حافظ یکی از شاعران فارسی گوی ایرانی است که بیشتر شعرهای او غزل است. شایان ذکر است که حافظ به شیوه سخن پردازی خواجوی کرمانی گرویده و همانندی سخنش با شعر خواجو بسیار مشهور است. همچنین باید اشاره شود که حافظ به عنوان مهم ترین اثرگذار بر شاعران فارسی زبان پس از خود شناخته میشود. در این قسمت از فروشگاه برنا اندیشان تصمیم داریم تا جامع ترین پکیج آموزشی در حوزه ادبی را با عنوان حافظ شناسی در اختیار شما افراد علاقهمند به اشعار پارسی قرار دهیم تا به صورت کامل با این شاعر گرانقدر آشنا شوید.
حافظ شناسی
حافظ که نام کامل او خواجه شمس الدین محمد بن بها الدین محمد حافظ شیرازی است در سالهای ۷۲۷ الی ۷۹۲ هجری قمری زندگی میکرده است. لازم به ذکر است که حافظ به لسان الغیب، ترجمان الاسرار، لسان العرفا و ناظم الاولیا نیز شهرت دارد. درواقع تخلص او حافظ است و تمامی افراد این شاعر پارسی گو را با نام حافظ میشناسد.
در سده های ۱۸ و ۱۹ میلادی اشعار تو به زبانهای اروپایی نیز ترجه شد و نام حافظ به محافل ادبی جهان غرب نیز راه پیدا کرد. با توجه به علاقه فراوانی که در زمینه ادبیات فارسی و اشعار حافظ وجود دارد در این بخش از برنا اندیشان کارگاه ادبی حافظ شناسی را در اختیار شما افراد علاقهمند به ادبیات پارسی قرار میدهیم تا بتوانید نگاه تازه و ژرف نگرانه ای نسبت به این شاعر گرانقدر ایرانی داشته باشید.
نگاهی به زندگی حافظ
همانطور که میدانید هر سال در ۲۰ مهر مراسم بزرگداشت حافظ در آرامگاهش در شیراز با حضور پژوهشگرانی از اقصی نقاط دنیا برگزار میگردد. در تقویم رسمی ایران ۲۰ مهر را روز بزرگداشت حافظ نامیده اند.
مشهور است که حافظ در سالهای نوجوانی و آغاز جوانی شاگرد نانوا بوده و از نسخه های خطی نیز رونوشت بر می داشته است. آگاهیها درباره تحصیل و تدریس حافظ فقط از اشاره های خودش در شعرها و نیز مقدمهای است که محمد گلندام در نهایت اختصار نگاشته است.همچنین اگر شما به ادبیات فارسی علاقه دارید پیشنهاد می شود تا پکیج سعدی شناسی را دریافت کنید تا به صورت کامل با اندیشه های این شاعر نامی ایرانی آشنا شوید،
حافظ در اشعار خودش به حضورش در مدرسه، چهل سال تحصیل علم و فضل، درس صبحگاهی و حفظ قرآن بر پایه خوانش های گوناگون اشاره کرده است. نامداری حافظ باعث شده بود که حاکمان سرزمین های دور و نزدیک او را فراخوانده اند.
او در طول زندگی با بسیاری از سلاطین و بزرگان تعامل داشت و با اهل علم و ادب و شعر هم هم نشینی میکرد و از احوال صوفیان و درویشان زمانش هم با خبر بود. اما خودش هرگز در هیچ کدام از این گروهها قرار نگرفت. حافظ هیچ گناهی را از مردم فریبی و ریاکاری نمیدانست و همواره به اهل تظاهر در اشعارش حمله میکرد. لازم به ذکر است که مکتب حافظ رندی است و رند و رندی اساسیترین اصطلاح در شعر و جهان بینی حافظ است. به همین دلیل شناخت رندی باعث میشود تا جهان بینی، اندیشه و هنر حافظ را به خوبی بشناسیم.
مکتب رندی حافظ
رندی در نگاه حافظ، نظامی روشنفکرانه و فلسفی است و رند متفکر روشنفکر بیش از هر شخصیت دیگری که در دیوان دیده میشود رند است که حامل پیام حافظ است. بیشتر صاحب نظران بر این نظرند که حافظ غزل فارسی را به خودش رساند که این موضوع هرگز تکرار نمیشود.
حافظ با توجه به نگاه ملامتی و سنجش انتقادی اش نسبت به هر پدیده پذیرفته یا ناپذیرفته اجتماعی آن را از معنایی در حضیض به جایگاهی در اوج درآورد. درواقع در شعر حافظ، رند هم تراز با انسان کامل یا همان آدم حقیقی است و آن را ولی مینامد. با این همه، رند امروز دوباره در معنای کهنه رند، مرد رند و خر مرد رند درآمده است.
