اختلال پایکا: هرزه خواری مواد غیر خوراکی

اختلال پایکا یک وضعیت رفتاری است که برخی افراد، به ویژه کودکان و زنان باردار، به طور معمول به صورت اجباری به خوردن موادی می‌پردازند که اصولاً هیچ ارزش غذایی ندارند. این افراد گاهی اوقات ممکن است مواد بی‌ضرری مانند تکه‌های یخ یا مواد غذایی خام را مصرف کنند، اما در برخی موارد شدیدتر، به خوردن مواد خطرناکی مثل رنگ‌های خشک شده روی دیوار، کچ روی دیوار یا تکه‌های فلزی بپردازند. این رفتارها می‌تواند منجر به عواقب جدی مثل مسمومیت شدید شود.

این اختلال ممکن است در کودکان و زنان باردار با فراوانی بیشتری رخ دهد و به طور معمول ممکن است به صورت موقت و مقطعی باشد. اگر علائم این اختلال بیش از یک ماه ادامه پیدا کند، می‌توان آن را تشخیص داد. اختلال پایکا همچنین در افرادی که دارای ناتوانی‌های ذهنی رایج تری هستند، به ویژه کودکانی که با اختلالات رشد مواجه هستند، معمولاً شدیدتر و به طور طولانی‌تر ادامه پیدا می‌کند. در این بخش از مجله علمی برنا اندیشان تصمیم داریم تا مقاله ای کامل با عنوان بررسی اختلال پایکا یا همان هرزه خواری را در اختیار شما افراد علاقه مند به مجموعه مقالات روانشناسی قرار دهیم.

خوراکی های رایج در اختلال پایکا

همانطور که اشاره شد، افراد مبتلا به اختلال پایکا به طور منظم و گسترده به مصرف برخی اقلام غیر خوراکی می‌پردازند، که این اقلام بیشتر در مورد مبتلایان به پایکا به یک شیوه مشابه مشاهده می‌شود. به طور کلی، می‌توان اقلامی که افراد مبتلا به اختلال پایکا به خوردن آنها تمایل نشان می‌دهند، به موارد زیر خلاصه کرد:

• تکه‌های یخ
• صابون
• دکمه
• خاک رس یا هر نوع خاک دیگری
• مو
• کچ روی دیوار
• شن
• ته‌مانده‌های فیلتر سیگار
• خاکستر سیگار
• تکه‌های رنگ خشک‌شده
• انواع چسب
• مدفوع
• تکه‌های فلزات خرد شده

البته، لیست اقلام مصرفی توسط افراد مبتلا به اختلال پایکا به این موارد محدود نمی‌شود، و ممکن است دیگر مواد مشابه خوراکی یا غیر خوراکی نیز وارد این لیست شوند. اما در گزارش‌ها و مطالعات، موارد فوقی به عنوان مواردی با فراوانی بیشتر توصیف شده‌اند.

اختلال پایکا به چه دلایلی ایجاد می شود؟

اگرچه به لحاظ علمی هنوز دلیلی دقیق برای بروز اختلال پایکا شناخته نشده است، اما در برخی موارد مشاهده شده که عواملی مانند کمبود آهن، روی، یا سایر مواد مغذی در بدن می‌توانند به همراه بروز این اختلال باشند و دلیلی برای ظاهر شدن آن باشند.

به عنوان مثال، یکی از عوامل مهمی که در بروز پایکا در زنان باردار نقش دارد، کمبود آهن و کم خونی است. در مورد کودکان مبتلا به اختلال پایکا نیز اغلب به همین دلیل اشاره شده است. این اختلال نشان‌دهنده این است که بدن، در تلاش برای جبران کمبود مواد مغذی که در آن مواجه است، به ایجاد امیالی مانند خوردن اقلام غیر معمول می‌پردازد.

پیشنهاد می شود به کارگاه جامع آسیب شناسی روانی مراجعه فرمایید. در بین برخی افراد مبتلا به اختلالات روانی خاص، مثل اسکیزوفرنی یا اختلال وسواس فکری-عملی، اختلال پایکا نیز به نسبت رایج مشاهده می‌شود. این مسأله ممکن است به دلیل واکنش دفاعی بدن فرد در پاسخ به اختلال باشد.

همچنین، یکی از عوامل دیگری که ممکن است به بروز اختلال پایکا منجر شود، رژیم‌های غذایی سخت و سنگین یا سوء تغذیه است. در این موارد، خوردن مواد غیر ضروری یا غیر خوراکی به عنوان واکنشی به احساس گرسنگی ناشی از رژیم، به فرد احساس سیری و لذت می‌دهد.

البته باید توجه داشت که در برخی فرهنگ‌ها، خوردن تعدادی از مواد غیر معمول به عنوان یک عادت قابل قبول شناخته می‌شود، مثل خوردن خاک رس که به آن ژئوفاژیا می‌گویند. با این حال، این رفتارها به طور کلی می‌توانند در محدوده اختلال پایکا قرار گیرند و از نظر پزشکی مورد توجه قرار بگیرند.

