برنا اندیشان | مرجع تخصصی بهترین پکیج های آموزشی
یکی از سرگرمی هایی که نیاز به زمان و سرمایه کمی دارد، سفالگری است که می تواند تبدیل به بخشی از زندگی ما شود. برای آنکه شما سفالگری را یاد بگیرید چند روش وجود دارد: اول این که در خانه با تمرین آن را فرابگیرید و یا به کلاس سفالگری بروید. اگر شما تصمیم دارید تا در منزل سفالگری را بیاموزید با برنا اندیشان تا انتهای این مقاله همراه باشید تا با نکات آموزش سفالگری آشنا شوید.
آشنایی با ابزارها و تجهیزاتی که برای آموزش سفالگری مورد نیاز است
همانطور که می دانیم هر شغلی متناسب با شرایط خاص خودش نیاز به وسایل و ابزارهایی دارد، در ادامه تمامی وسایلی که برای شروع سفالگری به آن نیاز دارید را به شما معرفی می کنیم.
1. خاک رس
اولین موردی که برای سفالگری به آن نیاز داریم، خاک رس است که وقتی با آب مخلوط می شود و مرطوب می شود می توانیم هر شکلی که می خواهیم را به آن بدهیم. ماسه، مواد معدنی، خرده سنگ و سایر اجزای خاک طبیعی از جمله عناصری هستند که خاک رس را تشکیل می دهند. در خاک رس های مختلف نسبت این مواد متفاوت بوده و همین مورد باعث می شود تا ما خاک رس های مختلفی را دیده باشیم. اگر خاک رس اکسید آهن داشته باشد رنگ آن قرمز و یا نارنجی خواهد بود و اگر این مواد در خاک رس موجود نباشد رنگ آن سفید خواهد بود.
اگر دیده باشید ظروف چینی و سرامیکی به رنگ سفید هستند که این نشان می دهد خاک رس چینی از نوع سفید است.
آشنایی با انواع خاک رس
با توجه به تحقیقاتی که انجام شده است ما 3 نوع خاک رس داریم :
- خاک رس استون ور
- خاک رس ارتن ور
- خاک رس چینی
هر کدام از این خاک های رس ویژگی های خاص خودش را داشته و برای کاربردهای گوناگونی مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین دمای پخت و درصد جذب آب و انقباض خشک هر کدام از این خاک های رس با یکدیگر متفاوت است.
خاک رس استون ور
خاک رس استون ور یکی از کاربردی ترین و در عین حال ساده ترین نوع خاک رس برای حرفه سفالگری است. اگر شما فرد تازه کاری هستید و به تازگی تصمیم گرفته اید تا سفالگری را شروع کنید پیشنهاد می کنیم تا از خاک رس استون ور استفاده نمایید. خاک رس استون ور در رنگ های مختلفی از سفید و قهوه ای و تیره موجود است و از جمله ویژگی خاک رس استون ور این است که بدون لعاب دادن هم مایعات را در خود نگه می دارد.
پیشنهاد ویژه : پکیج آموزش کامل پتینه کاری
خاک رس ارتن ور
این خاک رس غلظت و وزن بیشتری دارد ولی از خاک رس استون ور ضعیف تر است. اگر بخواهید با این خاک رس هم کار کنید، کارتان آسان خواهد بود. البته اگر می خواهید تا مایعات را در خود نگه دارد باید آن را لعاب کاری کنید. چون افرادی که می خواهند تازه سفالگری را آغاز کنند و انجام کار لعاب کاری زمان و مواد بیشتری لازم دارد ممکن است در ابتدا برایتان ایده آل نباشد.
خاک رس چینی
باید بدانید که شکل دادن به خاک رس چینی کار آسانی نبود و باید خیلی به اندازه و دقیق و به طور مناسب به آن آب اضافه کنید. چرا که اگر آب کمی اضافه نمایید باعث می شود تا سفال شما خشک شود و اگر هم مقدار آب بیش تر از حد باشد موجب می شود تا ظرف سفالی شما فرو بریزد. پس نکته ای که باید به آن اشاره کنیم آن است که اگر می خواهید تا با خاک رس چینی آموزش سفالگری را آغاز کنید باید خیلی تمرین کنید و هرگز به عنوان اولین خاک رس پیشنهاد نمی شود تا از خاک رس چینی استفاده نمایید.
