برنا اندیشان | مرجع تخصصی بهترین پکیج های آموزشی
در این قسمت از پایگاه دانش برنا اندیشان تصمیم داریم تا در رابطه با یکی از موضوعات مهم و ویژه روانشناسی با عنوان راهکارهای نوین درمان پرخاشگری کودکان به صورت کامل با شما علاقه مندان به مطالب روانشناسی و درمان پرخاشگری گفتگو کنیم.
راهکارهای نوین درمان پرخاشگری کودکان به صورت کامل
در این مقاله راهکارهای نوین درمان پرخاشگری کودکان به صورت کامل مورد بررسی قرار گرفته و سپس به مهارت آموزی خواهیم پرداخت،پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
گاهی پرخاشگری توسط کودک تعبیر نامناسب بزرگترها از رفتارهایی است که کودک برای برقراری ارتباط با دیگران انجام میدهد. بطور مثال یک کو دک نوپا ممکن است برای برقراری ارتباط با بچه های دیگر آنها را بغل کند، هل بدهد، بزند یا رفتارهایی از این قبیل. این رفتار به دلیل عدم یادگیری کودک برای استفاده از زبان جهت برقراری ارتباط اتفاق می افتد. اگر کوک نتواند بدلیل تاخیر در گفتار یا بدلیل عدم یادگیری استفاده از زبان برای برقراری ارتباط از آن جهت ارتباط با دیگران استفاده کند، مجبور میشود از شیوه های فیزیکی برای برقراری ارتباط استفاده کند. اگر کودک تاخیر گفتاری نداشته باشد، به احتمال زیاد والدینی دارد که زیاد حوصله سر و کله زدن با او را ندارند و به محض این که کودک شروع به بهانه گیری میکند، او را به خواسته اش میرسانند و معمولا کودک نیازی به گفتن و حرف زدن در مورد نیازهایش ندارد. نه فقط کودک نوپا، که کودکی که روش استفاده از زبان را برای برقراری ارتباط با دیگران نمیداند، ممکن است رفتارهای پرخاشگرانه از خود نشان دهد.
برای کودک باید توضیح دهید که تا چه حد میتواند به دیگران نزدیک شود و این که حق زدن یا ناسزا گفتن به هیچ کس اعم از خودتان به عنوان پدر و مادر یا پدربزرگ و مادربزرگ یا دیگر بچه ها را ندارد و در صورت بروز چنین رفتاری حتی اگر شخصی که مورد هجوم کودک قرار گرفته سکوت کند شما این رفتار را نادیده نمی گیرید و مطابق با قواعد مشخص و متناسب با شدت رفتار با او برخورد خواهید کرد. گاهی ممکن است در جمعی باشید که اقوام و نزدیکان اجازه تنبیه شدن کودک را ندهند. در چنین مواقعی تنبیه کودک را زمانی اجرا نمایید که به منزل برگشتید و در اجرای آن اصرار کنید. حتی اگر کودک به شما قول داد که دیگر این رفتار را تکرار نمیکند شما باید ضمن استقبال از این موضوع، تنبیه خود را کاملا اجرا نمایید. صد البته منظور از تنبیه کتک زدن و شیوه های خشونت آمیز نیست بلکه منظور محرومیت زمان مند کودک، تعویق در گرفتن پاداش و یا قهر کرن با او بصورت زمان مند است.
شیوه های نامناسب فرزندپروری
برخی شیوه های فرزندپروری و استفاده نامناسب از تنبیه و تشویق، موجب تقویت خشم و پرخاشگری در فرزندان میشوند. برخی الگوهای نامناسب رفتاری در خانواده عبارتند از:
1) نشان دادن رفتارهای پرخاشگرانه از سوی یکی از اعضای خانواده که موجب الگوسازی این رفتار توسط کودک میشود.
2) تاثیرپذیری از رفتار پرخاشگرانه مشاهده شده در محیط و در رسانه ها
3) تشویق رفتار پرخاشگرانه
4) آزار جسمی
5) نمایش خشونت در رسانه ها
محرکهایی که منجر به واکنشهای خشم میشوند:
- ایجاد محدودیت های جسمی و حرکتی کودک خواه به وسیله ی دیگران و یابر اثر ناتوانایی های خود او
- جلوگیری از انجام فعالیت های درجریان او
- مجموعه ای ازناراحتی هایی که موجب ناکامی کودک میشود.
