آیا با تست طرحواره محرومیت هیجانی آشنا هستید؟ ما در مقالات قبل به صورت کامل طرحواره محرومیت هیجانی را مورد بررسی قرار داده ایم و شما عزیزان علاقه مند به مجموعه مطالب روانشناسی با این تله روانی آشنا شده اید. به طور خلاصه اگر بخواهیم این طرحواره را تعریف نماییم باید بگوییم که طرحواره محرومیت هیجانی یکی از رایج ترین طرحواره ها در بین افراد است.

کسانی که درگیر این تله روانی هستند همواره احساس می کنند که دیگران هیچ توجهی به آنها ندارند و شرایط بسیاری سختی را تحمل می کنند و در عین حال باور دارند که کسی نیست تا به آنها کمک کند و وضعیت شان را به خوبی درک کند. چنین عقایدی موجب می شود تا فرد به این نتیجه برسد که دنیا بد است، دیگران بد هستند و باید به انزوا برود تا بتواند حال خوبی داشته باشد.

از این رو برخی از افرادی که گرفتار طرحواره محرومیت هیجانی هستند به تدریج گوشه گیر می شوند و تصمیم می گیرند تا از اجتماع به دور باشند. در خصوص ایجاد چنین تله روانی باید بدانیم که عوامل متعددی در آن دخیل هستند اما برای آنکه بتوانیم به خوبی آنها را بشناسیم لازم است تا از تست طرحواره محرومیت هیجانی استفاده کنیم.

زیرا این تست به ما کمک می کند تا به صورت دقیق تمامی احساسات و افکاری که در ذهن فرد وجود دارد را تحلیل و بررسی کنیم. پس اگر شما هم علاقه دارید تا با تست طرحواره محرومیت هیجانی آشنا شوید پیشنهاد می کنیم تا انتهای مقاله با گروه تخصصی برنا اندیشان همراه باشید.

راهنمای مطالعه مقاله نمایش

طرحواره چیست؟

در ابتدا لازم است تا قبل از هر چیزی بدانیم که طرحواره چیست و چگونه ایجاد می شود. ممکن است شما با خود فکر کنید که عزیزترین فرد زندگی تان به شما توجهی ندارد و واقعا شما را درک نمی کند و یا افراد خانواده علاقه ای به شما ندارند و به شما محبت نمی کنند. همچنین ممکن است وقتی که به زندگی تان نگاه می کنید به این برسید که همواره افراد سرد و بی عاطفه وارد زندگی تان شده اند.

به همین دلیل خودتان را با دیگران مقایسه کرده اید و احساس پوچی و بی ارزشی به شما دست داده است. ممکن است شما فرد مفید و موثری در جامعه باشید و به موفقیت های زیادی هم دست پیدا کرده اید اما حس بی ارزشی شما را رها نمی کند. حتی ممکن است با خود فکر کنید برای این که فرد مهمی باشید حتما باید تمام نیازهای دیگران را به طور کامل برآورده کنید.همچنین پیشنهاد می شود تا به تست طرحواره های ناسازگار یانگ مراجعه فرمایید.

در این حالت هیچ توجهی به نیازهای خودتان ندارید و فقط به دیگران فکر می کنید و سایرین برای شما در اولویت هستند. لازم به ذکر است افرادی که گرفتار طرحواره محرومیت هیجانی هستند در اغلب موارد نمی دانند که چه نیازی دارند. حتی دقت داشته باشید که اگر در طول روز منتظر یک اتفاق بد و ناخوشایند هستید و اگر کوچکترین نشانه جسمی در بدنتان ایجاد شود آن را به عنوان یک بیماری خطرناک در نظر میگیرید باید بدانید که شما گرفتار طرحواره محرومیت هیجانی هستید.

طرحواره ها از کجا ریشه می گیرند؟

اگر بخواهیم به ریشه تمامی تله های روانی دست پیدا کنیم لازم است به دوران کودکی افراد سفر کنیم. برخی از افراد کودکی سختی را پشت سر گذاشته اند و در آن دوران توسط دیگران مورد خشونت فیزیکی و کلامی قرار گرفته اند و یا از این که به خواسته و آرزویی دست پیدا کنند محروم شده اند.

حتی توجه داشته باشید که برخی از افراد آنقدر تحت نظر و حمایت خانواده بوده اند که در بزرگسالی توانایی مستقل زندگی کردن را ندارند. بنابراین هر فردی در دوران کودکی اش تجربیات متفاوتی داشته و با تمام آسیب هایی که از سر گذرانده است وارد جامعه می شود. بر اساس تمامی رخدادهایی که در طول دوران کودکی بر فرد وارد شده است ساختار و الگویی در ذهن فرد شکل می گیرد که به آن طرحواره یا همان تله روانی گفته می شود.

