کارگاه آموزش مزاج شناسی به صورت کامل

در این بخش از فروشگاه اینترنتی برنا اندیشان تصمیم داریم تا یکی دیگر از کارگاه های آموزشی با عنوان کارگاه آموزش کامل مزاج شناسی و آشنایی با انواع مزاج را جهت دانلود در اختیار شما کاربران محترم وب سایت برنا اندیشان و تمامی علاقه مندان به طب سنتی و  علم پزشکی قرار دهیم.

کارگاه آموزش کامل مزاج شناسی و آشنایی با انواع مزاج

در کارگاه آموزش کامل مزاج شناسی و آشنایی با انواع مزاج شما علاقه مندان به طب سنتی به صورت جامع با انواع مزاج انسان آشنا شده  همچنین اصول تغذیه سالم و مناسب هر مزاج را خواهید آموخت.

برای احیای مجدد طب سنتی ایرانی اسلامی راههای متعددی پیگیری می شود. تأسیس دانشکده طب سنتی توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی یکی از راههای مهم است که با تربیت کارشناسان تخصصی به احیای این امر می پردازد.

مؤسسه تحقیقات حجامت ایران نیز با همکاری دانشگاه طب سنتی ارمنستان چنین رویدادی را تعقیب و سعی می نماید با طراحی یک رشته درسی تخصصی با ترکیبی از طب سنتی ایران، طب سنتی چین و طب اسلامی یک رشته را تأسیس و دانشجویانی علاقمند از بین پزشکان را جذب نموده و شرایط تحصیل را برای آنها فراهم آورده و در قالب موضوعات درسی نیز مفاهیم طب سنتی را منتقل می نماید. تاکنون رشته مزاج شناسی با یکصد و پنجاه ساعت تدریس پایان پذیرفته و گرایشات تخصصی آن ادامه خواهد یافت؛ و موضوعاتی مانند حجامت درمانی، زالودرمانی، گیاه درمانی، عنبیه شناسی، نبض، فصد، تغذیه و ماساژ نیز از جمله موضوعات درسی مربوط به طب سنتی هستند که بصورت موضوعی تدریس شده و جداگانه گواهینامه خواهند گرفت.

اما نیاز مردم به اطلاعات مربوط به طب سنتی بسیار زیاد است، بیماری های فراوانی وجود دارد که درمان آن از دیدگاه طب سنتی ایران، ساده است لکن به لحاظ عدم آگاهی عامه در مسیر درمان آن، مردم دچار مشکلات و هزینه های گزافی میگردند. برای آموزش این نیازها باید کارهای فراوانی انجام گیرد.

یکی از کارهای لازم در این زمینه نشر نسخه های ساده و بدون عوارض است؛ بدین ترتیب بخش عمده ای از بیماری ها تحت درمان و یا کنترل می شوند و فرصتی پدید می آید تا بیمار به درمان اساسی بپردازد. البته این روش ساده درمانی جزء روشهای مرسوم تمام حکماست و تمامی آنان جزوات و رسالات مختصری پیرامون درمان بیماری ها نگاشته اند؛ کتاب من لایحضره الطبیب، برء الساعه، طب یوسفی، طب ناصری، میزان الطب و ادویه قلبیه از آن دسته اند.

در شرایط کنونی نیزما باید طب را از قید و زندان واژه ها و اصطلاحات پیچیده خارج کنیم و طبی روان و ساده و دارای قابلیت کاربرد و در عین حال بدون عوارض به جامعه ارایه دهیم، تا این خلاء بزرگ درمانی پدید آمده که جان و مال ملت را تهدید میکند جبران گردد.

شاید در این مسیر وزارت آموزش و پرورش نیز به فکر افتاد و اطلاعاتی از این دست را بصورت کلاسیک و مرتب در اختیار دانش آموزان قرار داد و یا شهرداری ها نیز داروهای گیاهی مورد نیاز را در پارک ها کاشتند و مردم با انواع آنان در شهر و در هنگام تفریح آشنا شدند و یا سازمان پارک ها و جنگل ها نیز درختانی مثمرو فایده بخش برای سلامتی در پارک ها و جنگل ها کاشتند و از برآیند آن حد مفید برای تأمین سلامت جامعه پدید آمد.

