برنا اندیشان | مرجع تخصصی بهترین پکیج های آموزشی
شاید تا به حال با مدل‌های مختلفی برای تشخیص و تحلیل شخصیت خود و دیگران آشنا شده باشید. بعضی از این مدل‌ها بر اساس نظریات روانشناسی، بعضی دیگر بر اساس فرهنگ و باورهای عامه‌پسند ساخته شده‌اند. یکی از این مدل‌ها که شاید کمتر به گوشتان خورده باشد، مدل تیپ‌های شخصیتی الفبایی است.
در این مدل، رفتار و واکنش‌های فرد در موقعیت‌های مختلف بر اساس چهار حرف A و b و c و d نمایش داده می‌شوند. هر حرف نشان‌دهنده یک تیپ شخصیتی منحصر به فرد است. در این بخش از مجله علمی برنا اندیشان قصد داریم با تیپ شخصیتی A که به عنوان تیپ شخصیتی پرفشار و پرانرژی شناخته می‌شود، بیشتر آشنا شویم.
کشف تیپ شخصیتی A
ماجرای تیپ شخصیتی A از یک اتفاق عجیب در یک مطب پزشکی آغاز شد. دو پزشک متخصص قلب به نام‌های فریدمن و روزنمن که بیماران قلبی را درمان می‌کردند، با یک مشکل عجیب روبرو شدند. صندلی‌های اتاق انتظار مطب آنها بسیار زود خراب می‌شد و روکش‌های آنها پاره می‌شد.
وقتی تعمیرکار صندلی‌ها را دید، گفت که بیماران این دو پزشک بسیار بی‌قرار و ناراحت هستند و مدام بر روی صندلی حرکت می‌کنند. این حرکات باعث شده است که صندلی‌ها زودتر از حد معمول فرسوده شوند. فریدمن و روزنمن در ابتدا به این حرف توجه نکردند، اما پس از چند سال، تصمیم گرفتند که برای بررسی این رفتار عجولانه بیمارانشان تحقیق کنند.
آنها در سال‌های ۷۰ میلادی، الگوهای رفتاری خاص بعضی از بیماران قلبی را کشف کردند و آنها را تحت عنوان تیپ شخصیتی A معرفی کردند. این تحقیقات در آینده ادامه داده شد و سه تیپ شخصیت دیگر هم به نام‌های B و C و D شناسایی شدند.
تیپ شخصیتی A چه ویژگی هایی دارد؟
تعریف دقیق و قطعی از تیپ شخصیتی A هنوز مورد اتفاق نظر متخصصان نیست. بعضی از آنها این تیپ را به عنوان یک شخصیت بدخلق و عجول معرفی می‌کنند و بعضی دیگر آن را به عنوان یک شخصیت پرتلاش توصیف می‌کنند. اما با این حال، تحقیقات صورت گرفته در این زمینه، ویژگی‌های خاص و مشخصی را برای این تیپ شخصیت شناسایی کرده‌اند که در زیر به آنها خواهیم پرداخت.
پرخاشگری
افراد با تیپ شخصیتی A دارای حساسیت و ناراحتی زیادی هستند و به راحتی از حالت آرام خود خارج می‌شوند. این افراد تحمل ندارند و برای هر کاری عجله دارند. گاهی اوقات، به خاطر مسائل جزئی و بی‌اهمیت، عصبانی و خشمگین می‌شوند و رفتار تهاجمی و دشواری از خود نشان میدهند.
رقابت جویی
افراد با تیپ شخصیتی A دارای رقابت‌پذیری بالایی هستند و همواره به دنبال برتری و موفقیت در هر زمینه‌ای هستند. این افراد نمی‌پذیرند که در هیچ کار و فعالیتی، چه در حوزه کاری و چه در حوزه شخصی، شکست بخورند یا ضعف نشان دهند.
حس ارزشمندی
افراد با تیپ شخصیتی A برای احترام به خود و اعتماد به نفس، به مالکیت و موفقیت نیاز دارند. این افراد فکر می‌کنند که هر چه بیشتر دارایی و افتخارات داشته باشند، بیشتر از خود راضی و مورد تحسین دیگران قرار می‌گیرند.