شایان ذکر است که طرحواره ها عمیق ترین بخش ذهن هر فرد هستند که تمام تصورات و باورهای دیگر شخص و همچنین الگوهای روابط میان فردی او هم بر همین اساس شکل می گیرد. از این رو لازم است تا به این دلایل توجه کنیم و تلاش نماییم که طرحواره های معیوب را درمان کنیم.

طرحواره محرومیت هیجانی

افرادی که قادر نیستند با دیگران رابطه ای سالم و درست برقرار کنند باعث می شود تا احساس تنهایی هرگز آنها را رها نکند. به این شکل که آنها در تله روانی محرومیت هیجانی گیر کرده اند و همواره باور دارند که هیچ کسی آنها را دوست ندارد و به آنها اهمیت نمی دهد.

حتی گاهی اوقات احساس تنهایی آنقدر در فرد اوج می گیرد که وقتی وارد جمعی می شود فکر می کند که هیچ کسی با او شباهت ندارد و هر لحظه می خواهد از جمع دوری کند. در نتیجه علاقه به تنهایی آنقدر در آنها شدت می گیرد که دیگر هیچ حس خوبی نسبت به خودشان ندارند و نمی خواهند با دیگران رابطه ای داشته باشند. برای مطالعه بیشتر به مقاله طرحواره جلب توجه مراجعه نمایید.

همچنین باید اشاره شود با توجه به شرایطی که برای این افراد ایجاد می شود ممکن است گرفتار طرد اجتماعی شوند و آنقدر دچار احساس خلا و پوچی می شوند که می خواهند این خلا را از طریق حضور در جمع از بین ببرند. همین موضوع باعث می شود تا این افراد به طور عمیقی به روابط اجتماعی و عاطفی وابسته شوند که هیچ گونه حریم شخصی و خلوتی برای خودشان ندارند.

عوامل شکل دهنده طرحواره محرومیت هیجانی

اگر روابط بین فردی تان را به خوبی مورد بررسی قرار دهید می توانید ریشه های رفتاری تان را به خوبی علت یابی کنید و بدانید که به چه دلیل با دیگران به شکل خاصی رفتار کرده اید. یعنی رفتار شما دقیقا همان رفتاری است که مادرتان با شما داشته اند و به همین دلیل گفته می شود که تله روانی محرومیت هیجانی ریشه در رفتار مادر با شما دارد و البته هر کس دیگری که وظیفه تربیت و محبت کردن شما را به عهده دارد می تواند این تاثیر را بر روی شما داشته باشد اما به طور کلی باید بدانید که تاثیر مادر بسیار بیشتر است.

لازم به ذکر است که شرایط مختلف باعث می شود تا برخی از رفتارها را تحت عنوان نامهربانی و برخی دیگر از رفتارها را تحت عنوان مهربانی مادر در نظر بگیرید. به یاد داشته باشید که ریشه اصلی محرومیت هیجانی عدم دریافت محبت کافی از سوی مادر است.

بنابراین کاملا طبیعی است که کودکی که مادر نداشته باشد هم گرفتار این تله روانی شود. در این موقعیت ها باید رفتار فردی دیگر مانند پدر که مسئولیت فرزند بر عهده اوست را در نظر بگیریم. همواره به این نکته توجه داشته باشید که اگر کودک از محبت مادرانه سیراب نشود می تواند گرفتار این تله روانی شود. اگر مادر به اندازه کافی فرزندش را در آغوش نگیرد و به او عشق علاقه ندهد در واقع در حال صدمه زدن به اوست.

بنابراین وقتی که مادر برای فرزندش می گذارد بسیار مهم و با اهمیت است. البته این وقت گذاشتن باید به حدی باشد که نه کودک نازپرورده شود و نه دچار محرومیت هیجانی گردد. اگر مادر نتواند با دنیای کودکان رابطه برقرار کند در بیشتر مواقع متوجه نیازهای فرزندش نمی شود.

اهمیت پدر در رابطه با کودک

موضوع مهم دیگری که باید به آن توجه داشته باشیم وجود پدر است. در واقع پدر باید بتواند بخش زیادی از کمبودهای کودک را به دلیل بی محبتی مادر پر کند و تاثیر زیادی در آسیب نرسیدن به کودک دارد. یعنی کودکانی که مورد بی مهری مادر قرار گرفته اند می توانند از سمت پدر مورد مهر و محبت قرار بگیرند تا دچار طرحواره محرومیت هیجانی نشوند. همین موضوع باعث می شود تا کودک دچار هیچ آسیبی نشود.پیشنهاد می شود به مقاله تاثیر کمبود محبت پدر مراجعه فرمایید.