- قطع فعالیت های درحال پیشرفت
- ایراد گرفتن دائم از آنها
- اذیت کردن انها
- مقایسه ی نامناسب بین کودک ودیگران
- سخنرانی ونصایح پی درپی به انان
سه روش اصلی برای مقابله با خشم عبارتند از : بیان، سرکوبی، آرام سازی
الف) بیان خشم –یکی از ساده ترین روش های ابراز وجود است، بیان خشم است و نه پرخاشگری –است. فرد باید بتواند بدون آسیب رساندن به دیگران، نظرات و خواسته های خود را مطرح کند.
ب) سرکوب –زمانی که بتواند هنگام عصبانیت ،خشم خود را کنترل کند و مانع بروز افکار منفی و مخرب شود و با کمی تامل بر نکات مثبت، جهت جدیدی به این نیروی درونی خود بدهد، موجبات سرکوب خشم را بوجود آورده است
ج) آرام سازی
روش های جلوگیری از خشم:
الف) تنفس عمیق ب) تکرار کلماتی مثل (سخت گیری) (خونسرد باش) پ) تصور و تجسم موقعیت های آرامش بخش ت) ورزش و نرمش های سبک و ساده مثل یوگا
بازسازی شناختی
فرد تندخو باید سعی کند به تدریج نحوه نگرش خود را تغییر دهد.
حل مسئله
ارتباط بهتر
رفتار های طنز و شوخ طبعانه
تغییر محیط
پیشنهاد ویژه : کارگاه آموزش چگونه خشم خود را مدیریت کنیم
خانه ای با هیجانات سالم
چنانچه هدف شما آگاهی بیش تر از احساسات فرزندتان است و قصد دارید روش های سالم برون ریزی خشم خود را کنترل کرده، رفتار خود را الگویی برای فرزندتان قرار دهید:
1. علت خشم خود را پیدا کنید.
2. تا 10 بشمارید.
3. اجازه دهید فرزندتان احساسات خودش را برای شما شرح دهد.
4. عصبانیت خود را فراموش کنید.
5. مدتی به پیاده روی و قوم زدن بپردازید.
6. به کودکان کمک کنید تا احساس خشم را در خود بشناسد و دریابند که رفتار افراد نشآت گرفته از احساسات درونی آنهاست.
7. انعطاف پذیری باشید.
8. به کودکان حق بدهید که در مواردی عصبانی شوند، اما رفتارهای خشونت آمیز را بپذیرند.
9. چنانچه کار خطا و اشتباهی انجام دادید، عذرخواهی کنید.
10. خود را جای فرزندتان قرار دهید و از دید او به موقعیت نگاه کنید.
11. شیوه های مسالمت آمیز بیان خشم را به فرزندتان بیاموزید.
پس از کشف علل بروز خشم در کودکان می توان در قسمت راهکارهای نوین درمان پرخاشگری کودکان به صورت کامل به مهارت آموزی کودکان بپردازید.
همواره به خاطر داشته باشید:
علت اصلی عصبانیت ناکامی است.
پرخاشگری ناشی از احساس ضعف و درماندگی است.
چنانچه هر یک از والدین و یا سایر اعضا خانواده نتواند خشم خود را با روش های غیر پرخاشگرانه ابراز دارند، کودکان نیز شانسی برای یادگیری این مهارت نخواهند داشت. والدین می توانند پرخاشگری کودک را به وسیله ابراز توجه، رسیدگی به کودک و آموختن شیوه های سالم و قابل قبول رسیدن به هدف، کاهش داده، باعث آرامش و ارتقاء توانایی درونی او شوند.
عموما پرخاشگری در کودکان زیر پنج سال بصورت امری عادی و معمولی دیده میشود و این برای والدینی که با آن روبرو میشوند سخت و گاهی غیر قابل تحمل است. درسنین پیش از دبستان کودکان بطور معمول هنوز نمی دانند که چگونه باید با یکدیگر تعامل کرده و کنار بیایند پس به هنگام بازی ممکن است؛ بر سر هر چیز دیگری با یکدیگر درگیر شوند و اعمال خشونت آمیزی ازخود نشان دهند. دلایل پرخاشگری در کودکان بشرح زیر میباشد:
-بروز ترس درکودکان: گاهی اوقات دلیل پرخاشگری کودکان درترسهایشان نهفته است. زمانیکه کودکان از نزدیکانش احساس طرد شدگی میکنند ممکن است، این حس خود را با عصبانیت نشان دهند.
-ناتوانی درانجام کارهایی که به آنها محول میشود یا خودشان میخواهند انجام دهند: کودکان زیر 5 سالی که هنوز درحال مهارت آموختن است; ممکن است؛ کاری را بدون کمک دیگران نتوانند انجام دهند و این حس ناتوانی باعث بروز خشم و پرخاشگری درکودکان میگردد.