برتری جویی
افراد با تیپ شخصیتی A دوست دارند در روابط خود، نقش رهبر و فرمانده را داشته باشند و دیگران از آنها اطاعت و پیروی کنند. این افراد به نیازهای خود بیشتر از نیازهای دیگران اهمیت میدهند و گاهی اوقات، حقوق و منافع دیگران را زیر پا می‌گذارند.
عجول بودن
افراد با تیپ شخصیتی A دوست ندارند در صف‌ها و گروه‌ها بایستند و منتظر نوبت خود باشند. این افراد عجله دارند و هر چه زودتر کارهایشان را انجام دهند. این افراد سرعت‌زیادی در صحبت‌کردن دارندn و از کسانی که آهسته حرف می‌زنند یا کار می‌کنند، ناراضی هستند. اگر به تیپ شناسی شخصیت علاقه دارید پیشنهاد می کنیم تا به کارگاه روانشناسی شخصیت شناسی مراجعه کنید.
آیا تیپ شخصیتی A یک الگوی رفتاری است؟
بسیاری از تیپ‌های شخصیتی (مثل درون‌گرا یا برون‌گرا) بر اساس خصوصیات ذاتی افراد تعریف می‌شوند، اما برخی از محققان معتقدند که تیپ شخصیتی A نشانه‌ای از واکنش فرد به شرایط زندگی‌اش است. به عبارت دیگر، فرد ممکن است چند ویژگی رفتاری تیپ A را داشته باشد و وقتی محیط زندگی‌اش این ویژگی‌ها را تشویق کند، فرد بیشتر به همان سبک عمل می‌کند.
برای مثال، خیلی از شغل‌ها فشارهای زیاد و سختی برای کارکنان دارند و این باعث می‌شود که استرس آنها افزایش یابد. در نتیجه، بعضی از ویژگی‌های رفتاری تیپ A در فرد کارمند بالاتر خواهد بود.
امروزه هم در دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها، تیپ A را گروه شخصیت نمی‌خوانند بلکه مجموعه‌ای از الگوهای رفتار مختلف میدانند. پژوهشگران پیشنهاد میدهند که به جای قرار دادن فرد در چارچوب تعیین شده توسط تست های شخصیتی (که ممکن است منجر به تعصب و تبعیض شود)، بهتر است فرد را بر اساس چند ویژگی رفتاری مورد نظر سنجید.
به عنوان نمونه، به جای اینکه بگوییم فردی که تیپ شخصیتی A دارد، بیشتر در خطر بیماری هست، به این نکته اشاره کنیم که افراد با تیپ A کم حوصله هستند و همین باعث استرس و سپس بیماری می شود. البته برای سادگی گفتگو، ما هم همان عبارت تیپ شخصیتی را استفاده می کنیم.
خطرات تهدید کننده سلامتی در تیپ شخصیتی A
بعضی از ویژگی‌های رفتاری تیپ A مثل رفتار تهاجمی و استرس شدید با چندین نوع از بیماریهای روحی و جسمی در ارتباط هستند که در زیر، چند مورد از آنها را مورد بررسی قرار داده‌ایم.
فشار خون
رابطه بین تیپ شخصیتی و فشار خون مسئله‌ای پیچیده و مبهم است، اما شواهدی نشان می‌دهد که افراد با تیپ A به خاطر استرس و فشار زیاد در کار و زندگی، بیشتر از سایر تیپ‌ها در خطر ابتلا به فشار خون بالا هستند.
بیماری های قلبی
یادتان هست که درباره دو پزشک متخصص قلب صحبت کردیم؟ آنها اولین کسانی بودند که الگوهای رفتاری تیپ A را در بیماران قلبی کشف و معرفی کردند.
استرس شغلی
افراد با تیپ شخصیتی A معمولا شغل‌های پرفشار و سختی دارند. ممکن است هم این شغل‌ها باعث شده باشد که آنها الگوهای رفتاری تیپ A را از خود نشان دهند. در هر حال، استرس شغلی می‌تواند سلامت جسمی و روحی آنها را به خطر بیندازد.
انزوای اجتماعی
افراد با تیپ شخصیتی A برای رسیدن به موفقیت و برتری، ساعت‌ها کار می‌کنند. این باعث می‌شود که با دیگران کمتر ارتباط برقرار کنند و زندگی اجتماعی و عاطفی آنها نادیده گرفته شود.