در دختران نیز اگر پدر نسبت به آنها بی محبت باشد ولی مادر به آنها محبت کند باز هم می توانند از تله روانی محرومیت هیجانی فرار کنند اما این شرایط ممکن است به شکلی باشد که در آینده آن دختر نتواند با مردان رابطه سالمی داشته باشد. از این رو همواره گفته می شود که کودک باید محبت مادر و پدر را با هم داشته باشد.

تست طرحواره محرومیت هیجانی

با دقت سوالات را بخوانید و به آنها پاسخ دهید. توجه کنید که برای جواب دادن لازم است تمام زندگی تان را در نظر بگیرید. حتی ممکن است در گذشته اتفاقی برایتان افتاده باشد که آن را فراموش کرده باشید. بنابراین با توجه به احساساتی که در سال های اخیر دارید به سوالات پاسخ دهید و از کلید نمره دهی برای این کار استفاده نمایید.

رتبه دهی پاسخ ها نیز به شکل زیر می باشد :

صد درصد مخالف
تقریبا مخالف
تقریبا قبول دارم تا مخالف باشم
کمی موافق
بیشتر موافق
صد درصد موافق

کاش کسی بود که در زندگی عشق بیشتری را نثارم می کرد.
احساس می کنم کسی مرا درک نمی کند.
جذب افراد بی عاطفه ای می شوم که محبتم را بی پاسخ می گذارند.
صمیمی ترین افراد زندگی هم به قدر کافی به من محبت نمی کنند.
هیچ کس نمی خواهد احساساتش را با من در میان بگذارد یا نگران من باشد.
کسی مرا دوست ندارد و با من صادق نیست.
تا به حال نیازها و احساسات واقعی مرا هیچ کس نفهمیده است.
با این که دلم می خواهد کسی باشد که از من حمایت کند باز هم همیشه مانع از این کار می شوم.
نمی توانم به راحتی اجازه دهم کسی مرا دوست بدارد.
همیشه تنها هستم.

تاثیر تله روانی محرومیت هیجانی در روابط صمیمانه

اگر یک رابطه سالم باشد افراد باید بتوانند به راحتی در مورد نیازهایی که دارند با یکدیگر صحبت کنند. اگر فرد قادر نباشد نیازش را با شریک عاطفی اش در میان بگذارد پس باید با چه کسی آنها را بگوید. به یاد داشته باشید که اگر شما نیازهایتان را با شریک زندگی تان در میان نگذارید نمی توانید توقع داشته باشید که به آن رسیدگی شود.

چرا که او نمی تواند ذهن شما را بخواند و به همین دلیل شما باید به صورت واضح و دقیق تمامی نیازهایتان را با هم در میان بگذارید. افرادی که گرفتار تله روانی محرومیت هیجانی هستند هرگز نمی توانند نیازهایشان را با فردی که زندگی می کنند در میان بگذارند. برای آموزش بیشتر به کارگاه روانشناسی طرحواره درمانی مراجعه نمایید.

از این رو بعد از آنکه نیازهایشان برطرف شد احساس سرخوردگی و ناامیدی می کنند. افرادی که دچار طرحواره محرومیت هیجانی هستند همواره خودشان را به شکلی نشان می دهند که گویی آنها هیچ نیازی ندارند. از این رو شریک عاطفی شان هم فکر می کند که او فردی بسیار قوی و قدرتمند است و به نیازهای او هیچ توجهی نمی کند. شایان ذکر است که این افراد در ابراز احساسات شان نیز بسیار مشکل دارند.

به یاد داشته باشید که احساس سرخوردگی و درک نشدن به صحبت نیاز دارد و بهتر است انسان ها در مورد احساساتی که به آنها وارد شده است با یکدیگر حرف بزنند. وقتی راجع به آنها صحبت نمی شود فرد مقابل هیچ وقت نمی تواند از ذهن شما آگاهی پیدا کند و همین موضوع باعث می شود تا احساس کینه در شخص دارای تله روانی محرومیت هیجانی شکل می گیرد و به همین دلیل نمی تواند بر روی زندگی اش تمرکز داشته باشد.

