در مورد آزمون های فرافکن چه می دانید؟ به طور کلی آزمون فرافکن نوعی تست شخصیت است که به صورت غیر عینی می تواند افراد و ویژگی های شخصیتی آنها را به صورت عمیق مورد بررسی قرار دهد و هر آن چیزی که در ذهنشان می گذرد را فاش می کند.

از مهمترین ویژگی های آزمون فرافکن این است که آزمودنی بر خلاف سایر تست هایی که در زمینه علم روانشناسی انجام می شود آزادی بیشتری برای پاسخ دادن دارند. به این صورت این آزمون ها می تواند به صورت غیر مستقیم به سنجش افراد بپردازد. بنابراین همانطور که مشخص است افراد از طریق آزمون فرافکن تمام آن چیزی که در ذهن ناهشیارشان دارند را آشکار می کنند.

از این رو اگر بخواهیم امیال و صفات شخصیتی درونی انسان ها را مورد بررسی قرار دهیم می توانیم از آزمون فرافکن استفاده کنیم. ما در این قسمت از مجله علمی برنا اندیشان تصمیم داریم تا مقاله ای جامع در خصوص آزمون های فرافکن را در اختیار شما افراد علاقه مند به روانشناسی قرار دهیم تا بتوانید با ابعاد مختلف این نوع آزمون ها آشنا شوید.

راهنمای مطالعه مقاله نمایش

شناخت انواع آزمون های فرافکن

دو نوع آزمونی که به عنوان آزمون های فرافکن مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از : آزمون اندریافت موضوع یا همان TAT و آزمون رورشاخ که به صورت عمومی برای سنجش شخصیت افراد مورد استفاده قرار می گیرد. پیشنهاد می شود به تفسیر پرسشنامه کتل مراجعه نمایید.

آزمون اندریافت موضوع یا TAT

مورگان و موری در دانشگاه هاروارد آزمون اندریافت موضوع را ایجاد کردند که در فعالیت های کلینیکی زیادی هم مورد استفاده قرار گرفته است. در واقع آزمون TAT بهتر از سایر آزمون های دیگر می تواند مکانیسم فرافکنی را وارد عمل کند و به خوبی تمایلات جسمی و روانی آزمودنی را منعکس می کند. لازم به ذکر است که آزمون اندریافت موضوع (TAT) شامل ۳۱ کارت است که ۳۰ کارت دارای تصاویر مختلف بوده و یکی از آنها سفید است.

از این ۳۰ کارت، ۱۰ کارت مخصوص زن ها، ۱۰ کارت مخصوص مردها و ۱۰ کاردت دیگر مشترک بین آنهاست. پشت هر کارت شماره و حرفی نوشته شده که شماره، نشانه سن آزمودنی و حرف نوشته شده، توضیحی برای شکل است. به یاد داشته باشید که یکی از انواع آزمون اندریافت موضوع که برای کودکان ابداع شده است تحت عنوان آزمون CAT شناخته می شود.

آشنایی با آزمون CAT

بعد از ایجاد آزمون های فرافکن به مرور زمان سایر آزمون ها نیز در این خصوص ابداع شد. در برخی از آنها از آزمودنی یا فرد مورد آزمایش خواسته می شود تا تصویر آدم ها، خانه ها، درختان و یا امثال آن را ترسیم کند. مانند آزمون فرافکن CAT که یک نوع آزمون فرافکن ویژه کودکان است. CAT شامل کارت هایی با تصاویر حیوانات در موقعیت هایی دو پهلو است که صحنه های مربوط به روابط والد-کودک، مراقبت و سایر انواع رابطه ها را نشان می دهند.

در این آزمون از کودک می خواهند توضیح دهد که چه اتفاقی می افتد و داستانی در مورد آن تصویر بسازد. ممکن است برایتان این سوال پیش آمده باشد که چرا در آزمون CAT از تصاویر حیوانات استفاده می شود؟ در پاسخ باید اشاره شود که چون کودکان نسبت به تصاویر حیوانات زودتر و بهتر از تصاویر کودکان پاسخ می دهند و آنها را خیلی دوست دارند باعث شده تا از تصاویر حیوانات استفاده شود.