کنار آمدن با تیپ شخصیتی A
ابتدا باید بگوییم که داشتن یک تیپ شخصیتی چه بد و چه خوب، باعث شرمندگی نیست و نباید خود را محکوم کنید. بلکه، بعضی از ویژگی‌های همین تیپ مثل سخت کوشی و پشتکار می‌تواند به شما در زندگی کمک کند. اما با این حال، مثل هر تیپ شخصیت دیگر، اگر بعضی از ویژگی‌ها به شما آسیب برساند، باید سعی کنید آنها را تغییر دهید. به عنوان نمونه، اگر استرس زیاد، خستگی و ناامیدی به خاطر عدم دست‌یابی به هدف‌هاتان را تجربه کرده‌اید، می‌توانید از راهکارهایی که در زیر بیان می کنیم استفاده کنید.
تغییر شرایط کاری
اگر می‌خواهید استرس کاری خود را کم کنید، ممکن است بتوانید برخی از عواملی را که باعث آن می‌شوند تغییر دهید. برای مثال، با کارفرمای خود در مورد ساعت کاری یا محل کار خود صحبت کنید و ببینید آیا امکان تغییر آنها وجود دارد یا نه. علاوه بر این، می‌توانید نگاه خود به کار را هم دگرگون کنید؛ به جای اینکه فقط به نتایج و پاداش‌های کار فکر کنید، به ارزش و مفهومی که کار شما دارد و چگونه به دیگران کمک می‌کند توجه کنید.
تغییر الگوهای فکری
اگر می‌خواهید ویژگی‌های تیپ شخصیتی A که ممکن است برای سلامت قلب خطرناک باشند را کم کنید، باید نگاه خود به جهان را تغییر دهید. وقتی با شرایطی مواجه می‌شوید که احساس گناه یا ناتوانی می‌کنید، به جای سرزنش خود، به آگاهی از وضعیت فعلی توجه کنید. هنگامی که افکار منفی در ذهنتان پدیدار می‌شوند، به جای اینکه در آنها غرق شوید، سعی کنید با خودتان مثل یک دوست خوب و محبت‌آمیز برخورد کنید.
وانمودسازی
گاهی اوقات می‌توانید با رفتار کردن به شیوه‌ای که می‌خواهید در خود ببینید، آن را به یک عادت درونی تبدیل کنید. برای مثال، وقتی تصمیم دارید که با دیگران بیشتر همدلی و صبر نشان دهید، تصمیم شما همراه با رفتار کردن به این شکل تأثیر خود را خواهد داشت.
اما مواظب باشید که این نوع رفتار کردن موجب سرکوب خود نشود. اگر سعی کنید با فشار دادن به احساسات و رفتار خود پیش بروید، سرانجام خود را در حالت انفجار خواهید یافت. شایان ذکر است که رفتار کردن نوعی تمرین آگاهانه است.
یادداشت های روزانه
نوشتن یادداشت‌های روزانه فرصتی برای تفکر و بازبینی رفتار و افکاری است که در طول روز داشته‌اید. برای آنکه این یادداشت‌نویسی اثر مثبت خود را بر تعدیل ویژگی‌های رفتاری تیپ A بگذارد، این نکات را رعایت کنید:
تعداد دفعاتی را که خود را کنترل نکردید و برخورد بدی با دیگران داشتید، بنویسید. آگاهی هرچه بیشتر شما به تمایلات و واکنش‌هایتان در انتخاب راهکاری برای مقابله با آنها ضروری است.
درباره احساسات خود بنویسید. این کار باعث می‌شود آنها را بهتر و عمیق‌تر درک کنید و از شدت آنها کاسته شود.
درباره راه‌حل‌ها بنویسید. نوشتن راهکارها روی کاغذ احتمال اجرای آنها را بیشتر از زمانی می‌کند که فقط در ذهن خود آنها را بررسی می‌کنید.
مواجه شدن با ترس ها
گاهی اوقات روبرو شدن با ترس‌ها بهترین روش برای مقابله با آنهاست. مثلا روان‌درمانگر شاید به شما پیشنهاد کند که در بلندترین صف قرار بگیرید تا به شما ثابت شود که منتظر ماندن در صفی بلند چندان هم وحشتناک یا عذاب‌آور نیست و آسمان به زمین نمی‌آید. تازه با این کار می‌توانید با تمایل به خشمگین‌شدن در صف‌های کوتاه‌تر راحت‌تر مقابله کنید.