کینه توزی در تست طرحواره محرومیت هیجانی

همواره به این نکته توجه داشته باشید که احساس کینه توزی باعث می شود تا فرد خشمگین شد و با کوچکترین تلنگری برانگیخته شود و کنترل خودش را از دست بدهد. به همین علت نیازهایشان سرکوب می شود و روز به روز توقعشان نیز بیشتر می شود و سطح نارضایتی شان افزایش پیدا می کند.

وقتی در زندگی زناشویی احساس نارضایتی وجود داشته باشد فرد همواره شریک زندگی اش را سرزنش می کند و مدام او را به عنوان فردی سرد و بی عاطفه متهم می کند. توجه نمایید که تمامی این عوامل در کنار هم رخ می دهد و نتیجه این احساسات به این صورت است که فرد خودش بسیار سرد و بی عاطفه است و همین سبک زندگی را به فرزندانش منتقل می کند.

یکی دیگر از شیوه هایی که افراد دارای محرومیت هیجانی در زندگی دارند حس پر توقعی است. این حس به شکل های مختلفی ظاهر می شود. به عنوان مثال ممکن است فرد بهترین خانه و ماشین را برای خودش بخواهد. حتی در رابطه با دوستانش نیز ممکن است انتظارات بیهوده و بی جایی داشته باشد. علت این موضوع نیز به خاطر همزمانی طرحواره استحقاق با محرومیت هیجانی است.

یعنی در دوران کودکی نیازهای فرد به خوبی برطرف نشده است و آنها روش استحقاق را در پیش می گیرند و تصور می کنند که از طریق توقع داشتن از دیگران می توانند تله روانی محرومیت هیجانی شان را از بین ببرند. اما آنها نمی دانند که پر توقعی آنها به دلیل عدم رفع نیازهایی است که دارند و در واقع پول و قدرت هرگز نمی تواند جای عشق و محبت را بگیرد.همچنین پیشنهاد می شود به مقاله تاثیر کمبود عشق در بزرگسالی مراجعه نمایید.

از این رو احساس پوچی و خلا هرگز آنها را رها نمی کند. در مقابل باید به افرادی اشاره کنیم که به صورت کامل تسلیم شده اند و هیچ توقعی از زندگی ندارند. روان این افراد به علت آنکه نیازهای مادی و عاطفی شان برطرف نشده است درد و رنج زیادی را متحمل می شود. این ها به فردی تبدیل می شوند که هیچ چیزی از این دنیا نمی خواهند، گویی که هیچ هدفی در ذهن شان وجود ندارد.

روش هایی برای تغییر طرحواره محرومیت هیجانی

شایان ذکر است که تله روانی محرومیت هیجانی به خودی خود از بین نمی رود و شما باید به کمک روش هایی که وجود دارد آن را به مرور زمان تغییر دهید. هر وقت احساس کردید که این تله در حال تصمیم گیری برای زندگی تان است با آن برخورد کنید و جلوی آن را بگیرید.

پذیرش

در قدم اول لازم است بپذیرید که در دوران کودکی دچار آسیب شده اید. همواره به این نکته توجه داشته باشید که قبول آسیب از مهمترین قدم ها برای تغییر است. شما باید تلاش کنید تا تمام خاطراتی که مربوط به نادیده گرفتن و بی توجهی است را از دوران کودکی به یاد آورید. ممکن است این کار کمی دشوار باشد چرا که این خاطرات آنقدر قدیمی هستند که بخش زیادی از آنها را به یاد نمی آورید.

البته باید بدانید استثناهایی وجود دارد و شما می تواند بخشی از خاطرات را به خوبی به یاد آورید. اگر می خواهید طرحواره های زندگیتان را به درستی کشف کنید باید خاطرات را به خوبی تصویرسازی کنید و تصاویر اولیه کودکی تان را به یاد آورید.

همچنین لازم است تا تصاویری که باعث درد و رنج شما شده است را هم به یاد آورید. توجه داشته باشید که بهتر است تا اعضای خانواده را به صورت جدا از هم تجسم کنید. چرا که ممکن است یکی از آنها رفتارهای آسیب زننده دیگری را تا حدود زیادی خنثی کرده باشد.

بررسی کردن رخدادهای زندگی

اگر شما تجربه های حال خودتان را به کمک تصویرسازی با گذشته تان مقایسه کنید قدم بزرگی برای شناخت احساس محرومیت خود پیدا کرده اید. هر جایی که متوجه شدید مورد بی مهری و بی توجهی قرار گرفته اید به این معناست که طرحواره محرومیت هیجانی در شما فعال شده است. همچنین احساساتی مانند تحقیر شدن، تنهایی، پوچی و غمگینی نیز بر اثر سرکوب نیازها ایجاد می شود.

