برنا اندیشان | مرجع تخصصی بهترین پکیج های آموزشی
در این قسمت از پایگاه دانش برنا اندیشان تصمیم داریم تا در رابطه با یکی از موضوعات مهم و ویژه روانشناسی با عنوان معرفی اختلال شخصیت اسکیزوتایپال از علائم تا درمان به صورت کامل با شما علاقه مندان به مطالب روانشناسی و درمان اختلالات شخصیت گفتگو کنیم.
معرفی اختلال شخصیت اسکیزوتایپال از علائم تا درمان به صورت کامل
در مقاله معرفی اختلال شخصیت اسکیزوتایپال از علائم تا درمان به صورت کامل اختلال شخصیت اسکیزوتایپال مورد بررسی قرار گرفته و سپس به راهکارهای درمانی خواهیم پرداخت،پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
معرفی اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
اختلال شخصیت اسکیزوتایپال به وضعیتی اطلاق می شود که در آن فرد مشکلات بسیاری در ایجاد و حفظ ارتباط نزدیک با دیگران دارد. فردی که اختلال شخصیت اسکیزوتایپال دارد ممکن است از این قبیل ارتباطات رنج بکشد، و بنابراین ظرفیت کمی در اینباره داراست. فردی با این اختلال معمولا دارای تحریف شناختی و ادراکی و هم چنین بی قاعدگی در رفتار روزمره می باشد.
افراد با اختلال شخصیت اسکیزوتایپال عقاید عجیبی در مورد مرجع رویدادها دارند ( برای مثال انها تفسیرهای نادرستی از رویدادهای علی و وقایع خارجی دارند و به انها معنای شخصی می دهند). انها معمولا خرافی هستند و دل مشغولی با پدیده های فراتر از معمول دارند که خارج از خرده فرهنگ خود می باشند.
افراد با اختلال اسکیزوتایپال معمولا بیشتر دنبال درمان برای مشکلات اضطراب، افسردگی یا دیگر وضعیت های خلقی ملال آور می روند تا درمان ویژگی های اختلال شخصیت اسکیزوتایپال.
یک اختلال شخصیت الگوی پایدار از تجارب و رفتارهایی است که از هنجارهای فرهنگی فرد انحراف دارد. این الگو در دو یا چند حیطه که در ادامه ذکر می شوند دیده می شود: شناخت، عاطفه، کارکرد بین فردی و موقعیت های اجتماعی. این الگو معمولا منجر به تنش یا نقص در کارکرد اجتماعی و شغلی می گردد. این الگو اغلب پایدار و طولانی مدت است و شروع ان به اوایل بزرگسالی یا نوجوانی برمی گردد.
نشانه های اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
اختلال شخصیت اسکیزوتایپال یک الگویی از نقص های اجتماعی و بین فردی می باشد و با نارامی مزمن و کاهش ظرفیت در روابط نزدیک، هم چنین اختلال ادراکی و شناختی و رفتارهای گریز از مرکز مشخص می شود. شروع آن معمولا در اوایل بزرگسالی است و در بافت های مختلف به شکل های زیر ظاهر می شود:
1. عقاید در مورد مرجع رویدادها (نه به صورت هذیان)
2. باورهای عجیب و غریب و افکار جادویی که بر رفتار انها تاثییر می گذارد و با هنجارهای خرده فرهنگ ها تناقض دارد (مانند خرافه ها، عقاید در مورد بصیرت ذهنی، تله پاتی، یا حس ششم، در کودکان و نوجوانان به صورت فانتزی های عجیب و غریب و مشغولیت های ذهنی عجیب)
3. تجارب ادراکی غیر معمول شامل توهمات بدنی.
4. تفکر و سخن عجیب و غریب (مبهم، ضمنی، استعاری، یا کلیشه ای)
5. عقاید حرافی و یا پارانوئیدی
6. عاطفه نامناسب یا محدود
7. ظاهر و رفتار عجیب و غریب و یا دور از معمول
8. فقدان دوستی های نزدیک و اعتماد به دیگران غیر از خویشاوندان درجه یک
9. اضطراب اجتماعی بالا که با اشناییت کاهش نمی یابد، و بیشتر با ترس های پارانوئیدی همراه است تا قضاوت های منفی در مورد خود.