کارگاه آموزش کامل مزاج شناسی

مزاج، کیفیتی است در پزشکی باستانی، که همان‌طور که در ذخیره خوارزمشاهی آمده‌است، از مخلوط شدن عناصر چهارگانه در بدن پیدا می‌شود و دارای ۹ قسم است.دانش شناخت مزاج، از مباحث مهم و بنیادین در طب اخلاط است (که در اذهان عامه به «گرمی» و «سردی» معروف است). در قدیم معتقد بودند مزاج‌ها از واکنش متقابل اجزاء عناصر چهارگانه متضاد، بوجود می‌آیند.

عناصر چهارگانه یا همان عناصر اربعه

عناصر چهارگانه (عناصر اربعه)، شامل آب، باد، خاک و آتش هستند.
از واکنش این چهار عنصر دو نتیجه حاصل می‌شود:

• مزاج معتدل
• مزاج نامعتدل

همچنین گرمی، سردی، تری و خشکی مزاج حاصل قوای اولیهٔ عناصر است

• مزاج گرم (آتش)
• مزاج سرد (خاک)
• مزاج تر (آب)
• مزاج خشک (باد)

آشنایی با انواع مزاج

مزاج بنا بر تقسیم عقلی به دو قسم کلی تقسیم می‌شود :

معتدل حقیقی این حالت ممتنع است. به این معنی که از هرکدام از اخلاط به نسبت مساوی در عالم خارج در یک بدن وجود داشته باشد محال است و این مثال صرفاً ذهنی است.

معتدل فرضی که شایسته‌ترین مزاج برای یک موجود است.

چهار مزاج مرکب

• مزاج گرم و خشک یا صفراوی
• مزاج گرم و تر یا دموی
• مزاج سرد و خشک یا سوداوی
• مزاج سرد و تر یا بلغمی

اگر مقادیر عناصر متضاد در ترکیب برابر باشد، مزاج حاصل به اعتدال خواهد رسید؛ ولی اگر نتیجهٔ به دست آمده از ترکیب مقادیر عناصر متضاد در حد وسط نباشد، مزاج حاصل نامعتدل است. هر یک از مزاج‌های بسیط نماد کیفی عنصری از عناصر چهارگانه است.

مزاج‌ها در دو بخش زیر شرح داده می‌شود

• مزاج گرم و مزاج سرد
• مزاج تر و مزاج خشک

تاریخچه

خاورشناسان و استادان تاریخ علم دربارهٔ اصول قضایای علمی طب قدیم و تفسیر نظرات و معتقدات قدما، تحقیق کرده‌اند ولی موفق به تطبیق دانش مزاج‌شناسی با علم روز نشده و شرح و تفسیر آن را در نوشته‌های خود ناتمام گذاشته‌اند.در اواخر قرن نوزدهم میلادی دسامبر (دانشمند و محقق فرانسوی)، در دائرهالمعارف صد جلدی پزشکی مقالهٔ مفصلی تحت عنوان «مزاج»نوشت. در این مقاله دسامبر فقط مزاج‌های دموی، بلغمی، صفراوی و سوداوی را که فهم آن آسان بوده مورد بحث قرار داده و در خصوص مزاج‌های گرم و سرد و تر و خشک که فهم و تفسیر آن‌ها مشکل بوده، چیزی ننوشته‌است. در واقع، موضوعی را که اساس طب قدیم بر آن استوار می‌باشد، مسکوت گذاشته‌است.

نظام معرفتی طب سنتی بر این اساس پی ریزی شده که بیماری در اثر به هم خوردن تعادل خلطهای چهارگانه یعنی صفرا و دم و بلغم و سودا به وجود می‌آید. ایده عناصر چهارگانه آب و باد و خاک و آتش و اینکه رماتیسم غلبه بلغم در پاست و کابوس شبانه، غلبه سودا در سر، هیچ مبنای تجربی ندارد و مبتنی بر یک دیدگاه فلسفی است.

