برنا اندیشان | مرجع تخصصی بهترین پکیج های آموزشی
در مورد افسردگی سایکوتیک چه می دانید؟ افسردگی سایکوتیک که به آن افسردگی روانی هم گفته می شود یکی از زیر شاخه های افسردگی است. این اختلال زمانی رخ می دهد که به همراه افسردگی یک نوع روان پریشی نیز باشد.
به این شکل که فرد دارای اختلال افسردگی سایکوتیک صدایی را می شنود که به او می گوید او بی ارزش است و به دنبال آن فرد دچار احساس شدید بی ارزشی، شکست و احساس گناه می شود. تحقیقات نشان می دهد که از هر ۴ نفری که به خاطر اختلال افسردگی در بیمارستان بستری می شوند یک نفر به افسردگی سایکوتیک مبتلا است.
در این قسمت از مجله علمی برنا اندیشان تصمیم داریم تا یکی از مقالات پرطرفدار با عنوان آشنایی با افسردگی سایکوتیک و روش های درمان آن را مورد مطالعه و بررسی قرار دهیم تا هم با این اختلال آشنا شویم و بدانیم که مشخصات و چه نشانه هایی دارد و هم ببینیم که آیا اختلال افسردگی سایکوتیک به طور قطع درمان می شود.
پس اگر شما هم به مجموعه مقالات روانشناسی علاقه مند هستید پیشنهاد می کنیم تا انتهای مقاله با گروه علمی برنا اندیشان همراه باشید.
آشنایی با افسردگی سایکوتیک
به طور کلی افسردگی سایکوتیک با اختلال افسردگی بالینی متفاوت است. چرا که در افسردگی سایکوتیک فرد مبتلا دچار روان پریشی هم هست و از این رو با واقعیت قطع ارتباط کرده است. فردی که به سایکوز یا روان پریشی مبتلاست ممکن است صداهایی بشنود و افکار عجیب و غریبی داشته باشد.
مثلا ممکن است فردی که به اختلال افسردگی سایکوتیک مبتلاست گمان کند دیگران می توانند افکار او را بخوانند و قصد دارند تا به آنها آسیب وارد کنند. همچنین ممکن است فکر کنند که شیطان آنها را تسخیر کرده است و به خاطر جرمی که مرتکب نشده اند توسط پلیس تحت تعقیب تعقیب هستند. پیشنهاد می شود تا مقاله افسردگی بالینی را مطالعه نمایید.
افسردگی سایکوتیک به دو دسته تقسیم می شود :
افسردگی سایکوتیک همراه با ویژگی های روان پریشی سازگار با خلق : در این نوع افسردگی فرد دارای توهمات و هذیان هایی است که احساسات و عواطف همراه با افسردگی را نشان می دهند. به عنوان مثال به شدت احساس بی کفایتی می کند و یا گمان می کند که شخص بی ارزشی است و یا از بیماری و مرگ هراس دارد.
افسردگی سایکوتیک همراه با ویژگی های روان پریشی ناسازگار با خلق و خو : در این نوع افسردگی، توهمات و هذیان هایی که به سراغ فرد می آید به طور کلی با احساسات مربوط به افسردگی متضاد است.
مثلا ممکن است فرد صداهایی را بشنود که مدام در حال تشویق او هستند و یا بوی خوبی را استشمام کند. همچنین ممکن است فرد فکر کند که شخصی او را تعقیب می کند و یا قصد دارد تا افکارش را کنترل کند.
افسردگی سایکوتیک با افسردگی اساسی چه فرقی دارد؟
افرادی که دچار اختلال افسردگی سایکوتیک هستند ممکن است بدون هیچ دلیلی عصبانی شوند و یا برای ساعت ها در رختخواب خود بخوابند. همچنین ممکن است که در طول روز چندین ساعت بخوابند و شب ها بیدار باشند.
پیشنهاد ویژه : کارگاه روانشناسی فعال سازی رفتاری
یکی دیگر از خصوصیات افراد مبتلا به افسردگی سایکوتیک عدم توجه به لباس و ظاهرشان است، به این صورت که به حمام نمی روند و لباس هایشان را تعویض نمی کنند. یا ممکن است نتوانید به راحتی با این افراد گفتگو نمایید چرا که آنها خیلی سخت صحبت می کنند و معمولا حرف هایی که می زنند هیچ معنایی ندارد.
باید اشاره شود که افراد مبتلا به اسکیزوفرنی هم روان پریشی را تجربه می کنند ولی افرادی که دچار افسردگی سایکوتیک هستند معمولا توهمات و هذیان هایی دارند که با مضامین افسردگی مثل بی ارزشی و شکست همراه است.