آشنایی با عوارض اختلال پایکا

از آنجایی که افراد مبتلا به اختلال پایکا عادت به خوردن مواد غیر خوراکی، که گاهاً مضر هستند، دارند، این رفتار معمولاً منجر به بروز برخی عوارض جانبی برای آنها می‌شود. برخی از عوارض رایج که ممکن است به علت اختلال پایکا رخ دهند عبارتند از:

1. انواع مسمومیت: مصرف مواد غیر معمول ممکن است به مسمومیت‌های مختلف منجر شود.

2. ناراحتی‌های معده: خوردن اقلام غیر خوراکی می‌تواند مشکلات معده ایجاد کند و به درد معده منجر شود.

3. دل درد‌های مداوم: برخی از اقلام غیر معمول ممکن است عوارض دستگاه گوارش را افزایش دهند و باعث دل درد‌های مداوم شوند.

4. وجود خون در مدفوع: مصرف مواد غیر خوراکی می‌تواند به عوارض مختلف در دستگاه گوارش منجر شود، از جمله وجود خون در مدفوع.

5. مشکلات دهان و دندان: این مصرف ممکن است به شکستگی دندان، پارگی لثه، و یا آفت‌های دهانی منجر شود.

6. انواع عفونت‌های انگلی: خوردن مواد غیر معمول ممکن است به انتقال عفونت‌های انگلی بینی و گلو منجر شود.

7. مشکل انسداد روده: برخی از اقلام غیر خوراکی می‌توانند به انسداد روده ایجاد کنند که مشکلات جدی در دستگاه گوارش ایجاد می‌کند.

8. خفگی: در موارد خاص، مصرف مواد غیر خوراکی می‌تواند به خفگی و مشکلات تنفسی منجر شود.

این عوارض جانبی نشان‌دهنده تأثیرات نامطلوبی است که ممکن است به علت اختلال پایکا بر روی سلامتی افراد بیفتد و نیاز به مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دارد.

عوارض جانبی اختلال پایکا باعث می‌شوند که این اختلال برای برخی افراد به خصوص خطرناک و حتی ممکن است کشنده باشد. این مخصوصاً در مواقعی از جمله بروز اختلال در زنان باردار ممکن است به طور همزمان بر سلامت مادر و جنین تأثیر منفی بگذارد.

بنابراین، هر چند ممکن است برخی از موادی که افراد مبتلا به اختلال پایکا مصرف می‌کنند، از نظر فرهنگی به عنوان چیزی ناپسند محسوب نشوند، مانند خوردن یخ و خاک، اما در صورت عدم توجه و اقدامات پیشگیرانه، این اختلال ممکن است به تدریج به مصرف مواد خطرناک‌تر منجر شود. به همین دلیل، مهم است که مقابله با اختلال پایکا، به ویژه در افرادی که وضعیت‌های خاصی دارند مانند کودکان دارای ناتوانی‌های ذهنی و زنان باردار، به جدیدترین شکل ممکن مدیریت شود.

تشخیص اختلال پایکا

تقریباً هیچ آزمایش یا تست مشخصی برای تشخیص اختلال پایکا وجود ندارد، و پزشک تنها بر اساس علایق خوراکی فرد و اطلاعات مرتبط با چندین عامل دیگر می‌تواند این اختلال را تشخیص دهد. یکی از مسائل بسیار مهم در فرآیند تشخیص این اختلال این است که فرد مبتلا باید به صراحت و صادقانه در مورد اقلام غیر خوراکی که مصرف کرده یا می‌کند، با پزشک خود صحبت کند تا بتواند بهترین کمک را دریافت کند.

گزارش دقیق نوع مواد مصرفی، میزان تمایل به خوردن آنها، و مدت زمان مصرف، در تشخیص اختلال پایکا و ارزیابی شدت آن نقش بسیار مهمی دارد. این اطلاعات تنها از طریق اطلاعاتی که فرد مبتلا به اختلال پایکا یا از نزدیک‌ترین افراد به او ارائه می‌شود قابل دسترسی است.

این مسئله به ویژه در مورد کودکان دارای ناتوانی‌های ذهنی بسیار اهمیت دارد. یکی از آزمایشات رایج برای جمع‌آوری اطلاعات مرتبط با تشخیص اختلال پایکا، آزمایش خون می‌باشد که برای تعیین سطح مواد معدنی مانند روی یا آهن در بدن اجرا می‌شود. به طور کلی، آزمایشات مرتبط با اندازه‌گیری سطح مواد معدنی و مغذی در بدن برای به دست آوردن اطلاعاتی درباره علل جسمانی مرتبط با اختلال پایکا به کار می‌روند.

درمان اختلال پایکا

گام اول در درمان اختلال پایکا، مرتبط با تدابیر و بهبود عوارض جانبی ایجاد شده به دلیل رفتار خوردن مواد غیر خوراکی است. اگر فرد مبتلا به مصرف موادی نظیر رنگ‌ها یا تکه‌های فلزی که باعث مسمومیت یا انسداد گردیده‌اند، باید در ابتدا این عوارض تسکین یابند.