شخصیت رند بسیار متناقض به نظر می رسد، اما در همان حال باطنی متعال دارد. یعنی هرگز افراط و تفریط نمیکند و رستگاری را در هدف دارد. هر چند رند آزاداندیش و غیر دینی هم میتواند باشد، اما رند حافظ اهل دین است و به آن تعهد دارد. او اهل آخرت و اندیشه است اما هرگز از آن هراس ندارد و باور دارد که با عشق و عنایت میتواند به رستگاری برسد.
غزلیات حافظ
افرادی که در زمینه حافظ شناسی و حافظ پژوهی فعالیت میکنند معتقدند که یکی از برجستهترین ویژگیهای سبکی غزل حافظ پریشانی است. یعنی استقلال و عدم ارتباط بین ادبیات و در این حالت هر بیت موضوع جدیدی را مطرح میکند. حافظ با دگرگونی های پی در پی در صور خیال و بن مایهها سبب میشود خیال شود ک موضوع شعر پیوسته تغییر میکند، در حالی که واقعاً شاید به این شکل نباشد. از این رو برای آنکه غزلیات حافظ را به درستی تحلیل کنیم باید مرز ظریف میان موضوع بیان شده و روشهای گوناگون بیان آن موضوع را در نظر داشت.
حافظ و قرآن
شایان ذکر است که حافظ تحت تأثیر قرآن بوده است و انقلاب حافظ در غزل که همانا سرودن ابیات معنا مستقل میباشد، تحت تأثیر سبک قرآن بوده است. در عین حال، حافظ فرهنگ باستانی و فرهنگ اسلامی ایران را با دین، کلام، فلسفه و عرفان پیوند داد و در شعرش متبلور ساخت.
او عناصر جهان بینی رندانه اش را وامدار فردوسی، خیام، سنایی، عراقی، عطار و مولوی است. خرمشاهی در این باره بیان میکند که حافظ از ۲۵ شاعر اثر پذیرفته است. این تأثیرات هم جنبههای لفظی و هم جنبههای محتوایی داشته است. سبکی که حافظ آن را تاسیس نمود هم در مضمون و هم در محتوا بر روی شاعران هم عصر خودش نیز تأثیر گذاشت و حتی بسیاری از شاعران بعد از او نیز تحت تاثیر حافظ بودند.
آوازه شعر حافظ در زمان زندگی اش، به سرزمین های دیگر مانند شبه قاره هند رسید و شاعران آن سرزمین ها تلاش کردند تا ویژگیهای شعر حافظ را به کار برند و مانند حافظ مضامین عاشقانه و عارفانه را به هم بپیوندند و از صنایع ادبی به روش حافظ بهره گیرند. شایان ذکر است که در حوزه زبان عربی، بعد از خیام، حافظ بیشترین اثر را داشته است.
دیوان حافظ
دیوان حافظ کتابی است مشتمل بر همه اشعار باقیمانده از حافظ است و بیشتر این شعرها به زبان فارسی است. اما اشعار ملمع و یک غزل تمام عربی هم در آن به چشم می خورد. مهمترین بخش این دیوان، غزلیات است. شعرهایی در دیگر قالبهای شعری مانند قطعه، قصیده، مثنوی و رباعی هم در این دیوان هست.
جهان بینی حافظ
منوچهر مرتضوی بیان میکند که دشوار و یا حتی محال است که حافظ صوفی یا عارف یا حکیم یا فیلسوف یا بدبین یا شعر یا ترکیبی از اینها دانسته شود. چنان که تعیین عنوان یا لقبی جامع و مانع برای حافظ بسیار دشوار است. حافظ در دیوان خود به صوفیان فریبکار و سلاطین متظاهر به دین داری کنایه های تلخ و تندی زده و در عوض، رندی و قلدری را ستایش کرده و خود را رند و خراباتی خوانده است.
اگر شما به ادبیات و شاعران نامی ایران علاقه دارید پیشنهاد میشود تا از این قسمت از برنا اندیشان کارگاه حافظ شناسی را دریافت نمایید تا به صورت کامل با این شاعر بزرگ و نامی آشنا شوید.
- لینک دانلود فایل بلافاصله بعد از پرداخت وجه به نمایش در خواهد آمد.
- همچنین لینک دانلود به ایمیل شما ارسال خواهد شد به همین دلیل ایمیل خود را به دقت وارد نمایید.
- ممکن است ایمیل ارسالی به پوشه اسپم یا Bulk ایمیل شما ارسال شده باشد.
- در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.