در حالی که در اسکیزوفرنی فرد دچار حالات عجیب و غریبی می شود که با خلق و خوی او ارتباطی ندارد. به دلایل مختلفی ممکن است افراد غریبه آنها را مورد آزار و اذیت قرار دهند و همین موارد موجب شود که افراد مبتلا به افسردگی سایکوتیک دچار افکار منفی و حس تحقیر شوند و مدام تلاش می کنند که این افکار را پنهان نگه دارند.
با توجه به این نشانه هایی که گفته شد در بسیاری از مواقع تشخیص افسردگی سایکوتیک بسیار سخت و دشوار است اما لازم است تا به درستی تشخیص داده شود. لازم است اشاره شود که درمان افسردگی سایکوتیک با اختلال افسردگی اساسی متفاوت است.
همچنین باید اشاره شود که اگر فرد دچار افسردگی سایکوتیک باشید به احتمال زیاد دوره های اختلال دوقطبی با دوره های مستمر افسردگی روان پریشی و شیدایی را تجربه می کند و نشانه های خودکشی در او افزایش می یابد.
نشانه های افسردگی سایکوتیک
اگر فرد دچار افسردگی سایکوتیک باشد علائم و نشانه های افسردگی شدید و روان پریشی را با هم تجربه می کند.
علائم و نشانه های افسردگی اساسی
- خلق و خوی ضعیف و احساس پوچی و ناامیدی به همراه غم زیاد. برخی افراد ممکن است احساس کنند که زندگی هیچ ارزشی ندارد، در حالی که عده ای دیگر تحریک پذیر می شوند.
- از بین رفته علاقه نسبت به فعالیت های لذت بخش گذشته.
- تغییرات ناگهانی در وزن و اشتها.
- مشکل در خواب، یعنی یا میزان خواب فرد افزایش می یابد و یا خیلی کم می خوابد.
- انرژی فرد به شدت کاهش می یابد و همواره احساس خستگی می کند.
- کندی روانی حرکتی، مانند افزایش بیقراری و یا به شدت کند شدن.
- اختلال در تمرکز و مشکل در تصمیم گیری.
- احساس بی ارزشی و درماندگی به همراه نفرت از خود و احساس گناه.
- افکار مرگ و خودکشی.
نشانه های روان پریشی
زمانی که از روان پریشی صحبت می کنیم به این معناست که فرد به طور کامل یا موقت رابطه اش را با واقعیت از دست داده است. یعنی افرادی که چنین نشانه ایی را تجربه می کنند از علائمشان هیچ آگاهی ندارند. در بخش زیر به این نشانه ها اشاره خواهیم کرد. همچنین پیشنهاد می شود تا مقاله درمان افسردگی فلج کننده را مطالعه کنید.
- توهم و دیدن یا شنیدن چیزهایی که واقعی نیستند.
- داشتن هذیان و باور چیزهایی که حقیقت ندارند.
- اختلالات روانی حرکتی یا کندی افکار و احساسات.
- گیج بوده به این صورت که فرد نمی تواند به خوبی حرکت یا صحبت کند.
هذیان در افسردگی سایکوتیک
افرادی که دچار افسردگی سایکوتیک هستند هذیان هایی که ممکن است با یا بدون توهم باشد را تجربه کنند. اغلب توهم و هذیان هایی که آنها تجربه می کنند برایشان واقعی است و موجب می شود تا احساس وحشت و پریشانی به آنها دست دهد.
پیشنهاد ویژه : کارگاه آموزش کامل کاپلان خوانی
اگر فردی دچار نشانه های روان پریشی باشد ممکن است به خود یا دیگران آسیب وارد کند که لازم است تحت درمان قرار گیرد تا نشانه هایش به طور کامل از بین برود. به همین دلیل همواره لازم است به علائم روان پریشی توجه ویژه ای کرد تا آسیبی متوجه فرد نشود. در بخش زیر شما را با توهمات روانی و هذیانی آشنا خواهیم کرد.
با این که تمام نتایج نشان می دهد قرار نیست هیچ اتفاقی بیفتد با هم فرد معتقد است که یک نگرانی جدی وجود دارد.
- فرد به شدت باور دارد که قدرت های منحصر به فردی در اختیار دارد.
- شخص بر این باور است که یک فرد مشهور و یا شخصیت تاریخی است.
- شنیدن صداهایی که همواره او را مورد استهزا قرار می دهد.
- مشاهده یک حیوان خطرناک که او را تعقیب می کند.
- سوءظن یا افکار پارانوئیدی به دیگران.