گونه دیگری از این آزمون ها هم وجود دارند که در آن باید جمله های داده شده توسط آزمودنی تکمیل شود. به عنوان مثال جمله هایی مانند ”اکثر اوقات آرزو می کنم …” یا ”زمانی احساس ناامیدی دارم که …”

آزمون رورشاخ

یکی دیگر از آزمون های فرافکن آزمون رورشاخ است که فردی به نام هرمن رورشاخ آن را ابداع کرده است. این آزمون شامل ۱۰ کارت است که روی هر کدام از آنها یک لکه جوهر وجود دارد که بعضی از آنها رنگی، بعضی سیاهه، خاکستری و سفید هستند.

لازم است اشاره شود که دلیل استفاده از لکه های رورشاخ این بود که به طور کلی لکه ها هیچ چیز خاصی را نشان نمی دهند. در نتیجه افراد مجبور می شوند که در آن لکه های شکل هایی را مشاهده کنند که این دیدن ناشی از افکار و تمایلات افراد است که در واقع ناخودآگاه آنان را فرافکنی می کند.

آزمون رورشاخ چه اهدافی دارد؟

به طور کلی باید اشاره شود که آزمون رورشاخ دارای دو هدف اصلی است که در ادامه به آنها اشاره می شود.

سازماندهی شناختی یعنی تجارب شخصی فرد را چگونه سازمان دهند.
تصویرسازی ذهنی از موضوع یعنی پیدا کردن معنای این تجارت ادراک شده توسط آزمایشگر

آزمون های فرافکن چه مشکلاتی دارند؟

لازم است اشاره کنیم که در خصوص آزمون های اندریافت موضوع و رورشاخ تحقیقات زیادی انجام شده است اما نتایجی که در این خصوص به دست آمده است همواره رضایت بخش نبوده است. پایایی این آزمون به صورت کلی بوده است زیرا تفسیر خواب های این آزمون تا حد زیادی به قضاوت متخصص بالینی وابسته است. ممکن است دو آزمایشگر ارزیابی های متفاوتی از نحوه جواب یک آزمودنی مشخص داشته باشند. در این خصوص فعالیت های گسترده ای برای بهبود نحوه انجام آزمون رورشاخ انجام شده است. همچنین پیشنهاد می شود به مقاله تفسیر پرسشنامه سلامت روان مراجعه فرمایید.

اما وضعیت آزمون اندریافت موضوع (TAT) نسبت به رورشاخ خیلی بهتر است. زیرا هنگامی که سیستم نمره گذاری مشخصی برای نحوه پاسخ دادن به سوالات وجود داشته باشد پایایی آزمون در حد رضایت بخشی خواهد بود. به عنوان مثال سنجش انگیزه های پیشرفت و یا مضامین پرخاشگری به خوبی مورد سنجش قرار می گیرد.

البته افرادی که طرفدار آزمون های فرافکن اندریافت موضوع و رورشاخ هستند همواره بیان می کنند که صرفا نباید بر اساس جواب هایی که آزمودنی به ما می دهد انتظار پیش بینی دقیقی داشته باشیم. داستان های تعریف شده و پاسخ به لکه های مرکب فقط زمانی معنی دارند که همراه با مواردی مثل تاریخچه خانوادگی، مشاهده رفتارهای فرد و نتیجه آزمون های دیگر به عنوان تکمیل کننده اطلاعات مورد استفاده آزمایشگر قرار گیرند.

آزمون های فرافکن در چه مواردی استفاده می شوند؟

متخصصان حرفه ای که در این زمینه فعالیت می کنند از نتایج آزمون های رورشاخ و TAT برای تفسیر مقدماتی شخصیت فرد استفاده کرده و در نهایت با توجه به اطلاعات شخصی آزمودنی، می توانند نتیجه آزمون را قبول یا رد کنند. این آزمون ها از این نظر قابل قبول هستند که می توانند سرنخ هایی از تعارض ها، افکار و امیال افراد را به آزمایشگر بدهند تا با مورد توجه قرار دادن آنها، به نتایج بهتر و دقیق تری از شخصیت او دست پیدا کند.

البته لازم است اشاره شود که به هیچ وجه آزمون های فرافکن جنبه بازی و سرگرمی ندارند و فقط در موارد درمانی مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین به یاد داشته باشید که تفسیر نتیجه آزمون های فرافکن همواره باید توسط افراد متخصص انجام شود.