تبدیل تمایلات به بازی
گاهی اوقات در شرایطی قرار می‌گیرید که نمی‌توانید کاری انجام دهید، مثل وقتی که در ترافیک گیر کرده‌اید. در این مواقع، به‌جای اینکه عصبانی و ناراحت شوید، سعی کنید خود را با چیزی که دوست دارید سرگرم کنید. مثلاً می‌توانید گوش دادن به موسیقی، خواندن یک کتاب، گفتگو با همسفران یا حل یک معما را امتحان کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا زمان را بهتر بگذرانید و استرس خود را کاهش دهید.
افرادی که الگوهای مضر رفتاری تیپ A دارند، باید بیشتر به این نکته توجه کنند. زیرا این الگوهای رفتاری ممکن است منجر به بروز بیماریهای قلبی شود. بنابراین، اگر شما هم جزء افراد تیپ A هستید، سعی کنید بازی را به عنوان یک راه حل برای مدیریت استرس و تغییر الگوهای رفتاری خود در نظر بگیرید. بازی کردن می‌تواند به شما کمک کند تا در بلندمدت، رفتار خود را تعدیل و سلامت خود را حفظ کنید.
تنفس عمیق
گاهی اوقات در شرایطی قرار می‌گیرید که خشم و عصبانیت شما را فرا می‌گیرد و دلتان می‌خواهد فریاد بزنید. اما قبل از اینکه این کار را بکنید، توصیه می‌شود یک لحظه توقف کنید و نفس عمیق بکشید. این کار باعث می‌شود که خون رسانی به مغز شما بهتر شود و هورمون‌های استرس زا کاهش یابند.
بنابراین، شما می‌توانید با خونسردی بیشتر به موقعیت خود نگاه کنید و راه حل مناسب را پیدا کنید. علاوه بر این، اگر به طور منظم تمرینات تنفسی را در برنامه روزانه خود قرار دهید، می‌توانید سطح استرس خود را پایین بیاورید و سلامت روانی خود را بهبود بخشید.
بازی با حیوانات خانگی
اگر دوست دارید استرس خود را کنترل کنید، یکی از راه‌های موثر این است که یک حیوان خانگی داشته باشید. حیوانات خانگی مثل سگ و گربه، نه تنها دوستان وفادار و صمیمی شما هستند، بلکه منبع عشق و حمایت بدون قید و شرط نیز محسوب می‌شوند. بازی‌کردن با حیوان خانگی خود می‌تواند به شما احساس آرامش و شادابی بدهد و هورمون‌های استرس زا را در بدن شما کاهش دهد.
همچنین، برای مراقبت از حیوان خانگی خود، باید به طبیعت بروید و از طبیعت لذت ببرید. این کار نفس عمیق شما را تحریک می‌کند و فشار خون را پایین می‌آورد. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که حتی تماشای ماهی‌های درون آکواریوم هم می‌تواند فشار خون را کاهش دهد. پس، اگر به دنبال یک راه ساده و لذت‌بخش برای کاهش استرس هستید، شاید زمان آن رسیده باشد که یک حیوان خانگی به خانواده‌تان اضافه کنید.
باغبانی کردن
اگر به دنبال یک فعالیت سالم و آرامش بخش هستید، باغچه و گیاهان را فراموش نکنید. باغبانی یک ورزش با شدت متوسط است که می‌تواند به سلامت قلب، استخوان‌ها و عضلات شما کمک کند. همچنین، باغبانی باعث تقویت سیستم ایمنی شما می‌شود، زیرا با تماس با خاک و موجودات زنده‌ای که در آن زندگی می‌کنند، بدن شما مقاومت خود را افزایش می‌دهد.
باغبانی همچنین یک فعالیت ذهنی است که مغز شما را تحریک می‌کند و خلاقیت، تمرکز و حافظه شما را بهبود می‌بخشد. باغبانی نه تنها به شما صبر و حوصله را می‌آموزد، بلکه به شما احساس خوشحالی و افتخار هم می‌دهد، زیرا با دیدن نتایج تلاش خود در رشد و شکفتن گل‌ها و گیاهان، هورمون سروتونین (هورمون خوشحالی) در بدن شما افزایش پیدا می‌کند.
