورت نباشد. اما لازم است اشاره شود که ایمان، خضوع و اطاعت همراه با اعتقاد قلبی است.

منابع شناخت

قرآن کریم، سنت پیامبر اسلام (ص) و امامان شیعه و نیز گفتار و رفتار اصحاب پیامبر از منابعی است که مسلمانان برای شناخت باورها، وظایف عملی، تاریخ اسلام و آشنایی با سرگذشت بزرگان دین به آن مراجعه می کنند. این سنت در قالب کتاب‌های حدیث و سیره از نسل های گذشته به آینده رسیده است. از نظر شیعیان فقط سنت پیامبر و امامان شیعه معیار شناخت و عمل است. تکیه بر سیره صحابه نیز از مختص اهل سنت بوده که شیعیان رفتار صحابه را قابل نقد می‌دانند.

اصول اعتقادی

اعتقادات به مجموعه باورهایی گفته می‌شود که شامل نگاه اسلام به جهان، انسان، طبیعت و رابطه آن‌ها با خداوند است. مجموعه اعتقادات اسلامی در ۳ اصل کلی توحید، نبوت و معاد دسته بندی می‌شوند که به آن‌ها اصول عقاید گفته می‌شود. یعنی چیزهایی که هر مسلمانی باید به آن‌ها معتقد باشد. سایر باورهای اسلامی ریشه در این سه اعتقاد اصلی دارند، هر یک از این اعتقادات موجب تمایز مسلمانان از سایر ادیان می‌شوند. در مذهب شیعه، امامت نیز از اصول اعتقادی محسوب می‌شود. باورهای اسلامی در‌واقع معرفی جهان بینی اسلام است.

وظایف عملی

بخش مهمی از تعالیم دین اسلام ناظر به اعمال هر فرد مسلمان است. این وظایف که احکام عملی نیز نامیده می شوند. در دانشی به نام فقه تدوین شده اند. منبع اصلی شناخت این وظایف قرآن و سنت و گفتار و رفتار معصومان است. به طور کلی می‌توانیم وظایف عملی هر فرد مسلمان را در ۳ حوزه عبادات، اخلاق و احکام مدنی و اجتماعی و معاملات دسته بندی کرد.

عبادات : عبادت عملی است که فقط باید به انگیزه اطاعت از دستور خداوند انجام شود. اعمال عبادی یا واجب اند یا مستحب هستند. مهم‌ترین عمل عبادی واجب در اسلام نمازهای روزانه است. همچنین برخی از مهم‌ترین عبادت های واجب شامل روزه در ماه مبارک رمضان، زکات، خمس، زیارت خانه کعبه یا همان حج و جهاد می‌شوند.

اخلاق

در متون اصلی اسلام یعنی قرآن و سنت معصومان آموزه های فراوانی برای رفتارهای اخلاقی وجود دارد. معرفی اخلاق پسندیده و ناپسند و راه‌های عملی رسیدن به کمالات اخلاقی، توصیه به رعایت حقوق دیگران و دستوراتی برای تنظیم روابط اجتماعی و خانوادگی از تعالیم اخلاقی اسلام است.

وظایف اجتماعی

در دین مبین اسلام برای بسیاری از امور زندگی روزمره نیز دستورات شرعی وجود دارد. اموری مانند ازدواج، طلاق، خرید و فروش، اجاره، رهن، خوردنی ها و آشامیدنی ها، شکار، امور جنائی و قضاوت که هر یک احکامی دارند. این احکام در علم فقه با عنوان احکام معاملات مورد بحث قرار می‌گیرند.

اگر شما به مباحث دینی و فلسفی علاقه‌مند هستید پیشنهاد می‌شود تا از این قسمت از برنا اندیشان کارگاه اسلام شناسی را دریافت نمایید.