برنا اندیشان | مرجع تخصصی بهترین پکیج های آموزشی
اگر در انتظار وقوع یک فاجعه در هر لحظه از زندگیتان هستید، در ادامه با مجله علمی برنا اندیشان همراه شوید تا درک بهتری از موضوع پیدا کنید. وقوع تله آسیب پذیری، یا به عبارت دیگر، الگوی طرحواره‌ای از آسیب پذیری، باعث می‌شود که فرد هر اتفاق کوچکی را به صورت یک فاجعه بزرگ تفسیر کند. به این ترتیب، اندازه‌ی واقعه مورد نظر افزایش می‌یابد و به نظر می‌رسد که از پیشگیری یا اجتناب از آن غیرممکن است.
این نگرش می‌تواند تاثیرات منفی و گاهی افزایشی روی روان و روحیه‌ی فرد داشته باشد، زیرا او در تنظیم احساسات و واکنش‌ها به موقعیت‌ها دچار اشتباهاتی می‌شود که ممکن است به تدریج منجر به افزایش استرس و اضطراب گردد. بهتر است با تغییر نگرش و ایجاد آگاهی درباره‌ی این الگو، به توانایی تفکر منطقی‌تر و مدیریت بهتر احساسات دست یافته و از اثرات مخرب آن کاسته شود.
پرسشنامه طرحواره آسیب پذیری
در صورتی که علاقه‌مند به شناخت بیشتر درباره احساس تله آسیب پذیری در زندگیتان هستید، می‌توانید با استفاده از پرسشنامه زیر، به تجزیه و تحلیل وضعیت خود بپردازید:
- دارم احساس می‌کنم که همیشه خطری در انتظار من است و نمی‌توانم از این احساس رها شوم.
- برایم احساسی وارد می‌شود که هر لحظه ممکن است یک فاجعه بزرگ رخ دهد.
- ترس دارم که به‌طور ناگهانی بی‌خانمان و بی‌کار شوم.
- نگرانم که هدف یک دزد، سارق یا کسی بدخواه دیگر شوم و در معرض حمله قرار بگیرم.
- از ابتلا به یک بیماری جدی واهمه دارم، حتی اگر آزمایش‌ها نشانه‌ای از آن ندهند.
- از سفر تنها با هواپیما، قطار و وسایل نقلیه دیگر می‌ترسم.
- معمولاً تحت حملات اضطرابی قرار می‌گیرم.
- به نشانه‌های جسمی خود دقت زیادی دارم و همیشه نگران ارتباط آنها با بیماری‌ها هستم.
- از دست دادن کنترل بر تصمیم‌ها و اعمالم می‌ترسم و نگران دیوانگی و عدم کنترل شدن می‌شوم.
- از این می‌ترسم که تمام دارایی‌هایم را از دست بدهم و به ورشکستگی برسم.
در واقع، اولین احساسی که درباره تله آسیب پذیری به وجود می‌آید، اضطراب است. فرد به دلیل تعریف نامشخصی از یک فاجعه، به طور مداوم در وضعیتی از نگرانی و ترس قرار دارد. این تله دارای دو نشانه اصلی است:
1. افراط در ارزیابی ریسک و خطر: فرد تمایل دارد خطرات را بزرگتر و وخیم‌تر از واقعیت ارزیابی کند، به طوری که هر اتفاق کوچکی را به یک فاجعه بزرگ تحسین می‌کند.
2. ارزیابی ناکافی از توانایی‌های مقابله: فرد به خود و توانایی‌هایش برای مقابله با مشکلات و حل مسائل اطمینان ندارد و احساس می‌کند نمی‌تواند با فاجعه‌ها و مشکلات مواجه شود یا آنها را حل کند.
با استفاده از این پرسشنامه، می‌توانید بهتر درک کنید که آیا احساس تله آسیب پذیری در زندگیتان حاکم است یا خیر، و در صورت لزوم، به جهت‌گیری‌های مثبت و مدیریتی مناسب برای کاهش این احساسات کمک کنید.
اقسام مختلف تله آسیب پذیری
در زیر انواع مختلف تله‌های آسیب پذیری را مشاهده می‌فرمایید:
1. سلامتی و بیماری:
این نوع تله آسیب پذیری به موقعیت‌هایی اشاره دارد که فرد از بیماری‌ها یا مشکلات سلامتی مختلف نگران می‌شود. این افراز و نزول‌های احساسی ممکن است در پیشگیری از فرصت‌های مثبت نیز تأثیرگذار باشند.
2. خطر:
این دسته شامل تله‌هایی است که به ذهن فرد نیاز به مداومت در معرض خطرات فیزیکی یا روانی می‌آورد. این تله ممکن است از خود نمایانگر حس عدم امنیت در محیط یا موقعیت‌های مختلف باشد.
