برنا اندیشان | مرجع تخصصی بهترین پکیج های آموزشی
در این قسمت از پایگاه دانش برنا اندیشان تصمیم داریم تا در رابطه با یکی از موضوعات مهم و ویژه روانشناسی با عنوان اختلال مسخ شخصیت چیست؟ علائم، علت و درمان به صورت کامل با شما علاقه مندان به مطالب روانشناسی و درمان اختلالات تجزیه ای گفتگو کنیم.
اختلال مسخ شخصیت چیست؟ علائم، علت و درمان به صورت کامل
در مقاله اختلال مسخ شخصیت چیست؟ علائم، علت و درمان به صورت کامل اختلال مسخ شخصیت مورد بررسی قرار گرفته و سپس به راهکارهای درمانی خواهیم پرداخت،پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
اختلال مسخ شخصیت
اختلالات مسخ شخصیت و مسخ واقعیت یکی از عجیب ترین اختلال های روان شناختی هستند و از اختلالات تجزیه ای محسوب می شوند. اختلالات تجزیه ای شامل اختلال در حافظه، هشیاری، هویت یا ادراک می شود. این نکته ی بسیار مهم باید در نظر گرفته شود که در بعضی موارد اختلالات مسخ شخصیت و مسخ واقعیت به دلیل وجود اختلال روانی دیگری بروز می کنند و علائمی از اختلال دیگری هستند و یا در نتیجه ی مصرف مواد رخ می دهند.
مسخ شخصیت دوره هایی است که در آن فرد احساس می کند ارتباط با بدن و افکارش را از دست داده و از آنها جدا شده است. مثل اینکه از بیرون خود را مشاهده می کند (مانند ربات) و یا در رویا به سر می برد. که هر یک از این دوره ها می تواند از چند دقیقه تا چند سال (ندرتا چنین می شود) طول بکشند.
فرد در مسخ شخصیت ارتباطش را با واقعیت از دست نمی دهد، در حالیکه در مسخ واقعیت احساس می کند چیزهایی که می بیند واقعی نیستند و ارتباطش با واقعیت قطع شده است. البته در هر دو حالت فرد می داند که احساسش واقعی نیست بلکه چیز عجیبی در بدن و ذهنشان در حال وقوع است. حال می خواهیم به این مبحث بپردازیم که اختلال مسخ شخصیت چیست؟ علائم، علت و درمان به صورت کامل توضیح داده خواهد شد.
علائم مسخ شخصیت
افراد مبتلا به اختلال مسخ شخصیت، به طور کلی نشانه‌های بیماری را از دوران کودکی نشان می‌دهند و به ندرت اتفاق می‌افتد که در فردی بالای ۴۰ سال برای اولین نشانه‌های مسخ شخصیت دیده شود. این اختلال به گونه‌ای است که فرد افکار، رفتار، احساسات و گفتار خود را از فاصله‌ای دور از خود تجربه می‌کند.
فرد همچنین ممکن است از لحاظ احساسی سِر شود یا به نحوی رفتار کند که گویی کنترلی بر رفتار و گفتارش ندارد. او حتی ممکن است حس‌های عادی مثل لمس کردن، تشنگی، گرسنگی و میل جنسی را تجربه نکند.
در مسخ شخصیت فرد بین خود و فعالیت‌هایی که در دنیای اطراف او اتفاق می‌افتند، فاصله احساس می‌کند. دنیا ممکن است به شکلی متفاوت، غیر قابل تشخیص به نظر بیاید؛ مثلا اشیاء به رنگ یا در اندازه‌ای نادرست دیده شوند. زمان ممکن است سریع‌تر یا کندتر حرکت کند یا صدا‌ها بلندتر یا کمتر از آنچه که انتظار می‌رود به گوش برسند. این احساس عدم ارتباط مربوط به اختلال مسخ شخصیبت بیشتر شبیه به تماشای رویداد‌ها و فعالیت‌ها در یک فیلم است.
دوره‌های این تجربیات ممکن است ساعت‌ها و یا روز‌ها طول بکشند و هفته‌ها، ماه‌ها یا سال‌ها تکرار شوند. در تمام اوقات، فرد از افکار درون خود و آنچه در اطرافش اتفاق می‌افتد آگاه است، بنابراین می‌داند که از خود و محیط اطرافش جدا شده است. این اختلالات ممکن است باعث پریشانی شدید و اخلال در انجام فعالیت‌ها در زندگی، محل کار یا مدرسه شوند. افراد مبتلا به اختلال مسخ شخصیت ممکن است با این ترس مواجه شوند که انگار اصلا وجود ندارند یا اینکه علائمشان به دلیل آسیب جدی در مغزشان است.
پیشنهاد ویژه : کارگاه آموزش اصول خودکاوی و آشنایی با سایه های شخصیت
ملاک‌های تشخیصی DSM5 برای اختلال مسخ شخصیت
در کتاب DSM 5 نشانه‌ها و معیارهای شناسایی این اختلال روانی یاد شده است. به یاد داشته باشید تنها با دانستن نشانه‌ها نمی‌توانید به دیگران برچسب اختلال روانشناختی بزنید. از آن‌جایی که برخی از اختلالات روانشناختی نشانه‌های یکسان یا نزدیک به هم دارند ممکن است افراد عادی در شناسایی دچار اشتباه شوند. برای نمونه ممکن است بر پایه برخی از نشانه‌ها گمان کنید که فرد دچار اختلال شخصیت‌زدایی – واقعیت‌زدایی باشد اما در حقیقت ممکن است دچار اسکیزوفرنی یا دیگر اختلالات گسستگی باشد. پس فرآیند شناسایی و درمان اختلالات روانی کاری است که روانشناس آن را انجام می‌دهد. نشانه‌های این اختلال روانی چنین است:
A: حضور تجربه‌های پیاپی شخص‌زدایی، واقعیت‌زدایی یا هر دو:
۱- شخص‌زدایی: فرد در مورد خودش احساس می‌کند واقعاً وجود ندارد، از خودش جدا شده یا کسی دیگر است که از بیرون به افکار، احساسات، حواس پنج‌گانه، بدن یا کارهای خودش را می‌بیند. برای نمونه احساس می‌کند خود او واقعی نیست یا واقعی است اما حضور ندارد. ادراک‌های حسی فرد دگرگون می‌شود. از نظر احساسی یا جسمانی، بی‌حس و کرخت شده است. زمان برای فرد به سرعت یا کند سپری می‌شود.