چه عواملی موجب افسردگی سایکوتیک می شود؟
به طور کلی علت اصلی افسردگی روانی ناشناخته است و دقیقا مشخص نیست که چه عواملی موجب افسردگی سایکوتیک در انسان می شود. اما می توانیم به برخی از عواملی که در این زمینه وجود دارد اشاره ای کنیم.
رخدادهای استرس زا مانند طلاق، سوگ، بیماری، مرگ، بیماری های خطرناک.
ژنتیک و وراثت نیز در این موضوع بسیار مهم است. چرا که به طور کلی اختلال افسردگی اساسی در خانواده ها ایجاد می شود. با این که مشخص نیست چرا یک فرد دچار افسردگی سایکوتیک می شود ولی تحقیقات نشان می دهد که بیشتر افرادی که دچار افسردگی روانی هستند در دوران کودکی رویدادهای آسیب زایی را تجربه کرده اند.
اختلال در بیوشیمی مغز نیز در این امر دارای نقش مهمی است. یعنی اگر تعادل هورمون های مغزی مانند دوپامین و سروتونین دچار مشکل شود می تواند سبب بروز افسردگی و روان پریشی در فرد شود. در تحقیقاتی که محققان انجام داده اند مشخص شده است که افزایش سطح هورمون کورتیزول که به هورمون استرس نیز شناخته می شود در ایجاد افسردگی سایکوتیک نقش مهمی دارد.
همچنین لازم است تا به عوامل محیطی نیز اشاره کنیم که تجربیات دوران کودکی فردی می تواند سبب بروز اختلال افسردگی شود.
آشنایی با عوامل خطر
تحقیقات زیادی در خصوص افسردگی سایکوتیک انجام نشده است. در تحقیقی که در سال ۲۰۱۶ انجام شد و در آن عوامل خطر اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی و افسردگی را با روان پریشی مقایسه شد مشخص گردید که برخی از عوامل ممکن است خطر ابتلا به افسردگی سایکوتیک را افزایش دهد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.
- نداشتن روابط نزدیک با افرادی که بتوان به آنها اعتماد کرد.
- رابطه کم با خانواده و دوستان.
- داشتن سابقه های خانوادگی بیماری های روانی.
- وجود رخدادهای بزرگ منفی در زندگی فرد.
همچنین عوامل دیگری نیز می تواند به عنوان عامل خطر برای افسردگی سایکوتیک شناخته شود عبارتند از :
- تغییرات هورمونی در دوران بعد از یائسگی یا زایمان.
- تجربه یک استرس یا ضربه روحی شدید.
- زندگی با دردهای مزمن.
- مشکلات مالی و اقتصادی.
- زنان و افراد تراجنسیتی نسبت به مردان در معرض خطر بیشتری هستند.
- افرادی که در سنین بالا هستند نیز در معرض خطر می باشند.
- وجود اختلال دوقطبی همراه با روان پریشی، اسکیزوفرنی یا افسردگی همراه با روان پریشی در سابقه خانوادگی.
روش های تشخیص افسردگی سایکوتیک
افرادی که دچار افسردگی روانی هستند هرگز خودشان به تنهایی برای درمان مراجعه نمی کنند. چرا که در بسیاری از مواقع ممکن است توسط یکی از اعضای خانواده یا از طرف یک پزشک متخصص تشخیص داده شود که فرد دچار افسردگی سایکوتیک است.
به طور کلی متخصص سلامت روان برای تشخیص اختلال افسردگی روانی از فرد سوالاتی را می پرسد که با سلامت روان و خلق فرد در ارتباط است. در ادامه به سوالاتی که در این زمینه مطرح می شود اشاره خواهیم کرد.
- چه باورهای ثابتی بر روی زندگی شما تاثیر می گذارد؟
- آیا چیزهایی را می بینید یا می شنوید که برای دیگران وجود نداشته باشد؟
- در خواب و اشتهای شما چه مشکلی ایجاد شده است؟
- روابط اجتماعی و نحوه حمایت از شما به چه شکل است؟
- از نظر بهداشتی در چه وضعیتی قرار دارید؟
- بررسی سایر مشکلات روانی مانند اضطراب و شیدایی.
- نگاهی به سابقه خانوادگی فرد و وجود اختلالات روانی.
تشخیص افتراقی افسردگی سایکوتیک
همواره به راحتی نمی توان روان پریشی را تشخیص داد و حتی پزشکان متخصص در این زمینه نیز نمی توانند به راحتی تفاوت بین هذیان و نشخوار فکری فرد را متوجه شوند. در ادامه شما را با الگویی از افکار غم انگیز و تاریک که به طور ناخواسته به فرد دست می دهد اشاره می کنیم که هم شامل هذیان و هم نشخوار فکری است.
