برنا اندیشان | مرجع تخصصی بهترین پکیج های آموزشی
علائم و نشانه های بیماری ایدز ممکن است تا یک سال هم مخفی بماند و فردی که دچار این بیماری شده است از آن بی خبر باشد. البته باید اشاره شود که بیماری ایدز دارای نشانه های تشخیصی اولیه است که اگر به درستی تشخیص داده شود می تواند کمک کننده باشد.
بیماری ایدز یا همان نشانگان اکتسابی کمبود ایمنی بدن یک بیماری غیر قابل درمان است که از طریق تماس خون یا مایع درونی فرد بیمار با خون انسان سالم منتقل می گردد. بیماری ایدز موجب می شود تا ویروس نقص سیستم ایمنی بدن به کلی سیستم دفاعی بدن را ضعیف کند به طوری که بدن فرد حتی توانایی مقابله با بیماری های جزئی را هم نداشته باشد و ممکن است به خاطر بیماری های عفونی جانش را از دست بدهد.
در این بخش از مجله علمی برنا اندیشان تصمیم داریم تا مقاله ای کامل در خصوص بیماری ایدز و نشانه های آن را در اختیار شما علاقه مندان به مطالب پزشکی قرار دهیم تا بتوانید به طور کلی با این بیماری آشنا شوید.
آشنایی با بیماری ایدز
بیماری ایدز نوعی بیماری عفونی است که به عامل آن ویروس اچ آی وی (HIV) گفته می شود. به طور کلی ویروس ها در خارج از سلول زنده نمی توانند به حیات شان ادامه دهند و یکی از سلول هایی که ویروس برای ادامه حیات به آن نیاز دارد گلبول های سفید بدن انسان است. همچنین باید اشاره شود که ویروس ایدز در خارج از بدن و در مواجهه با مواد ضد عفونی کننده مانند الکل و وایتکس و حرارت در مدت کوتاه و به راحتی از بین می رود.
ایدز چگونه وارد بدن می شود؟
هر عامل بیماری زا به قسمتی از بدن انسان علاقه مند است و به همین دلیل از یک یا چند راه مخصوص وارد بدن می شوند. از این رو چون هدف ویروس HIV در نهایت رسیدن به گلبول های سفید بدن انسان است از کوتاه ترین راه ممکن وارد خون می شود.پیشنهاد می شود تا مقاله آشنایی با بیماری هاشیموتو را مطالعه نمایید.
گلبول های سفید بهترین مکان برای زندگی ویروس اچ آی وی است و هر جایی که گلبول سفید آلوده به ویروس وجود داشته باشد ممکن است باعث انتقال بیماری شود. بنابراین زمانی خون و ترشحات آلوده به HIV ممکن است باعث عفونت در بدن انسان شود که بتواند به نوعی به گلبول سفید دسترسی پیدا کند.
راه های انتقال بیماری ایدز
- خون و فرآورده های خونی آلوده
- روابط جنسی پرخطر
- مادر آلوده دارای فرزند
- مصرف کنندگان تزریقی مواد مخدر
- افرادی که رابطه جنسی محافظت نشده با افراد مختلف همجنس یا جنس مخالف دارند
- دریافت کنندگان مکرر خون
- همسر یا شرکای جنسی افراد ذکر شده
خون و فراورده های خونی آلوده
اگر خون فرد آلوده به اچ آی وی (HIV) با خون فرد دیگری تماس پیدا کند ممکن است عفونت را منتقل کند. در زمان انتقال خون نیز ممکن است بیماری منتقل شود اما در حال حاضر در ایران تمام خون های اهدایی از نظر احتمال آلودگی به اچ آی وی ارزیابی شده در صورت آلوده بودن استفاده نمی شوند و این خطر به حداقل می‌رسد.
اگر خون آلوده به ویروس ایدز به هر روش دیگری وارد خون فرد سالم شود ممکن است آلودگی را انتقال دهد که این حالت نیز در زندگی روزمره با رعایت اصول بهداشتی کمتر رخ می دهد ولی اگر فرد آلوده به ویروس ایدز تزریقی با سرنگ انجام دهد و بعد فرد دیگری بلافاصله با همان سرنگ و سر سوزن آغشته به خون به خود تزریق کند به طوری که خون آلوده در سر سوزن یا سرنگ وارد خون فرد دوم شود احتمال ابتلای فرد دوم بالا می رود.