روش تشخیص انواع مزاج

دربارهٔ مزاج‌های گرم و سرد، ابن سینا در قانون در طب می‌نویسد: اجناس الدلایل آلتی من‌ها یتعرف احوال الامزجه عشره. (یعنی مزاج‌ها را از ده راه می‌توان شناخت)

در خلاصه الحکمه آمده‌است لامسه بهترین و سریع‌ترین راه ورود به تشخیص مزاج‌ها است. درک این روش حتی برای افراد عادی نیز تا حدودی آسان است؛ لذا این راه را بر سایر راه‌ها مقدم داشته‌اند. طبیب باید خود مزاج معتدل داشته باشد، و اگر از لمس متوجه اختلاف دما نگردد، خواهد دانست که آن شخص، دارای مزاج معتدل است. اگر شخص لمس‌کننده خود مزاج معتدل نداشته باشد و بر این حال خود اطلاع داشته باشد، باز می‌تواند به تشخیص مزاج افراد دیگر بپردازد. یعنی اگر طبیب خود درجه حرارت بدنش گرم‌تر از مزاج معتدل باشد و دست به بدن شخص میانه‌المزاج بزند، با اینکه حس سردی می‌کند، به هر‌روی چون توجه به این نکته دارد که خودش گرم مزاج است، و به کیفیت اعتدال مزاج هم از راه دقت و تمرین در حس لمس آشنا است، لذا حکم غلطی دربارهٔ مزاج آن شخص نخواهد داد.

چون لمس نماید و منفعل نگردد لامس از پوست ملموس به سخونت و گرمی در بلدان معتدل‌الهوا دلالت می‌نماید بر حرارت مزاج ملموس و اگر منفعل گردد از آن به برودت دلالت می‌کند بر برودت مزاج او بدون آنکه به سبب امر خارجی عارضی آن را سخونت و برودت عارض شده باشد.معنی جمله این است که اگر طبیب، به وسیله حس لمس، احساس گرمی یا سردی در شخصی نماید، دلالت بر گرمی یا سردی مزاج آن شخص دارد، مشروط بر این که گرمی و سردی به سبب امر خارجی عارض نشده باشد؛ در مباحث جداگانه‌ای تحت عنوان: سخنات و مبردات، کلیه عوامل گرم‌کننده و سردکننده بدن را که باعث افزایش یا کاهش درجه حرارت اشخاص می‌شود ذکر کرده‌اند.

به‌طور کلی صاحبان هریک از مزاج های چهارگانه در یک سری ویژگی‌های ظاهری و اخلاقی و رفتاری مانند هم هستند. برای مثال سوداوی‌ها افرادی ریز بین و واقع نگرند و دموی‌ها افرادی بلند پرواز و سخت کوش. مزاج‌شناسی بررسی مجموعه ای از مؤلفه‌ها ـ من جمله رنگ پوست، پیکره و اندام، چگونگی بخش های چهره مانند بینی و چشم‌ها، میل و توان جنسی، عادت‌های رفتاری و …. ـ در یک فرد برای تشخیص مزاج وی می‌باشد.

رابطه مزاج و سال‌های عمر

قدما معتقد بودند ارتباط تنگاتنگی مابین سال‌های عمر انسان و مزاج او وجود دارد.

• کودکی، مزاج کودک گرم و تر است (خون)
• جوانی، جوانان مزاجی گرم و خشک دارند (صفرا)
• میانسالی، مزاج در میانسالها سرد و تر (بلغم)
• پیری، در پیری مزاج شخص به طرف سردی و خشکی می‌گراید (سودا)

در این تقسیم‌بندی اختلاف نظرهایی وجود دارد.

مزاج و فصول سال

قدما معتقد بودند بهار، گرم و تر است. در این فصل غلبه مزاج خونی زیاد روی می‌دهد. تغییرات کیفی خون در این فصل ظهوری کامل دارد.
تابستان، گرم و خشک است و هم مزاج صفراء است. از علایم این مزاج، تشنگی است.

پاییز، سرد و خشک است و به مزاج سوداء نزدیک است. خشکی پوست از علایم این فصل است.

زمستان، سرد و تر بوده و غلبه بلغم در این فصل زیاد بروز می‌کند. کندی هضم و بیماری سرماخوردگی بیشتر در این فصل دیده می‌شود.

مزاج اعضاء بدن

• قلب گرم و خشک
• شریان گرم و خشک
• ورید گرم و خشک
• خون گرم و تر
• کبد گرم و تر
• گوشت گرم و تر
• کلیه گرم و تر
• طحال خشک و سرد
• مو خشک و سرد
• استخوان خشک و سرد
• زرد پی خشک و سرد
• غضروف خشک و سرد
• عصب خشک و سرد
• چربی تر و سرد
• مغز تر و سرد
• نخاع تر و سرد