2. چرخ سفالگری
شما می توانید بدون چرخ سفالگری هم کارتان را آغاز کنید و برای شروع به صورت دستی ظروف سفالی درست کنید ولی اگر بدون چرخ کار کنید باعث می شود تا ظرف هایی که می سازید خیلی ناهموار بوده و سطحشان هم ناصاف خواهد بود. بنابراین اگر می خواهید تا برای همیشه سفالگری را دنبال کنید پیشنهاد می کنیم تا حتما برای خودتان یک چرخ سفالگری داشته باشید تا بتوانید ظروف سفالی زیبا مانند گلدان و فنجان و بشقاب و … بسازید.
قیمت چرخ سفالگری
در مورد هزینه و قیمت چرخ های سفالگری هم باید بگوییم که این چرخ ها در انواع مختلفی عرضه می شوند و کیفیت آن ها با یکدیگر متفاوت است به گونه ای که اگر از چرخ ارزان تر استفاده کنید باید بدانید که این چرخ ها نسبت به چرخ های گران تر سرعتشان کمتر بوده و دوامشان هم پایین تر است، ولی شما می توانید برای شروع یادگیری از چرخ های سفالگری ارزان تر استفاده کنید و بعد از تمرین های زیاد که به سطح حرفه ای رسیدید و تصمیم گرفتید تا در این حرفه فعالیت کنید برای خودتان یک چرخ سفالگری با کیفیت بالا را تهیه کنید.
پیشنهاد ویژه : پکیج آموزش کامل گچ بری به صورت حرفه ای
3. کوره سفالگری
اگر شما فر را دیده باشید باید بگوییم که کوره سفالگری دقیقا نوعی فر است که از آن برای پختن ظروف سفالی و آجر استفاده می کنند. وظیفه کوره سفالگری این است که گل رس را خشک کرده و گلی که به آن شکل داده اید را به ظروف سفالی تبدیل کند. نکته ای که باید در این جا به آن اشاره کنیم این است که شما نمی توانید از فر آشپزخانه برای این کار استفاده کنید چرا که حرارت آن به اندازه ای نیست که بتواند ظروف سفالی را خشک کند.
ساخت کوره سفالگری امری ساده نبوده و یک فرد متخصص باید این کار را انجام دهید و از طرف دیگر مقدار حرارت نیز بسیار مهم است و اگر حرارت خیلی بالا باشد موجب می شود تا ظرف سفالی شما ذوب شود و اگر هم حرارت به اندازه کافی نباشد موجب می شود تا ظرف شما به خوبی پخته نشود.
نکته ای که در این خصوص وجود دارد این است که اندازه دما به نوع خاک رس شما بستگی دارد و اگر شما از کوره های برقی استفاده می کنید می توانید به راحتی دمای کوره را بر اساس نیازتان تنظیم کنید.
آیا می توانیم کوره سفاگری را اجاره کنیم؟
ظرف های سفالی خام باید خود پخته شوند و وقتی به آن ها دست می زنیم ویژگی های زیر را داشته باشند :
- ظرف سفالی ساخته شده نباید سرد باشد
- دمای ظروف سفالی باید به دمای اتاق رسیده باشد
- فرایند تبخیر هم به پایان رسیده باشد
نکته : برای آنکه ظروف سفالی خوب پخته شود باید از کوره استفاده کنید ولی کوره گران است، پس چه کاری باید انجام دهیم؟
یکی از روش هایی که می توانید از آن استفاده کنید تا ظروف سفالی خود را بپزید این است که از سفالگران محلی بخواهید تا بخشی از کوره شان را به شما اجاره دهند و شما هم ظروف خودتان را به کارگاه آنها ببرید و در بین پخت ظروف آن ها شما هم ظروف سفالی تان را بپزید.
پیشنهاد ویژه : پکیج آموزش دکوراسیون داخلی به صورت جامع
برای یادگیری بیشتر در مورد نحوه کار با کوره لازم است تا در کنار سفالگری باشید و از او بخواهید تا به شما نحوه روشن کردن کوره را یاد بدهد و شما هم در برخی از کارها به سفالگر کمک کنید.
4. ابزارهای مورد نیاز سفالگری
پیش تر به یک سری از ابزارهایی که برای سفالگری به آن ها نیاز دارید اشاره کردیم ولی حالا تصمیم داریم تا شما را با تعدادی دیگر از ابزارهایی که می تواند به شما کمک کند تا ظروف زیباتری بسازید آشنا نماییم.
یگ فرد سفالگر باید ابزارهای زیر را در جعبه ابزار خود داشته باشد :
سوزن سفالگری
از سوزن سفالگری می توانید برای اندازه گیری ضخامت، حکاکی، پیرایش و سوراخ کردن گل رس استفاده کنید.