به این ترتیب اگر با هر جسم نوک تیز آغشته به خون آلوده به ویروس ایدز خراش یا بریدگی در بدن انسان سالم ایجاد شود امکان دارد ویروس منتقل شود. بنابراین اگر اعمالی مانند خالکوبی، حجامت، سوراخ کردن گوش، ختنه، جراحی و خدمات دندانپزشکی با وسایل غیر استریل انجام شود ممکن است خطر انتقال ویروس را افزایش دهد.
تماس جنسی محافظت نشده با افراد آلوده
ترشحات جنسی نیز از جمله مایعاتی است که دارای تعداد زیادی گلبول سفید است. بنابراین اگر فردی دارای بیماری ایدز باشد، ترشحات جنسی اش نیز آلوده به ویروس است و اگر این ترشحات با مخاط تناسلی فرد سالم تماس پیدا کند ممکن است باعث انتقال ویروس ایدز شود. مثلا اگر همسر یک معتاد تزریقی آلوده به ویروس ایدز در تماس جنسی با همسر خود به ویروس HIV مبتلا می شود.
پیشنهاد ویژه : کارگاه پزشکی شناخت بیماری HIV
همچنین باید اشاره شود که وجود هرگونه التهاب و عفونت در دستگاه تناسلی زنان و مردان خطر انتقال بیماری ایدز را افزایش می دهد. به همین دلیل یکی از شایع ترین راه های انتقال بیماری ایدز در دنیا تماس جنسی محافظت نشده است و برای پیشگیری از انتقال این بیماری حتما باید از تماس جنسی سالم مانند کاندوم استفاده کنید. همچنین پیشنهاد می شود تا مقاله روش های مدیریت نیازهای جنسی را مطالعه نمایید.
مادر آلوده دارای فرزند
بیشترین احتمال انتقال ویروس اچ آی وی از مادر آلوده به فرزند در اواخر زمان بارداری با خصوص هنگام زایمان و شیردهی است. بنابراین یکی از راه های پیشگیری در چنین شرایطی صرفا جلوگیری از بارداری زنانی است که دارای بیماری ایدز هستند.
در صورت بروز بارداری پیشگیری دارویی با سه داروی ضد رتروویروسی از ماه چهارم ضروری و زایمان به صورت سزارین توصیه میشود. از آنجا که انتقال اچ آی وی از طریق شیردهی نیز احتمال دارد منتقل شود نوزاد باید حتما با شیر خشک تغذیه شود و بلافاصله بعد از تولد تحت درمان پیشگیری با داروهای ضد رتروویروسی قرار بگیرد.
ویروس ایدز به روش های زیر منتقل نمی شود
- تماس های عادی مانند با هم کار کردن، هم صحبتی، هم سفری، دست دادن، بوسیدن و سایر روابط اجتماعی مانند سوار شدن در یک اتوبوس و تاکسی
- استفاده مشترک از حمام استخر و توالت
- لباس پوشاک پتو و رختخواب
- سرفه و نیش حشرات
- تماس پوست سالم با ترشحات جنسی مردانه و زنانه ادرار اشک عرق و محتویات معده فرد آلوده به ویروس
لازم به ذکر است که انتقال این ویروس تنها از طریق تماس با ویروس موجود در خون تماس مخاط با ترشحات واژن آلوده جنسی و تغذیه کودک با شیر مادر آلوده به ویروس میسر است. بنابراین با توجه به اینکه ویروس ایدز از طریق روابط معمول و روزمره منتقل نمی شود کسانی که دچار این ویروس هستند در روابط معمول اجتماعی خطری برای دیگران ندارند و نیازی به جدا کردن آنها از سایرین نیست. همچنین پیشنهاد می شود تا مقاله بیماری برونشیت آلرژیک را مطالعه نمایید.
تغییرات بدن پس از ورود ویروس
ویروس ایدز به سلول های خاصی مانند گلبول های سفید بدن علاقه دارد و برای رشد و تکثیر خود به این سلول ها وارد میشود. به بیان دیگر ویروس ایدز به داخل سلول هایی وارد میشود که وظیفه آنها از بین بردن این موجود است دقیقا مانند نفوذ دشمن در ارتش یک کشور و جلوگیری از مبارزه سربازان ارتش.