۲- واقعیت‌زدایی: فرد در ارتباط و تعامل با محیط پیرامونش احساس می‌کند که انسان‌‌ها یا اشیا وجود خارجی ندارند. یا از او جدا هستند. برای نمونه احساس می‌کند که افراد یا اشیا غیر واقعی هستند، همانند خواب و رویا هستند، مانند اشباح هستند. بی‌جان هستند یا از نظر ظاهری دگرگون شده‌اند.
B: در طول زمانی که فرد شخص‌زدایی یا واقعیت‌زدایی را تجربه می‌کند توانایی واقعیت‌آزمایی دست نخورده باقی می‌ماند.
C: این اختلال با مصرف ماده یا دارو توجیه نشود. یا بر اثر یک بیماری جسمانی (مانند تشنج) پدید نیامده باشد.
D: این اختلال با یک اختلال روانشناختی دیگر مانند اسکیزوفرنی، اختلال وحشت‌زدگی یا پنیک اتک، اختلال افسردگی عمده یا یکی دیگر از اختلالات گسستگی توجیه نشود.
سبب شناسی اختلال مسخ شخصیت و مسخ واقعیت
در رابطه با عوامل زمینه ساز این اختلال اطلاعات اندکی در دست است. این اختلال معمولاً با یک حمله اضطرابی حاد آغاز می‌شود به عبارت دیگر، این اختلال پس از تحمل استرس خسته کننده روانشناختی مشاهده شده است.
از عوامل روانپویشی می توان به گسیختگی ایگو اشاره کرد.
یا به عبارتی این اختلال را به عنوان پاسخ عاطفی در دفاع از ایگو دانست. در نظریات عصبی – زیستی به یکی از گیرننده های گلوتامات که نقش محوری در پیدایش اختلال مسخ شخصیت/ مسخ واقعیت دارد، قویا اشاره شده است.
علت دقیقی برای اختلال مسخ شخصیت مسخ واقعیت وجود ندارد. گرچه، به نظر می‌رسد ارتباطی بین عدم توازن مواد شیمیایی خاص مغز (انتقال دهنده‌های عصبی) و ترس وجود دارد و منجر به این اختلال می‌شود.
نشانه‌های اختلال مسخ شخصیت – مسخ واقعیت ممکن است مربوط به:
• ترومای دوران کودکی، مانند سوء استفاده کلامی یا احساسی و یا شاهد خشونت خانگی
• بزرگ شدن با والدین روانشناختی
• خودکشی یا مرگ غیر منتظره یکی از دوستان نزدیک یا اعضای خانواده
• استرس شدید، مانند مشکلات مالی و یا مربوط به کار
• ضربه شدید، مانند تصادف
درمان اختلال مسخ شخصیت
در صورتی این احساسات وتجربیات به عنوان اختلال مسخ شخصیت تشخیص داده می شود که علائم به صورت مرتب تکرار و موجب استرس در فرد شوند و زندگی روزانه فرد را از حالت طبیعی خارج کرده باشند و تاثیر منفی بر آن بگذارند. اصلی ترین درمان اختلال مسخ شخصیت از طریق روان درمانی است، در برخی موارد برای درمان استفاده از دارو نیز لازم می شود.
با کمک گرفتن از روانشناس های خوب می توان متوجه شد که چرا مسخ شخصیت و مسخ واقعیت در فرد ایجاد می شوند ودلایل آن را ریشه یابی کرد، بعد از آن برای کنترل علائم و درمان این اختلال توسط روانشناس راهکار هایی ارائه می شود. این راهکار ها می تواند راهبرد های مدیریت اضطراب، گاهی تحریکات حسی، روش های توجه برگردانی و راه های آرام سازی عضلانی باشد.
در دارو درمانی عموما از داروهایی که برای درمان افسردگی های شدید و اضطراب تجویز می شود، استفاده می کنند. دارو ها به طور غیر مستقیم بر این اختلال و روند درمان آن تاثیر می گذارند، همان طور که گفتیم اصلی ترین دلیل اختلال مسخ شخصیت و مسخ واقعیت اضطراب و افسردگی است، پس با دارو های ضد افسردگی در جهت بهبود این بیماری گام هایی برداشته می شود.
پر کاربردترین روش برای درمان اختلال شخصیت زدایی و واقعیت‌زدایی، روانکاوی و هیپنوتیزم درمانی و رفتاردرمانی شناختی (CBT) ، خانواده درمانی، درمان رفتاری دیالکتیکی هستند.
معرفی یار مهربان
آسیب شناسی روانی – دیدگاه های بالینی درباره اختلالات روانی
نویسنده: ریچارد هالجین، سوزان کراس ویتبورن
ترجمه: یحیی سیدمحمدی
تهیه و تنظیم: میترا نمازی
کارشناس ارشد روانشناسی بالینی