3. فقر:
تله‌های آسیب پذیری مرتبط با فقر به وضعیت‌هایی اشاره دارند که فرد از نظر مالی یا اجتماعی به کمبود منابع و توانمندی‌ها می‌پیوندد. این احساس می‌تواند باعث افزایش تنش و نگرانی در زندگی فرد شود.
4. از دست رفتن کنترل:
در این دسته، تله آسیب پذیری به احساس ناتوانی و عدم کنترل بر موقعیت‌ها و وقایع اشاره دارد. این احساس می‌تواند فرد را از انجام تصمیمات مؤثر و مواجهه با چالش‌ها بازدارد.
این انواع تله‌های آسیب پذیری می‌توانند به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر روحیه و رفتار افراد تأثیر گذاشته و نقش مهمی در شکل‌گیری دیدگاه‌ها و واکنش‌های آنها به موقعیت‌های مختلف داشته باشند.
چگونگی شکل گیری تله‌ی آسیب پذیری
پیشنهاد می شود به کارگاه روانشناسی طرحواره درمانی مراجعه فرمایید. احساس تله آسیب پذیری ممکن است از تجربه‌های زندگی و الگوهای رفتاری والدین ناشی شود. معمولاً این الگوها از طریق مشاهده و تجربه در محیط خانواده به فرزندان انتقال پیدا می‌کنند. در زیر توضیحات بیشتری راجع به منابع احتمالی احساس تله آسیب پذیری آورده شده است:
1. نمونه والدین:
والدینی که خود دچار احساس آسیب پذیری یا طرح‌های آسیب و خطر هستند، ممکن است این الگوها را به فرزندان‌شان منتقل کنند. مشاهده این والدین که از برخی مسائل به شدت نگران هستند و توانایی مقابله با مشکلات را ندارند، می‌تواند تاثیرگذار باشد.
2. محافظت بیش از حد:
اگر والدین به طور اغراق‌آمیزی از شما محافظت می‌کنند، به خصوص در مواجهه با خطرات و بیماری‌ها، ممکن است احساس آسیب پذیری در شما تقویت شود. این نوع تربیت می‌تواند باعث به وجود آمدن اعتماد ناکافی به توانایی‌های شخصی و افزایش ترس از مواجهه با مشکلات شود.
3. نقص در حمایت:
در مواقعی که والدین به شما به میزان کافی حمایت نکرده‌اند و محیط دوران کودکی‌تان امن نبوده است، ممکن است احساس آسیب پذیری در زندگیتان تشکیل شود. این شرایط می‌توانند باعث ترس از ریسک‌پذیری و کمبود اعتماد به خود شود.
4. تجربه‌های تروماتیک:
تجربه بیماری جدی یا حوادث تروماتیک مثل تصادفات ممکن است باعث تحلیل منفی از محیط و خطرهای اطراف شما شود. این تجربیات می‌توانند احساس آسیب پذیری در شما ایجاد کنند.
5. مرگ یکی از والدین:
اگر یکی از والدین‌تان دچار حادثه جدی شده و یا فوت کرده باشند، ممکن است شما به علت تجربه این اتفاق به دنیا به عنوان محیطی پر از خطرات و تهدیدها نگاه کنید.
درک این منابع می‌تواند به شما کمک کند تا مبتنی بر شناخت بهتری از خود، بهترین راهکارهای مقابله با احساس تله آسیب پذیری را پیدا کنید.
نشانه‌های خطر در روابط شخصی
اگر به دنبال پارتنر یا دوستی هستید که تمایل داشته باشد در مقابل بیماری‌ها و خطرات شما محافظت کند، احتمالاً در معرض تجربه نگرانی‌های آسیب پذیری قرار دارید. در زیر، برخی از علائم مشخص در روابط میان افراد ارائه شده‌اند که به احتمال زیاد نشانه‌های خطرناکی در پارتنرهای پیشرونده می‌توانند باشند:
1. اهمیت دادن به قوای جسمی و حمایت:
ممکن است اولین تلاش شما در انتخاب پارتنر، قدرت جسمی و استواری فیزیکی او باشد. این معیارها می‌توانند نمایانگر نگرانی شما از خطرات فیزیکی باشند و تمایل به داشتن کسی با این خصوصیت‌ها به منظور حفاظت از شما در برابر آنها باشد.
2. اهمیت مالی و شغل:
احتمالاً به دنبال پارتنری هستید که اقتصادی قوی باشد یا حرفه‌ای باشد که می‌تواند از لحاظ مالی به شما امنیت فراهم کند. این مورد ممکن است نمایانگر نگرانی از خطرات مالی و نیاز به حفظ امنیت مالی باشد.