این ویروس برخلاف بیشتر عوامل بیماری های عفونی به خودی خود موجب تخریب و یا صدمه به بافت های بدن نمی شود و بعد از ورود به گلبول های سفید تا مدت های طولانی حتی ممکن است بدون هیچ گونه تخریب در بدن باقی بماند و هیچ علامتی هم ایجاد نکند.
بعد از جایگزینی ویروس در گلبول سفید از این سلول ها برای تکثیر و بقای خود استفاده می کند و به این ترتیب گلبول سفید آرام آرام کارایی و عملکرد خود را از دست داده و نابود می شود. در این صورت اگر این بار یک میکروب دیگر وارد بدن شود گلبول سفید نمی تواند با آن مبارزه کند.
پیشنهاد ویژه : کارگاه پزشکی ایمنی شناسی
بنابراین وجود ویروس ایدز و واکنشی که بدن نسبت به این ویروس نشان می دهد موجب بروز علامت در بدن نمی شود بعد از مدتی ماده ای به نام آنتی بادی در خون ترشح می شود که حضور این ماده نیز علامتی ایجاد نمیکند ولی در تشخیص آزمایشگاهی به افراد کمک می کند. به این ترتیب در زمان خیلی طولانی ویروس ایدز در بدن فرد آلوده وجود دارد اما هیچ گونه علامتی نشان نمی دهد.
مرحله بدون علامت
به این مرحله از ورود ویروس ایدز به بدن مرحله بدون علامت و نشانه گفته می شود. به صورتی که فرد بیمار نیست و مانند سایر افراد در جامعه به طور طبیعی زندگی می کند. اما این در حالی است که ویروس در بدن فرد وجود دارد و می تواند از طریق خون و سایر ترشحات جنسی به دیگران منتقل شود. بعد از چند مدت که می گذرد گلبول های سفید به طور کلی کارایی و عملکردشان را از دست می دهند و نمی توانند از بدن انسان در مقابل بیماری های محافظت کنند.
در این زمان اگر بیماری های دیگری به بدن وارد شود گلبول های سفید نمی توانند وظیفه ای محافظتی خود را انجام دهند بنابراین بدن قادر به انجام هیچ واکنشی نیست و میکروب یا ویروس می تواند انسان را از پا درآورد. در این مرحله بیماری های عفونی و سرطان های غیر عادی در بدن فرصت رشد پیدا می کند. حتی ممکن است عفونت های شدید ایجاد شود که مرگ فرد را به همراه داشته باشند و در نهایت به آن مرحله بیماری می گویند.
آشنایی با علائم اولیه ایدز
بعضی از نشانه های اولیه ویروس بیماری ایدز شامل تب، سردرد، گلو درد و تورم غدد لنفاوی، کهیر و خستگی هستند. این نشانه ها می توانند تا چند هفته طول بکشند و این در حالی است که فرد در این مرحله می تواند ویروس را به دیگران منتقل کند. حتی ممکن است فردی تا ۱۰ سال ناقل این ویروس باشد اما هیچ نشانه ای را از خودش بروز نکند.
کهیر حاد
نشانه های کهیر در بیماری ایدز انواع گوناگونی دارد. در ابتدای ورود ویروس اچ آی وی (HIV) به بدن جوش های کوچک و تیره بر روی دستها و پاها ظاهر می شود. در بعضی موارد به شکل زخم در دهان ایجاد می شود و ممکن است حدود ۲ هفته در نقاط مختلف بدن دیده شود.
ضایعات پوستی و برفک
عفونت ممکن است ضایعات پوستی مختلفی را در بدن ایجاد کند. عفونت های پوستی با ضایعات تبخال یا هرپس و تاول های کوچک نمایان می شوند. این تاول ها درد زیادی دارد و به سرعت در سطح پوست گسترش پیدا می کند. طبق گزارش سازمان بهداشت ضایعات پوستی که به علت تضعیف سیستم ایمنی بدن ایجاد می شوند به شکل فلس های نقره ای چسبنده هستند.