- احساس گناه راجع به اشتباهاتی که گمان می کند آنها را انجام داده است.
- تصور از خود به عنوان فردی که شکست خورده است.
- ترس و هراس از طرد شدن.
- نگرانی برای سلامتی خود.
اگر تمامی احساسات و عواطف تان را برای پزشک متخصص توضیح دهید به او کمک می کنید تا راحت تر بتواند اختلال افسردگی سایکوتیک را در شما تشخیص دهد. باید اشاره شود که اگر نشانه های افسردگی اساسی به مدت دو هفته وجود داشته باشد و باعث تخریب عملکردهای فرد شده باشد می توانیم وجود اختلال افسردگی اساسی را در شخص تشخیص دهیم.
روش های درمان افسردگی سایکوتیک
اگر به طور همزمان نشانه های افسردگی و روان پریشی را تجربه می کنید لازم است تا به یک متخصص سلامت روان مانند روانشناس یا روانپزشک مراجعه نمایید. به یاد داشته باشید که هرگز بدون کمک حرفه ای این اختلال درمان نمی شود و اگر ادامه دار شود می تواند موجب بروز افکار مرگ و خودکشی در فرد شود.
دارو درمانی
به طور کلی برای درمان افسردگی سایکوتیک از داروهای ضد افسردگی به همراه داروهای ضد روان پریشی استفاده می شود. این داروها تعادل انتقال دهنده های عصبی در مغز را تصحیح می کنند. مثلا ممکن است که روانپزشک برای فرد بیمار داروی بازجذب سروتونین (SSRI) را به همراه یکی از داروهای ضد روان پریشی تجویز کند.
- اولانزاپین (زیپرکسا)
- کوتیاپین (Seroquel)
- ریسپریدون (ریسپردال)
همچنین ممکن است پزشک شما در خصوص عوارض های دارویی با شما صحبت کند و گزینه های مختلف را به شما معرفی نماید. در خصوص مصرف داروها به یاد داشته باشید که ممکن است در آغاز مصرف عوارضی را مشاهده کنید که لازم است در این خصوص با پزشک خود مشورت نمایید. همچنین باید اشاره شود که ممکن است تا چند مدت تاثیر داروها را مشاهده نکنید.
درمان الکتروشوک
در برخی موارد به دلیل عدم کارکرد داروها ممکن است پزشک تشخیص دهد که برای نتیجه سریع از الکتروشوک استفاده کنید. در این حالت فرد بیهوش می شود و عملیات الکتروشوک در بیمارستان بر روی او انجام می شود. به این شکل که فرد بر روی تختی دراز میکشد و الکترودهایی بر روی سرش نصب می شود و از طریق عبور جریان الکتریکی تشنج کوچکی به مغز فرد وارد می شود.همچنین برای مطاله بیشتر مقاله تاثیر دستگاه آر تی ام اس برای افسردگی را مطالعه کنید.
با این که الکتروشوک برای افراد دارای افکار خودکشی و روانپریش بسیار موثر است اما دارای عوارضی مانند از دست دادن حافظه کوتاه مدت، سردرد، تهوع و خستگی است. قبل از آنکه الکتروشوک بر روی فرد انجام شود به طور کامل شرایط را برایش توضیح می دهند. نکته بسیار مهمی که در این خصوص وجود دارد این است که چون الکتروشوک نمی تواند تاثیر بالایی در درمان افسردگی سایکوتیک داشته باشد بیشتر پزشکان دارو درمانی را بیشتر ترجیح می دهند.
روان درمانی
با این که روان درمانی به تنهایی نمی تواند به درمان افسردگی سایکوتیک کمک کند ولی باید اشاره شود که بیان احساسات و عواطف در محیطی ایمن می تواند به فرد کمک کند تا بر روی تجربیات منفی زندگی اش مسلط شود. برخی از روش هایی که برای روان درمانی بسیار مفید و موثر هستند عبارتند از :
- درمان شناختی رفتاری افسردگی (CBT)
- درمان مبتنی بر پذیرش و آگاهی (ACT)
- فعالی سازی رفتاری
نتیجه گیری
در این مقاله به صورت کامل با اختلال افسردگی سایکوتیک آشنا شدید و همچنین نشانه های آن را معرفی کردیم. پس اگر شما در خود یا اطرافیان تان چنین نشانه هایی را مشاهده می کنید لازم است تا برای درمان اقدام نمایید.