-خستگی و یا گرسنگی کودکان: برخی مواقع تنها علت عصبانیت کودکان خستگی و گرسنگی میباشد. آنها نمیدانند در این زمان چه باید بکنند بنابراین با دعوا، خشم و داد و فریاد احساساست خودشان را بروز میدهند.
چیزی که در این زمینه اهمیت دارد این است،که،کودکان بمرور زمان و باپیشرفت مهارتهای کلامی میتوانند بر خشم خود غلبه؛کرده و در 5 سالگی مهارتهای کلامی آنها تا حد زیادی پیشرفت میکند و با گذشت زمان کودکان یاد میگیرندکه بجایِ داد و فریاد و پرخاشگری از کلمات و حرف زدن به منظور حلِ مسایلشان استفاده نمایند. به؛ آنها بیاموزید که، از طریق حرف زدن و بحث درباره مساله و مشکلشان نتیجه بهتری میتوان گرفت تا بواسطه پرخاشگری و اعمال خشونت آمیز .
از کودکان خود بخواهید درمقابل رفتارهای پرخاشگری خودشان حتماً معذرت خواهی کنند، حتی اگر مجبور باشید خودتان آنها را نزد فرد آسیب دیده ببرید و تا زمانیکه، عذرخواهی کنند، صبر کنید.
روشهایی برای درمان پرخاشگری کودکان
راهکارهای نوین درمان پرخاشگری کودکان به صورت کامل در ذیل توضیح داده می شود:
1) محدودیت هایی برای کنترل پرخاشگری وضع کنید و آنها را به اطلاع کودک برسانید .
2) مدل های پرخاشگری را به حداقل برسانید. می توانید از راهکارهای زیر استفاده کنید:
الف) ساعاتی را که کودک فیلم های خشونت آمیز تلویزیونی می بیند، محدود کنید .
ب)فیلم ها، تصاویر و روزنامه کودک را به دقت انتخاب کنید .
ج) الگوهایی را در اختیار کودک بگذارید که پرخاشگرانه نباشند.
3) ح)همراه کودک برنامه های تلویزیونی را ببینید و صحنه پرخاشگرانه آن را تفسیر کنید .
4) همدلی را افزایش دهید. آگاهی کودک را نسبت به رنجی که بر اثر پرخاشگری او در افراد یا حیوانات به وجود می آید، افزایش دهید .
5) رفتارهایی را که مغایر با رفتار پرخاشگرانه است، تقویت کنید .
6) به جای کودک پرخاشگر، به کودکی که به وی پرخاش شده توجه کنید .
7) نحوه ی ارتباط کودک را با افرادی که با او زندگی می کنند، مورد بررسی قرار دهید .
8) اگر قرار است کودک به دلیل رفتار خشونت آمیزش تنبیه شود، بهتر است به طریقی باشد که منجر به حمله انتقامی و تلافی جویانه از طرف کودک نشود .
9) فرصت تخلیه هیجانات را برای کودک فراهم کنید .
10) مباحث گروهی یا خانوادگی را که تأکید بر همکاری با دیگران دارد، به کار گیرید .
11) همکاری، مسئولیت و پیگیری مسائل مورد علاقه را با دادن مسئولیت به کودکان تشویق کنید .
12) برای مهار رِفتار کودکان، فنون محروم سازی ممکن است تا حدودی مفید واقع شود. بنابراین رفتارهای پسندیده را به وضوح تشریح کنید و پاداش ها و کیفرهای آنها را بیان نمایید .
13) فعالیت های ساعتی او را در صورت امکان با شرکت کودکی دیگر طراحی کنید .
14) از تنبیهات بدنی پرهیز کنید .
15) علت رفتار پرخاشگرانه وی را بیابید .
16) ثبت وقایع روزانه، بازی درمانی، بازی های جالب، جمله سازی و گوش دادن فعال ممکن است به عنوان کمکی در جهت درک کودکان خشن به کار گرفته شود .
17) به کودک بفهمانید که با هر رفتار خشونت آمیز، خود را از شما بیشتر دور می کند .
18) از کودک پرخاشگر بخواهید الگوی مطلوبی برای خود بیابد و فهرستی از رفتارهای الگو را در کوتاه مدت اجرا نماید .
19) با کودک قرارداد رفتاری ببندید تا برای رفتارهای مطلوبش جایزه دریافت کند و نتیجه اعمال نامطلوبش را ببیند.
معرفی یار مهربان
کتاب کاهش لجبازی و پرخاشگری کودکان با روش شناختی رفتاری(قصه درمانی و بازی درمانی)
نویسنده: لیلا ذوالقدرنیا
تهیه و تنظیم: میترا نمازی
کارشناس ارشد روانشناسی بالینی