تورم غدد لنفاوی
یکی از نشانه های ظاهری این عفونت، تورم غدد لنفاوی است که از زمان ورود ویروس HIV به بدن به چشم می خورد و ممکن است تا ۳ هفته طول بکشد. غدد لنفاوی در تمام بدن حضور دارند و قسمت مهمی از سیستم دفاعی آن ناشی از ویروس ایدز معمولاً در کشاله ران و زیر بغل ظاهر می شوند. معمولاً در برابر لمس حساس هستند و درد زیادی دارند.
بی حالی و خستگی مستمر
واکنش التهابی سیستم ایمنی بدن می تواند سبب احساس خستگی مزمن و بی حوصلگی شود. خستگی های طولانی مدت بدون هیچ علت خاصی معمولاً نشانه ای از ویروس اچ آی وی (HIV) هستند. این را بدانید که داشتن اطلاعات نامناسب و نصفه نیمه سبب نگرانی برخی افراد می شود. بنابراین اگر شما هم نگران ابتلا به بیماری ایدز هستید توصیه می شود با حدس و گمان پیش نروید و حتما آزمایش انجام دهید.
استفراغ و اسهال
اسهال دائم که از طریق درمان های معمولی رفع نشود نشانه های از ویروس اچ آی وی است. به همین علت افرادی که به صورت یک هفته مداوم دارای اسهال و استفراغ شدید هستند توصیه می شود که حتماً به پزشک مراجعه کنند و آزمایشات اولیه را انجام دهند.
نشانه های بیماری ایدز بعد از یک سال
در مرحله بدون علامت هیچ علامتی از بیماری ایدز وجود ندارد. پس در این مرحله تشخیص آلودگی به ویروس HIV برای فرد و اطرافیان او غیر ممکن است. یعنی از روی ظاهر فرد نمی توان بیماری ایدز را تشخیص داد. بعد از ورود ویروس به بدن به تدریج ماده ای به نام آنتی بادی تولید می کند که با روش های آزمایشگاهی قابل تشخیص است و به کمک آن می توان به آلودگی فرد پی برد. در دوره بدون علامت فرد هیچ علامت ظاهری ندارد اما جواب آزمایش او مثبت است.
علائم ایدز بعد از یک سال در زنان
نشانه های ویروس در زنان بعد از یک سال نشان داده نمی شود. این مرحله که به آن مرحله بدون علامت می گویند ممکن است حداقل برای ۱۰ سال طول بکشد. به همین علت بیشتر زن هایی که دارای بیماری ایدز هستند بعد از اینکه نشانه های اولیه مانند بیماری آنفولانزا را نشان دادند برای مدت ۱۰ سال ممکن است نشانه ای نداشته باشند.
اما از آنجایی که ویروس در بدن انسان وجود دارد آنها بدون آنکه بدانند ویروس را از طریق روابط جنسی یا انتقال خون یا سرنگ مشترک به دیگر افراد انتقال می دهند. اگر این زن ها باردار شوند کودک آنان به ویروس اچ آی وی مبتلا خواهد شد بعد از پنج تا شش سال زنانی که دارای ویروس ایدز هستند ممکن است تغییراتی را داشته باشند مانند کاهش اشتها، کاهش وزن، مشکلات سیستم گوارشی و عفونت پوست اما این تغییرات عموماً نادیده گرفته می شود و یا گمان می کنند که علت دیگری دارد.
پیشنهاد ویژه : پکیج آموزش تقویت سیستم ایمنی بدن
ترشح آنتی بادی ها تدریجی است به همین خاطر بعد از ورود ویروس به بدن تا زمانی که سطح آنتی بادی در خون به حد قابل اندازه گیری برسد بین ۲ هفته تا ۶ ماه فاصله وجود دارد که به آن دوره پنجره می‌گویند. در دوران پنجره با وجود حضور ویروس ایدز در بدن فرد آلوده علامت بالینی ندارد و جواب آزمایش او مثبت نیست.
نشانه های ایدز در مردان به صورت خاص
این نشانه ها ممکن است به دلایل دیگری هم باشند. اگر شما هم هر کدام از این علائم را دارید حتماً به پزشک مراجعه کنید.
کاهش میل جنسی : بیضه ها به اندازه کافی هورمون تستوسترون تولید نمیکند که این وضعیت ممکن است با ویروس اچ آی وی (HIV) مرتبط باشد.