از انجایی که اختلالات شخصیت در برگیرنده الگوها و رفتارهای پایدار و طولانی مدت هستند، اغلب در بزرگسالی تشخیص می گیرند. تشخیص این اختلالات در دوران کودکی متداول نیست زیرا کودکان و نوجوانان تحت تاثیر تغییرات مداوم رشدی و شخصیتی و بلوغ هستند. اگر این اختلال برای کودک و نوجوان تشخیص داده شود علائم ان باید حداقل یک سال حضور داشته باشند.
براساس تحقیق NESARC شیوع اختلال شخصیت اسکیزوتایپال حدود 3.9 درصد جمعیت بزرگسالان می باشد.
مانند اغلب اختلالات شخصیت، شدت اختلال شخصیت اسکیزوتایپال با افزایش سن کاهش می یابد، مانند اغلب افراد اندکی از نشانه ها یا بیشترین نشانه ها را در حدود دهه 40 یا 50 زندگی تجربه می کنند.
پیشنهاد ویژه : کارگاه صوتی آموزش درمان اختلال شخصیت
ملاکهای تشخیصی اختلال شخصیت اسکیزوتایپال در DSM
الف. اختلال در روابط اجتماعی و بین فردی که ویژگی آن، رنج و سختی شدید در روابط صمیمانه و اختلال در حفظ این روابط و نیز تحریفات شناختی یا ادراکی و نیز نامتعارف و غیرعادی و عجیب و غریب بودن رفتار است، به شکلی که این الگوی نفوذ کننده و گسترده از اوایل بزرگسالی شروع شده است و در زمینه های مختلف زندگی شامل خانواده و تحصیل و شغل دیده شود و علامتش وجود حداقل پنج مورد از موارد زیر است:
۱. افکار انتساب به خود و نه هذیانهای انتساب به خود.
۲. عقاید عجیب و غریب یا افکار جادویی که روی رفتار بیمار موثر باشد و با هنجارهای فرهنگی فرد همخوان نباشند مانند خرافاتی بودن، اعتقاد به غیب بینی، تله پاتی یا داشتن حس ششم. در کودکان و نوجوانان به شکل تخیلات یا اشتغال ذهنی عجیب و غریب است.
۳. تجارت غیر معمول ادراکی، از جمله خطاهای ادراکی جسمی یا بینایی یا شنوائی.
۴. تفکر یا تکلمی عجیب، مبهم، با حاشیه پردازی، استعاره ای، با شرح و توصیف بیش از حد یا قالبی و بی معنی.
۵. شکاک بودن و بدبینی یا بدگمانی.
۶. حالت عاطفی نابجا یا محدود و سطحی.
۷. رفتار یا وضع ظاهری عجیب، غیر عادی و نا متعارف یا مخصوص به خود و اصرار برای حفظ این ظاهر .
۸. نبودن دوستان صمیمی و مورد اطمینان به اندازه کافی، بجز فامیل درجه یک.
۹. اضطراب شدید در جمع به طوری که با آشنا شدن هم کم نمی شود؛ این اضطراب اغلب به ترس همراه با بدبینی مرتبط است و نه به قضاوت غلط در مورد خودش.
ب. صرفا در جریان اسکیزوفرنی، اختلال خلقی با ویژگی های روانپریشانه، سایر اختلالات سایکوتیک، یا یکی از اختلالات نافذ رشد مانند اوتیسم ایجاد نشده باشد.
توجه. اگر این معیارها قبل از آغاز اسکیزوفرنی وجود داشته اند، کلمه «پیش مرضی» باید اضافه شود. مانند (اختلال شخصیت اسکیزوتایپی پیش مرضی).
تفاوت اختلال شخصیت اسکیزوتایپال با اسکیزوفرنی چیست؟
ممکن است تصور کنید هر دو اختلال شبیه به هم هستند، اما تفاوت هایی با هم دارند. کسی که دچار اختلال شخصیت اسکیزوتایپال باشد، دچار هذیان یا توهم نمی شود یا اگر دچار آن شوند، اصلا به شدت و تداوم آن در بیماران اسکیزوفرنی نیست.