3. تمایل به شنیدن و پشتیبانی:
از پارتنرها انتظار دارید که به ترس‌ها و نگرانی‌های شما گوش دهند و با اطمینان خاطر شما را حمایت کنند. این می‌تواند نمایانگر نیاز شما به تأمین امنیت عاطفی و اعتماد به نفس باشد.
در نهایت، تحلیل دقیق‌تر از انتخابات و نیازهای رابطه می‌تواند به شما کمک کند تا از نگرانی‌های آسیب پذیری خارج شده و به عنوان یک شریک آگاهانه و تعادل‌یافته روابط خود را بسازید.
تله آسیب پذیری و تأثیرات آن
در طول روز، قسمت قابل توجهی از زمانتان را به اغراق در ترس‌ها و نگرانی‌ها اختصاص می‌دهید. به نظر می‌رسد که درگیر اضطراب عمومی هستید و این وضعیت به طور مداوم تمام تمرکز شما را درگیر خود کرده است.
میزان نگرانی برای سلامتی خود به حد زیادی افزایش یافته است و به یک وضعیت می‌رسد که هر مراجعه به پزشک برای شما به عنوان باری بر دوش خانواده‌تان تبدیل می‌شود. این تمرکز بر سلامتی ممکن است از بررسی جوانب دیگری از زندگی بازمانده باشد.
در نتیجه، افزایش توجه به حس بدنی، باعث می‌شود که حملات پانیک زیادی را تجربه کنید، حالتی که به طور غیرمنطقی و ناگهانی شما را به احساس واکنش‌های فیزیکی نگران کننده مانند تنگی نفس و تپش قلب می‌کشاند.
ترس از ورشکستگی به طرزی غیرمنطقی در ذهنتان تجسم شده است و به طور مداوم نگرانی از از دست دادن منابع مالی و تغییر وضعیت شغلی دارید. این ترس می‌تواند از شما بازدارنده شود و توانایی ریسک‌پذیری و تغییر را کاهش دهد.
وسواس شدید ترس از جرم و جنایت دارید. این ترس می‌تواند باعث محدودیت‌هایی در زندگی اجتماعی شما شود. از نیازمندی به خانه‌مانی شب‌ها جلوگیری می‌کنید، از شهرهای بزرگ دوری می‌کنید و از مسافرت با وسایل عمومی هراس دارید.
به دلیل اضطراب مزمن، زندگی اجتماعی شما محدود شده است و ترس‌هایتان باعث شده تا به نوعی به همسر و خانواده‌تان وابسته شوید. این امر ممکن است باعث کاهش فرصت‌ها برای ایجاد روابط اجتماعی جدید گردد.
شما به دلیل این اضطراب‌ها، به خاطر انواع مختلفی از دردهای روانی مانند آسم، اگزما، دل‌درد، سرماخوردگی و آفت افتاده‌اید. این نشان از واکنش‌های فیزیکی به اضطراب می‌دهد.
از طریق ترس‌ها و نگرانی‌های خود، ممکن است محدودیت‌هایی را به زندگی اجتماعی‌تان انتقال دهید و به نوعی این ترس‌ها را به فرزندان‌تان منتقل کنید.
به دنبال فرار از این احساسات ناخواسته، ممکن است به مصرف مواد مخدر، الکل، داروها، غذا یا هر نوع ترفند دیگری روی آورده‌اید.
افرادی که در تله آسیب پذیری گیر کرده‌اند، ممکن است به علت این احساسات مختلف، به مشکلات روانی و جسمی مبتلا شوند. در واقع، وضعیت ذهنی شما می‌تواند تأثیر قابل توجهی روی سلامت بدنی شما داشته باشد. به عبارت دیگر، درمان جسم ساده‌تر از درمان ذهن است، اما اصولی برای درمان ذهنی وجود دارد که ممکن است نیاز به مشاوره یا روش‌های خاصی داشته باشد.
تغییر و درمان تله آسیب پذیری با رویکردهای موثر
برای مقابله با تله آسیب پذیری و کمک به بهبود وضعیت خود، می‌توانید از راهکارهای زیر استفاده کنید. این راهنما با جزئیات بیشتری ارائه شده است:
1. شناسایی منشا تله:
ابتدا باید مشخص کنید که تله آسیب پذیری شما از کجا ناشی می‌شود؟ آیا این تله‌ها از تجربه‌های خانوادگی، محیط اجتماعی یا تجربیات شخصی شما مشتق می‌شوند؟
2. تهیه فهرست از ترس‌ها:
یک فهرست از ترس‌های خود تهیه کنید. این مرحله به شما کمک می‌کند تا ترس‌ها را شناسایی و از آنها آگاه شوید.
3. ساختاردهی ترس‌ها:
ترس‌های خود را به صورت سلسله‌مراتبی مرتب کنید. به این ترتیب، می‌توانید موقعیت‌های ترسناک را به ترتیب اهمیت دسته‌بندی کنید.