زخم روی آلت تناسلی : یکی از نشانه های ایدز در مردان زخم های مختلف بر روی مقعد یا آلت تناسلی است که اغلب اوقات عود می کنند.
درد یا سوزش هنگام ادرار کردن : این نوع درد ها یا سوزش ها نشانه یک بیماری مقاربتی مانند بیماری سوزاک یا کلامیدیا هستند. اگر کسی فکر می کند در معرض ویروس HIV است باید به مراکز درمانی مراجعه کند. اگر فردی آلوده است میتواند از داروی ضد رتروویروسی استفاده کند که میزان اچ آی وی را در بدن کم می کند.
راه های مراقبت و درمان فرد آلوده به بیماری ایدز
تا به امروز هیچ دارویی برای ریشه کن کردن کامل ویروس ایدز ساخته نشده و ویروس وارد شده به گلبول های سفید بدن یک فرد را به هیچ طریقی نمی توان از بین برد. در عین حال داروهایی هستند که با مصرف آنها می توان طول عمر بیماران مبتلایان به ایدز را طولانی تر و با کیفیت تر کرد. افرادی که در مرحله بدون علامت هستند لازم است از دو جنبه حمایت شوند که در ادامه به هر یک از آنها اشاره می شود.
مراقبت های روحی روانی
این افراد مبتلا به بیماری ایدز هستند که مورد پذیرش جامعه نیست و موجب طرد شدن آنها می شود. این بیماران به دلیل وحشت از ننگ و بدنامی در شرایط روحی روانی نامطلوبی قرار دارند. از طرف دیگر بیشتر این افراد تفاوت بین عفونت اچ آی وی و بیماری ایدز را نمی دانند به همین دلیل با شروع آلودگی گمان می کنند که زندگی آنها به پایان رسیده و به شدت ناامید می شوند.همچنین پیشنهاد می شود تا مقاله روش های کنار آمدن با بیماری های مزمن در خانه را مطالعه کنید.
بنابراین انجام مشاوره های اصولی و دقیق برای کمک به فرد در پذیرش بیماری و فهم تفاوت بین ابتلا به عفونت و بیماری ایدز ضروری است. در غیر این صورت ممکن است فرد دچار افسردگی شود و یا دست به خودکشی بزند یا در برخی شرایط فرد دست به انتقام جویی می زند و از طریق رابطه جنسی با دیگران موجب می شود تا آنها نیز دچار بیماری شوند.
مراقبت های پزشکی
فردی که دچار بیماری ایدز است دارای سیستم ایمنی بسیار ضعیفی است که اگر دچار یک بیماری دیگر شود به شدت آسیب می بیند و بدنش نمی تواند در مقابل عفونت ها مقاومت کند. سل یکی از بیماری هایی است که هم فرد اچ آی وی مثبت و هم اطرافیان او را به شدت تهدید می کند.
این افراد باید برای پیشگیری و درمان عفونت ها داروهای مورد نیاز را دریافت کنند. تحقیق مناسب و افزایش آگاهی، ورزش و روحیه خوب از دیگر عوامل موثری هستند که موجب میشود تا فرد دیرتر وارد مرحله بیماری ایدز شود.
نتیجه گیری
همانطور که در این مقاله بررسی کردیم، بیماری ایدز موجب می شود تا سیستم ایمنی بدن به شدت ضعیف شود و در نتیجه بدن انسان در مقابل هر نوع بیماری دیگر آسیب پذیر باشد. یعنی فردی که گرفتار بیماری ایدز است اگر در این میان یک سرماخوردگی ساده بخورد به شدت دچار آسیب می شود و دلیل این موضوع نیز به خاطر نقص در سیستم ایمنی بدن اوست.
این در حالی است که یک فرد سالم اگر دچار بیماری سرماخوردگی شود هیچ آسیبی نمی بیند و بدنش از او در مقابل بیماری مراقبت می کند تا دوره درمان کامل شود. به همین دلیل بعد از آنکه به طور کامل با ویروس اچ آی وی و بیماری ایدز و مراحل آن آشنا شدید لازم است تا در این مورد آگاهانه تر عمل کنید و اگر نشانه هایی که ذکر شد در شما نیز وجود دارد حتما از یک مشاور یا پزشک مشورت دریافت کنید.