سیم برش
اگر می خواهید قطعات بزرگ گل رس را به قطعات کوچکتر تبدیل کنید باید از سیم برش استفاده کنید.
گل کَن و یا ابزار کاهنده
برای حکاکی و پیرایش بر روی گل رس هنگامی که در حال شکل دادن به آن هستید مورد استفاده قرار می گیرد.
تراش دهنده و یا همان ابزار صاف کننده
از این ابزار برای صاف کردن نهایی ظروف سفالی استفاده می شود.
چاقوی سفالگری
این نوع چاقوها انواع بسیاری دارند و برای جداکردن قالب ها، پیرایشف ایجاد سوراخ، حجاری، حکاکی و حتی برای بریدن تکه های گل می توان از این چاقوها استفاده کرد.
تیماج
این ابزار تکه ای چرم است و هنگامی که در حال کار بر روی چرخ هستید و می خواهید لبه های سفال را صاف کنید و گل را فشرده نمایید از آن استفاده می شود.
پرگار خارج سنج یا کولیس
اگر بخواهید قطر ظروف سفالی را اندازه بگیرید باید از این ابزار استفاده نمایید.
برس های سفالگری
از برس های سفالگری برای کارهای مختلفی استفاده می شود ولی معمولا برای لعاب دادن و یا آغشته کردن سفال به دوغ آب از آن استفاده می شود.
اسفنج
برای شکل دادن و تمیز کردن سطوح از اسفنج استفاده می شود و حتی شما می توانید از اسفنج برای ریختن آب روی خاک رس و همچنین تمیز کردن محل کارتان استفاده کنید.
حوله و پیش بند
اگر شما یک سفالگر هستید می دانید که کار با گل باعث می شود تا لباستان گلی شود و به همین دلیل شما می توانید از حوله و پیش بند استفاده کنید تا خود و فضای اطرافتان را تمیز نگه دارید.
برای سفالگری به چه ظروفی نیاز داریم؟
- سطل کوچک برای آنکه موقع کار کردن آب و دوغاب را داخل آن نگه دارید
- دو یا سه سطل بزرگ برای نگهدای آب برای انجام تمیزکاری
- جعبه ای هم برای نگداشتن وسایل و ابزارهای کار
نکاتی برای آموزش سفالگری
تا به اینجا با ابزار و وسایلی که برای آموزش سفالگری به آن نیاز دارید با شما عزیزان گفتگو کردیم حال لازم است تا برخی از توصیه هایی که در این مورد وجود دارد را هم مطرح نماییم.
مکان مناسب برای آموزش سفالگری باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟
خاک رس را در یک اتاق مجزا و یا در جایی بیرون از خانه نگه دارید چرا که خاک رس بسیار ریز است و جاروبرقی نمی تواند آن را جمع کند.
مکانی که می توانیم خاک رس را در آنجا نگه داریم باید ویژگی های زیر را داشته باشد :
- حتما یک شیر آب در آنجا وجود داشته باشد
- کف آن مکان نفوذناپذیر ( مثلا بتنی و یا کفپوش لینولئوم ) باشد و بتوانیم راحت آنجا را با آب بشوییم، البته به یاد داشته باشید که هرگز نباید خاک رس وارد لوله فاضلاب شود چرا که مشکل ایجاد می کند.
- یک میز محکم مثل میز آشپزخانه داشته باشد
- سطحی باشد که گل به آن نچسبد و بتوانیم راحت روی آن کار کنیم
- وجود قفسه هایی برای قرار دادن ظروف سفالی و خشک کردن آن ها
- کابینت اضافی برای نگه داری لعاب ها که دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی باشد
برای سفالگری از چه سطحی باید استفاده کنیم؟
معمولا گل به سطوح می چسبد و وقتی که می خواهیم ظروف سفالی را از سطحی که بر روی آن کار کرده ایم جدا کنیم دچار مشکل می شویم. بهترین کار این است که روی میزمان یک پارچه متقال و یا کرباس قرار دهیم تا هم از میزمان محافظت کنیم و هم به راحتی بتوانیم پارچه را از ظروف سفالی جدا کنیم.
وقتی که می خواهید کارتان راحت تر انجام شود از گل بسیار خیس استفاده می کنید، در این هنگام می توانید از یک قالب گچی جداشونده بر روی صفحه بالایی چرخ سفالگری تان استفاده کنید تا هنگام ورز دادن گل روی چرخ، آن قالب گچ آب اضافی را به خودش بگیرد. برای آن که یک قالب گچی داشته باشید می توانید از یک ظرف پیتزا استفاده کنید و با ترکیب آب و گچ داخل جعبه و خشک کردن آن یک صفحه گچی داشته باشید.