شروع توهم در بیمار می تواند به دلیل استرس و فشار باشد که باعث بروز علائم روانپریشی در فرد می شود.
بیمارانی که دچار اختلال شخصیت اسکیزوتایپال هستند، پذیرای ایده دیگران مبنی بر نادرست بودن افکار و ادراکات خود هستند. این در حالی است که یک بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی نمی تواند حرف های دیگران مبنی بر بیمار بودن خود و نادرست بودن افکار و اعتقاداتش را هضم کند.
با این حال، بیمارانی که دچار شخصیت اسکیزوتایپال هستند، ممکن است در ادامه عمر خود دچار اختلال اسکیزوفرنی شوند.
علت ابتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
هنوز مشخص نشده دلیل ابتلا به چنین اختلالی چیست اما اکثر دانشمندان در این زمینه بر تأثیر ترکیبی عوامل زیستی (بیولوژیک)، روانی و اجتماعی توافق دارند. بنابراین فاکتورهای ژنتیکی، زیستی، اجتماعی (فرد در کودکی با چه کسانی و چگونه تعامل داشته) دلایل روانی (شخصیت و مزاج فردی شکل‌گرفته توسط محیط و مهارت‌های مقابله آموخته شده برای مواجهه با استرس) در به جود آمدن چنین اختلالی دخیل هستند نه فقط یک عامل.
همچنین مشخص شده اگر کسی ابتلا به چنین اختلالی داشته باشد به احتمال زیاد فرزندان او نیز در آینده دچار می‌شوند.
درمان اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
افرادی مبتلا به این اختلال شخصیتی نسبت به درمان مقاومت نشان می‌دهند، زیر تصور می‌کنند که مشکلی ندارند و این دیگران هستند که درکی از توانمندی‌های ماورایی آنها ندارند و حتی از روی حسادت به آنها برچسب بیمار روانی زده‌اند. درمانگر برای درمان این اختلال ترکیبی از روان‌درمانی و دارو درمان استفاده می‌کند.
دارو درمانی اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
داروهای که برای درمان اختلال شخصیت اسکیزوئید استفاده می‌شود مشابه داروهای است که برای اسکیزوفرنی استفاده می‌شود مانند داروهای ضد روانپریشی
از داروهای دسته SSRl برای کاهش نشانه‌های افکار وسواسی و لاموتریژین را هم برای بهبود انزوای اجتماعی تجویز می‌کنند. این داروهای بیشتر نقش کنترل‌کننده علائم این اختلال شخصیتی را دارند.
روان درمانی اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
افراد مبتلا به اختلال شخصیتی به دلیل انزوای اجتماعی و عقاید غلط، اسکیزوتایپال مایل به همکاری با درمانگر نیستند و همان‌طور که اشاره کردیم بیشتر به دلیل مشکلات شغلی، تحصیلی و … به درمانگر مراجعه می‌کنند.
بهترین روش درمانی برای این افراد روانکاوی است، البته از رفتار درمانی شناختی یا همان CBT نیز می‌توان بهره گرفت. روانکاوی عمیق‌تر مسئله را بررسی و تحلیل می‌کند و به زمان بیشتری نیاز دارد، در‌حالی‌که در CBT بیشتر بر تغییر نگرش و باورهای فرد تمرکز می‌کند و درمانگر تلاش می‌کند باورهای نادرست را تغییر دهد تا بیمار درک درستی از اطراف خود داشته باشد. همچنین این تکنیک درمانی می‌تواند انزوای اجتماعی فرد را نیز بهبود ببخشد.
درمانگر باید آگاه باشد دیدگاه و عقاید بیمار را نباید زیرسوال ببرد. باید فضای گرم و مراجع محور را فراهم کنند، بیمار از هرگونه ارتباط نزدیک دوری می‌کند و اضطراب زیادی به او وارد می‌شود. آموزش مهارت‌های اجتماعی و مهارت‌های که برای ارتباط و تعامل لازم است بسیار مهم و جدی است.
معرفی یار مهربان
کتاب اختلالات شخصیت گروه الف (پارانوید، اسکیزویید، اسکیزوتایپال)
مژده خواجه پور
تهیه و تنظیم: میترا نمازی
کارشناس ارشد روانشناسی بالینی