اگر علاقه داشتید تا از سمت فردی که به او علاقه دارید نیازهایتان برطرف شود اما این اتفاق نیفتاده است نیز شامل همین موارد می شود. هنگامی که تجربه محرومیت هیجانی را احساس کردید باید آرامش تان را حفظ کنید و چشمان خود را ببندید و به گذشته تان فکر کنید. در کدام قسمت از گذشته می توانید تصویر مشابه این تجربه را به خاطر بیاورید. حتی اگر یک خاطره هم یادتان نیامد مهم نیست و چیزی که مهم است این است که احساسات ناشی از فعال شدن طرحواره را بپذیرید.

نگاهی به روابط گذشته

شما با تصویر و بررسی رابطه های قبلی می توانید یک الگوی ثابت که در روابطتان داشته اید را کشف می کنید. به عنوان مثال بیاد به دقت بررسی کنید که آیا در رابطه تان به نیازهایتان پاسخ داده شده است. آیا فرد مقابل شما برای آن که به نیازهای شما رسیدگی کند جلوی خودش را می گرفت.

همچنین خاطرات مربوط به پر توقع بودن را به خاطر می آورید که باعث شده است تا دیگران از کنار شما بروند. آیا تا به حال پیش آمده که رفتارهای خوب و مهربانانه دیگران باعث تعجب شما شود. اگر به این سوالات پاسخ دهید می توانید به اصول ثابت زندگی تان پی ببرید.

دوری از افراد سمی

از افرادی که شما را از چیزی محروم می کنند و باعث می شوند تا خاطرات بد و تجربیات ناخوشایند گذشته را به یاد آورید دوری کنید. یعنی اگر شما با فردی در رابطه باشید که محبتش را از شما دریغ می کند دقیقا مانند این است که تمامی تجربیات دوران کودکی تان را بازسازی کنید. برای مطالعه بیشتر مقاله علت عشق به آدم های اشتباه را بخوانید.

بنابراین هنگامی که شما گرفتار تله روانی محرومیت هیجانی هستید و جذب افراد سمی می شوید اصلا نشانه خوبی نیست این کار باعث می شود تا در مشکل تان بمانید و هرگز از آن رها نشوید. شاید برای شما نیز تعجب آور باشد که شما به دلیل داشتن طرحواره محرومیت هیجانی جذب افرادی می شوید که شما را طرد می کنند و نسبت به شما سرد و بی عاطفه هستند و در واقع شما در چرخه ای باطل گرفتار می شوید که باید از آن خارج شوید.

شما باید از افرادی که به شدت جذب شان شده اید دوری کنید و رابطه ای منطقی است که در ابتدا هیچ جاذبه ای برای شما وجود نداشته باشد و در ادامه و به مرور زمان به فرد گرایش پیدا کنید. البته منظور این نیست که بدون هیچ علاقه ای وارد رابطه شوید بلکه منظور این است که رابطه ای را شروع نکنید که تنها دلیل آغازش جذابیت فیزیکی و ظاهری فرد باشد.

خودداری از پرتوقعی

هر زمانی که احساس عصبانیت به شما دست داد باید بدانید که به خاطر سرکوب نیازها و کینه توزی است. یعنی احساس خشم ناشی از حس ضعف و آزردگی است. اگر می خواهید همسرتان از شما فاصله نگیرد به جای آنکه در شرایط مختلف با خشم و عصبانیت برخورد کنید لازم است تا نسبت به کنترل آن اقدام و درباره موضوعی که ناراحتی تان را برانگیخته است با همسرتان صحبت کنید. بهتر است بدانید که با عصبانیت و پر توقعی نمی تواند به چیزی رسید و به جای آن لازم است تا آرامش تان را حفظ کنید و درباره خواسته هایتان با یکدیگر صحبت کنید.

نتیجه گیری

همواره به این موضوع توجه داشته باشید که قرار نیست خیلی سریع طرحواره محرومیت هیجانی در شما از بین برود. بلکه شما باید با توجه به راهکارهایی که در این مقاله معرفی کردیم سعی کنید تا هر جایی که طرحواره فعال گردید جلوی آن را بگیرید و اجازه ندهید احساسات و افکارتان تغییر کند.

شایان ذکر است که برای درمان طرحواره ها لازم است تا به یک روانشناس متخصص مراجعه کنیم. چرا که ریشه آنها مربوط به دوران کودکی است و نیاز است تا به صورت عمیق و دقیق آنها را مورد بررسی قرار دهیم.