نوع داروهای مورد استفاده در این مرحله بسته به نوع اقلام غیر خوراکی مصرفی توسط فرد مبتلا متغیر است. به عنوان مثال، در افرادی که به خوردن فلزات علاقه دارند، داروهایی به منظور از بدن دفع سرب از طریق ادرار تجویز می‌شود. این داروها معمولاً به دو صورت تزریق وریدی یا مصرف خوراکی تجویز می‌شوند.

در صورتی که بروز اختلال پایکا در فرد به علت کمبود مواد مغذی خاصی در بدن باشد، پزشک در این مرحله اقدام به تجویز مکمل‌های غذایی و ویتامینی به همراه برخی داروها برای جبران این کمبودها می‌نماید. علاوه بر داروها، مصرف مواد غذایی که حاوی مواد مغذی و معدنی مورد نیاز هستند، به عنوان جزء یک رژیم غذایی مخصوص نیز توصیه می‌شود. این اقدامات در جهت بهبود و تقویت وضعیت تغذیه‌ای فرد و رفع علایم اختلال پایکا انجام می‌شود.

یکی از مراحل مهم در درمان اختلال پایکا، انجام تست‌های روانشناختی ضروری است تا وضعیت روانی فرد مورد بررسی قرار گیرد و احتمال ابتلا به اختلالات وسواس فکری-عملی ارزیابی شود. همانطور که گفته شده، وسواس‌های فکری-عملی می‌توانند یکی از عوامل اصلی در ظهور اختلال پایکا باشند و تشخیص صحیح آنها از اهمیت بالایی برخوردار است تا درمان اختلال پایکا به‌صورت موثر انجام شود. در صورت تشخیص وجود وسواس‌های فکری-عملی در فرد مبتلا به پایکا، درمان‌های دارویی و روان درمانی مورد نیاز برای مدیریت این مسئله خاص اجرا می‌شود.

در صورتی که فرد مبتلا به اختلال پایکا دارای ناتوانی ذهنی یا تاریخچه‌ای از اختلالات روانی پیشین باشد، ابتدا باید به درمان یا مدیریت این اختلالات و وضعیت روانی فرد توجه شود، قبل از آنکه به درمان اختلال پایکا متمرکز شویم. در بسیاری از مواردی که اختلال پایکا به دلیل وجود اختلالات پیشین رخ می‌دهد، با معالجه یا بهبود اختلال اولیه، علائم اختلال پایکا نیز بهبود یافته و نیازی به درمان مستقل برای آن نخواهیم داشت.

لازم به ذکر است که در برخی از افراد مبتلا به اختلال پایکا، علائم ممکن است برای مدت طولانی و گاهاً تا سال‌ها ادامه داشته باشند و کاملاً بهبود نیابند. این امر به ویژه در کودکان دارای ناتوانی ذهنی بسیار شایع است. در این حالت‌ها، پزشک می‌تواند به فرد مبتلا و خانواده‌اش کمک کند تا وضعیت خاص این اختلال را درک کرده و اقداماتی را برای مدیریت و کاهش اثرات ضروری انجام دهند.

روش هایی برای پیشگیری از اختلال پایکا

می‌توان گفت که پیشگیری از اختلال پایکا به طور کامل ممکن نیست و در برخی موارد، این اختلال به دلیل زمینه‌های خاص به وقوع می‌پیوندد. با این حال، تأثیرگذاری بر برخی عوامل می‌تواند در کنترل و بهبود وضعیت موثر باشد.

تغذیه مناسب یکی از عواملی است که می‌تواند به کودکان در تأمین مواد مغذی مورد نیاز بدن و پیشگیری از اختلال پایکا کمک کند. به ویژه در مورد کودکانی که از نوزادی عادت به خوردن و جا به جا کردن اشیا در دهان دارند، مناسب است که از سنین پایین به راهکارهای پیشگیرانه روی آورده و این رفتار را در زمان‌های بعدی به سمت علائم اختلال پایکا توسعه ندهیم.

استفاده از برخی داروهای تقویتی و مکمل‌های غذایی در دوره کودکی و در دوران بارداری می‌تواند با تأمین ویتامین‌ها و مواد مغذی مورد نیاز بدن، احتمال بروز اختلال پایکا را به حداقل برساند. اگر در خانواده تجربه‌های مرتبط با اختلال پایکا وجود دارد، ابتدا باید به درمان فرد مبتلا اولویت داده شود و سپس به تعامل با دیگر افراد، به ویژه کودکان که ممکن است حساسیت نسبت به این اختلال داشته باشند، پرداخته شود. به دلیل اینکه امیال مرتبط با علائم پایکا می‌توانند در کودکان آموخته شده و به تدریج به عادت تبدیل شوند، اقدامات پیشگیرانه و آگاهی در این زمینه از اهمیت بسیاری برخوردارند.

سوالات متداول

نوشته قبلی

بیماری مالیخولیا: علائم، علت‌ها، و درمان

نوشته بعدی

پاریدولیا: ساخت تصاویر پنهان در مغز