4. حمایت از افراد نزدیک:
با افرادی که دوست دارید و به شما نزدیک هستند، مثل دوستان، خانواده و همسر وقت بگذرانید. از آنها خواسته‌هایی که می‌توانند به شما در مواجهه با ترس‌هایتان کمک کنند، فهرست کنید.
5. ارزیابی احتمال وقوع:
درصد احتمال وقوع فاجعه یا ترس‌های خود را ارزیابی کنید. این کمک می‌کند تا ترس‌های بی‌منطق را به میزان منطقی‌تری مقایسه کنید.
6. حرف زدن با کودک درونی:
به کودک درونی خود حرف بزنید. این کودک باید قوی باشد و به عنوان یک والد شجاع، او را تقویت کنید.
7. تمرین تکنیک‌های آرامش‌بخشی:
با تمرین تکنیک‌های آرامش‌بخشی مانند تنفس عمیق و مدیتیشن، می‌توانید تاثیرات تنش و اضطراب را کاهش دهید.
8. تصور و مواجهه ذهنی:
هر موقعیت ترسناک را به ذهنتان تصور کنید و سپس خودتان را درگیر مواجهه با آن موقعیت تصور کنید. این تمرین به شما کمک می‌کند تا ترس‌ها را تسهیل‌تر مدیریت کنید.
9. مواجهه واقعی:
در زندگی روزمره با ترس‌هایتان مواجه شوید. این تجربه‌ها به شما کمک می‌کنند تا با ترس‌ها به مرور زمان بهتر کنار بیایید.
10. پاداش‌دهی به خود:
به خودتان به خاطر هر گام کوچک در مسیر بهبودی، پاداش دهید. این می‌تواند شامل تحسین خود، انجام یک فعالیت مورد علاقه یا هر چیزی باشد که به شما خوشایند باشد.
همچنین پیشنهاد می شود به کارگاه روانشناسی طرحواره نقص و شرم مراجعه فرمایید. با پیگیری این مراحل و تمرین انواع مختلف تکنیک‌ها، می‌توانید به تدریج تله آسیب پذیری خود را کاهش داده و به راحتی با ترس‌ها و نگرانی‌های خود مقابله کنید. همچنین می‌توانید بهبودهای ملموس در کیفیت زندگی خود تجربه کنید.
مشاوره روانشناسی و درمان تله آسیب پذیری
هدف اصلی از درمان تله آسیب پذیری، ایجاد تصویری واقع‌بینانه از وقوع اتفاقات در فرد مبتلا است. این کمک می‌کند تا احتمال وقوع فاجعه یا ترس‌های غیرواقعی کمتر ارزیابی شود و فرد قادر به تشخیص بهتر توانایی‌های خود در مقابله با وقوع‌ها خواهد بود.
درمانگر در این فرآیند، تلاش می‌کند به بیمار نشان دهد که ترس‌ها به طرز زیادی اغراق‌آمیز و واقعیت‌بازنیست و فرد می‌تواند با استفاده از راهکارهای مناسب و مؤثر با آنها کنار بیاید. چرا که این ترس‌ها اغلب ریشه در تجربه‌های کودکی فرد دارند، کار بر روی تغییر الگوهای فکری و تصوری فرد در مورد وقوع اتفاقات موثر است.
در رویکردهای درمان شناختی، بیمار آموزش‌ها و تکنیک‌های کنترل حملات پانیک و اضطراب را یاد می‌گیرد و مهارت‌های مقابله و سازگاری خود را تقویت می‌کند. همچنین در رویکردهای رفتاری، با ارائه تکالیف خانگی و تمرینات مرتبط با مواجهه با موقعیت‌های ترسناک، بیمار به تدریج خود را برای مقابله با این وضعیت‌ها آماده می‌سازد. در مراحل اولیه، از تصویرسازی ذهنی و در مراحل پیشرفته‌تر، از تکنیک‌های مواجهه درمانی استفاده می‌شود.
یکی از ارزشمندترین پاداش‌های این درمان، توانایی گسترش زندگیتان است. به علت ترس‌ها و افکار ناامید کننده، شما از تجربه‌های مختلف زندگی به میزان قابل توجهی بازمی‌مانید. پیشرفت در درمان تله آسیب پذیری نه تنها به شما این امکان را می‌دهد که از این ترس‌ها فاصله بگیرید، بلکه باعث می‌شود که به کمک تکنیک‌های آموزش داده‌شده، زندگیتان را بهبود بخشیده و به آرامش و مطمئنی نزدیک‌تر شوید. در واقع، اقدام به غلبه بر تله آسیب پذیری تبدیل به سفری به سمت زندگی‌تازه‌ای و بدون محدودیت‌های ترس‌ها می‌شود.
