کارگاه فلسفی نقد عقل عملی

نقد عقل عملی که تحت عنوان نقد دوم نیز شناخته می‌شود از نظریات مهم ایمانوئل کانت است. شایان ذکر است که نقد عقل عملی دنباله نقد اول کانت یعنی عقل محض است و پیرامون فلسفه اخلاق بحث می کند. در‌واقع هدف کانت از نقد عقل عملی این بودن که هم دامنه گسترده‌تری را پوشش دهد و هم دیدگاه‌های اخلاقی اش را در چارچوب نظام فلسفه انتقادی خود قرار دهد. در این بخش از فروشگاه برنا اندیشان تصمیم داریم تا یکی از جامع‌ترین کارگاه های فلسفی با عنوان نقد عقل عملی را در اختیار شما افراد علاقه‌مند به فلسفه قرار دهیم.

نقد عقل عملی

لازم به ذکر است که نقد عقل عملی تأثیر بسزایی بر توسعه دامنه فلسفه اخلاق گذاشت که با بنیاد آموزه فراگیر دانش اثر یوهان گوتلیب فیشته آغاز گردید و در طی قرن بیستم میلادی تبدیل به مرجع اصلی برای فلسفه اخلاق وظیفه گرا شد. با توجه به علاقه فراوانی که در زمینه فلسفه قرار دارد در این بخش از برنا اندیشان تصمیم داریم تا بهترین و جامع‌ترین کارگاه آموزش نقد عقل عملی را در اختیار شما افراد علاقه‌مند قرار دهیم. این مجموعه آموزشی به زبان فارسی تهیه شده است و به صورت کامل موضوع نقد عقل عملی را مورد بررسی قرار می‌دهد.

نقادی کانت

پروژه نقادی ایمانوئل کانت شامل ایجاد محدودیت‌هایی برای حوزه هایی بود که ذهن می‌توانست در آن‌ها تأمل کند. کانت با تمایزگذاری بین پدیدارها یا همان فنومن ها و اشیاء در خود یا همان نومن ها، ذهن را تنها دارای قابلیت شناخت پدیدارها دانست و نومن ها را از حوزه شناخت عقل انسان خارج کرد. کانت در نقد عقل عملی تلاش کرد تا به پرسش چه باید کرد؟ پاسخ دهد و با استنتاج عقلانی قاعده طلایی، حوزه عقل عملی را مشخص نمود. نقد عقل عملی یا نقد دوم فلسفه اخلاق عصر روشنگری است، بدون توجه به منفعتی که عمل اخلاقی برای انسان دارد.

عقل عملی چیست؟

در فلسفه، عقل عملی استفاده از عقل برای تصمیم گیری در مورد نحوه عمل است و در برابر عقل نظری قرار می‌گیرد. به عنوان مثال دانشمندان برای تصمیم گیری در مورد ساخت تلسکوپ از عقل عملی استفاده می کنند. اما برای تصمیم گیری در مورد اینکه کدام نظریه نور بهتر است، از عقل نظری استفاده می‌کنند.

تاثیر نقد عقل عملی

از غرایب تاریخ فلسفه همین موضوع نقد عقل عملی است که به عنوان یکی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین نظریه‌های اخلاق یعنی نظریه اخلاق کانت است. شایان ذکر است که نقد عقل عملی بسیار گسترده و شفاف بوده و حتی امروزه بسیاری از فلاسفه از نقد دوم کانت یاد می‌کنند.

لازم به ذکر است که کانت در ابتدا ۳ پرسش را مطرح کرده بود که عبارتند از چه می‌توانم بدانم؟ چه می بایست بکنم؟ به چه می‌توانم امید ببندم؟ اما هنگامی که نقد عقل عملی را مطرح نمود نتایج نقد نخست تأیید شد و آموزه امر بی قید و شرط از طریق امر واقع عقل محض توضیح داده می‌شود و این امید که کوشش فضیلت مندانه چه بسا بیهوده نباشد در پرتو آموزه خیر اعلی موجه می‌گردد.

شایان ذکر است که کانت با سه اصل موضوع آزادی، نامیرایی و خدا به جای پاسخ دادن به این پرسش که به چه می‌توانم امید ببندم به این پرسش پاسخ می‌دهد که من به مثابه سوژه ای اخلاقی باید به چه چیزی معتقد باشم تا قانون اخلاق موهوم نباشد.

بنابراین در نظر کانت معنای تکلیف گرایانه اخلاق در تکلیف ما در قبال کنش خلاصه نمی شود. از نظر کانت، ما در مقام سوژه هایی اخلاقی باید به وجود خدا و نامیرایی نفس معتقد باشیم و این اعتقاد از منظر عملی گریز ناپذیر است. در کارگاه فلسفه ویلیام فرانکنا به صورت کامل با مباحث مربوط به فلسفه اخلاق آشنا خواهید شد.

عقل محض

کانت در فلسفه خود با نام سنجش خرد ناب عقل محض یا خرد ناب را مورد بررسی قرار داده است.

تفاوت عقل با عقل محض

شایان ذکر است که در فلسفه عقل (خرد) منبع شناخت انسان است ولی عقل محض یا همان خرد ناب در فلسفه کانت از قوه یا فاهمه و نیز حسیات جدا شده است.

عقل محض چه ویژگی‌هایی دارد؟

در فلسفه کانت عقل محض هم حکم کننده است و هم حکم شونده، یعنی خرد ناب می‌تواند در مورد خودش حکم کند.

بحث پیرامون عقل محض

بحث در مورد خرد ناب و نقش آن در شناخت متافیزیکی انسان در دیالکتیک ترافرازنده کانت است. کانت درباره خرد ناب جدا از فاهمه و حسیّات بحث کرده و دیالکتیک ترافرازنده کانت مبحثی جدا از منطق ترافرازنده او و زیبایی‌شناسی ترافرازندهٔ (استتیک ترافرازنده) او می‌باشد. کانت عقیده دارد روح (شخصیت) و کیهان و خدا فقط ایده‌های برای یکپارچه کردن مفاهیم ناب فاهمه هستند این ایده‌ها وجود (ماهیت) ندارند و تحت تأثیر رفلکس‌های ترافرازنده موجب یکپارچه کردن مفاهیم ناب فاهمه شده است.

عقل محض و شناخت متافیزیکی

کانت در کتاب خود سنجش خرد ناب بحث کرده که امکان شناخت متافیزیکی برای خرد ناب وجود دارد اما در نهایت اثبات وجود یا عدم وجود خدا با خرد ناب امکان‌پذیر نیست.اگر شما به فلسفه کانت علاقه دارید و می‌خواهید به صورت تخصصی با نقد عقل عملی آشنا شوید پیشنهاد می‌کنیم تا از این قسمت از برنا اندیشان پکیج کامل فلسفه نقد عقل عملی را دریافت کنید تا به صورت کامل با تمامی مفاهیم موجود در این نقد آشنا شوید.