راهنمایی برای خرید خاک رس و لعاب مرغوب
خاک رس ها و لعاب ها ویژگی های متغیری دارند، مهم ترین آن ها این است که گل رس در چه دمایی بیسکوئیت می شود. یعنی وقتی سفال از گل خام به سرامیک تبدیل می شود. لعاب باید با دمای پخت گل رس سازگار باشد.
برای درجه بندی خاک رس و لعاب می توانید از مخروط زگر استفاده کنید و از مخروط زگر می توانیم برای اندازه گیری میزان حرارت استفاده کنیم.
در عدد زگرها صفرها بسیار مهم هستند.
در محلی که زندگی می کنید یک سفالگری پیدا کنید و از او بخواهید تا بخشی از کوره اش را به شما اجاره دهد و ببینید که او معمولا در چه دمایی ظروفش را می پزد و از چه شرایط جوی مانند اکسیداسیون، خنثی یا احیا در کوره استفاده می کند. حالا شما باید به دنبال خاک رسی باشید که در آن دما به خوبی بیسکوئیت شود
اکسیداسیون و احیا به میزان اکسیژن موجود در کوره هنگامی که کوره روشن است مربوط می شود. در شرایط اکسیداسیون، در کوره اکسیژن زیادی برای سوخت وجود دارد. ولی در شرایط احیا مقدار اکسیژن موجود در کوره کم می شود. نکته ای که باید به آن دقت کنید آن است که شرایط جوی کوره باعث می شود تا بر روی ظروف سفالی شما اثر بگذارد. برای مثال در شرایط اکسیداسیون، رنگ لعاب و یا رنگی که روی سفال زده ایم تغییر می کند و در شرایط احیا یعنی زمانی که اکسیژن از کوره خارج شده است بافت گل تغییر می کند.
نگاهی به استفاده از لعاب و سایر مواد تزئینی
اگر بخواهیم ظروف سفالی خودمان را زیباتر کنیم می توانیم از چند تکنیک استفاده کنیم. البته باید بدانید که در شروع آموزش سفالگری شما باید از رنگ و لعاب استفاده کنید و بعد از گذراندن دوره های حرفه ای، سایر تکنیک هایی که باعث می شود تا کارتان زیباتر شود را یاد بگیرید.
یکی از رایج ترین و در عین حال ساده ترین تکنیک های زیباسازی ظروف سفالی لعاب دادن است. لعاب مایعی است که باعث می شود تا ظروف سفالی سطحی ساف و براق داشته باشند. رنگهای لعاب گوناگون است و باعث می شود تا سفال ضد آب شود. در میان رنگ ها هم لاتکس مایع یا رنگ های آکریلیک می توانند به شما کمک کنند تا ظروف سفالی تان را تزئین نمایید.
آشنایی با انقباض خشک ظروف سفالی
وقتی گل رس خشک می شود باعث می شود تا کمی کوچکتر شود و این تغییر اندازه در خاک های رس متفاوت است. ظروف سفالی هم بعد از آن که در کوره پخته می شوند کوچک تر می شوند. در هر دو حالت فشرده شدن و سفت شدن الیاف خاک رس علت اصلی انقباض خشک است.
در حالت اول یعنی خشک شدن، علت کوچک شدن ظروف، حذف مولکول های آب است و در حال دوم یعنی پخن ظروف در کوره، علت انقباض خشک به دلیل ذوب شدگی است.
برای آنکه در پایان کار ظروف شما اندازه مشخصی داشته باشد باید از خط کش استفاده کنید تا متوجه شوید که ظرف خیس باید چه اندازه ای داشته باشد.
چگونه می توانیم در خانه سفالگری را آغاز کنیم ؟
اولین کاری که برای شروع آموزش سفالگری باید انجام دهید این است که ابزار و تجهیزاتی که برای این کار به آن نیاز دارید را تهیه کنید. اگر شما تازه سفالگری را شروع کرده اید پیشنهاد می کنیم تا خاک رس، کوره سرامیکی کوچک، چرخ سفالگری ساده و چند تا از ابزار مدل سازی را تهیه کنید و سپس بعد از تمرینات بسیار و رسیدن به سطح حرفه ای سایر لوازم را برای خودتان تهیه بفرمایید.
