بیماری پارکینسون چیست و چه نشانه هایی دارد

در این بخش از پایگاه دانش برنا اندیشان تصمیم داریم تا در ارتباط با یکی از بیماری هایی که بسیار مهم بوده و زندگی فرد مبتلا شده را تحت الشعاع قرار می دهد با عنوان بیماری پارکینسون چیست و چه نشانه هایی دارد را مورد بررسی قرار دهیم.

بیماری پارکینسون چیست و چه نشانه هایی دارد

در مقاله بیماری پارکینسون چیست و چه نشانه هایی دارد شما علاقه مندان به مباحث پزشکی و بیماری ها به طور کامل با این بیماری آشنا شده و همچنین علایم آن را خواهید شناخت و روش های صحیح برخورد با افرادی که این بیماری را دارند را نیز خواهید آموخت.

بیماری پارکینسون چیست

شیوع: بیماری پارکینسون از گروه بیماریهای سیستم اکستراپیرامیدال و پیشرونده حرکتی است که اولین بار توسط جیمز پارکینسون ،در سال 1817 شرح داده شد. نشانه های این بیماری از سن 55 سالگی پدیدار و عمدتا در سن 55 ،  60 سالگی اغلب در دهه ششم بروز می کند .بیماری قبل از 20 سالگی نادر است و اگر این بیماری در سنین جوانی ایجاد شود تحت عنوان پارکینسون جوانان گفته می شود که می تواند علل متفاوت از قبیل بیماری ویلسون، بیماری هانتیگتون و … داشته باشد .تشخیص اغلب پس از 60 سالگی گذاشته می شود.

گرچه پارکینسون کشنده به نظر نمی رسد ولیکن دژنراسیون ساختارهای نورولوژیک مختلف به شدت کارکرد های فرد را آسیب می زند و ممکن است فرد 20 تا 30 سال با کاهش پیشرونده حرکتی زندگی کند که در نهایت نیاز به مراقبت ویژه دارد. این بیماران اغلب در معرض خطر پنومونی هستند که می تواند کشنده باشد.

سه نشانه کلاسیک همراه با پارکینسون مشاهده می شود:

•  ترمور
• اسپاسم
• کندی حرکتی

اتیولوژی پارکینسون

علت بیماری پارکینسون هنوز بطور واضح مشخص نیست ولی فاکتورهای متعددی از جمله فاکتورهای ژنتیک، توکسین های سموم با منشا خارجی و یا فاکتورهای با منشا داخلی را مطرح کرده اند.

فاکتورهای ژنتیک

اگر چه وجود تاریخچه مثبت فامیلی بعنوان فاکتورهای خطر می باشد ،اما علامت ژنتیکی مشخصی هنوز یافت نشده و در مطالعه

دوقلوها مدرکی تایید کننده وجود ردپای ژنتیک گزارش نشده است. کارهای معمول ژنتیکی جهش ژن خاصی را در کروموزوم 4

نشان داده است، که این خود به عنوان عاملی اتفالی در نمونه های اسپورادیک می باشد. کسانی که در سابقه خانوادگی خود این

بیماری را دارند در خطر هستند اما علامت ژنتیکی خاصی برای آن روشن نشده است. مطالعات توام به طور منحصر به فرد یک

فاکتور ژنتیک را به عنوان پارکینسون معین کرده است. بررسی ژنتیک بر جهش ژنتیکی خاص کروموزوم 4 به پارکینسون خانوادگی اشاره دارد ولی اینکه آیا این جهش ژنتیکی فاکتور اصلی ابتلا به پارکینسون به طور پراکنده است یا خیر هنوز نا شناخته است. جهش ژن باعث کد گذاری یک پروتئین خاص می شود که مربوط به پارکینسون است.

پیشنهاد ویژه : کارگاه روانشناسی تغییر رفتار در بزرگسالان

فاکتورهای محیطی

یکی از دلایل بروز پارکینسون استفاده از مواد اعتیادآور ناخالص می باشد بطوریکه در بیماران معتاد نارکوتیک .با منشا خارجی تولید کننده آن، متیل فنیل، تترا هیدروپیرادین مشاهده گردید که پس از مصرف متیل فنیل تتراهید روپریدین بسیاری از علائم پارکینسونیسم مانند خشکی صورت را نشان می دهند.مکانیسم آن به این صورت است که ثابت شده که بعضی از مواد مانند متیل فنیل تتراهید روپریدین با تولید رادیکال آزاد می تواند باعث از بین بردن نرونهای پیگمانته در جسم سیاه و پارکینسونیسم شود.

مواد سمی دیگر منگنز و حلالهای هیدروکربن هستند که موجب صدمات منتشر نورولوژیک و بازال گانگلیا می شود.

عادات تغذیه ای در بیماری پارکینسون

مصرف زیاد چربیهای حیوانی عامل خطر زا برای پارکینسون است در حالیکه بر عکس مصرف حبوبات آجیل و سیب زمینی و

سبزیجات و گوجه فرنگی این امکان را کمتر می سازد .

نکته :بهر حال دو عامل فاکتور محیطی و ژنتیکی دو عامل مهم هستند اگر چه بیشتر علت پارکینسون را ایدیوپاتیک گویند.

علائم کلینیکی بیماری پارکینسون چیست

بیماری پارکینسون بیماری ای است که غالبا بی سر و صدا و موذیانه شروع می شود، بطوری که تشخیص اولیه آن ممکن است مشکل باشد و بیمار فقط از مختصری کندی حرکت یا سفتی و صدای مونوتون شکایت داشته باشند که این علائم را به سن بیمار نسبت دهند و یا اینکه بیمار از درد و خستگی پذیری و گرفتگی و درد شانه و گردن شکایت داشته باشد که مدتها تحت عنوان استئوآرتریت و یا افسردگی درمان گردد .ولی به هر حال با گذشت زمان بیماری آشکار می گردد. از خصوصیات پارکینسون اختلال در کارکردهای حرکتی ارادی و غیر ارادی است .

اختلال در راه رفتن

در ابتدا ممکن است راه رفتن بیمار کاملاً طبیعی باشد اما وقتی بیماری پیشرفت می کند تغییر در طول گامها و سرعت راه رفتن رخ می دهد. اختلال در راه رفتن در سرتاسر دوره بیماری دیده می شود .نوع راه رفتن در بیمار پارکینسون به فرم راه رفتن پارکینسونی می باشد خصوصیت آن عبارت است از:

1. در حین راه رفتن از طول گامها کاسته می شود.
2. در حین راه رفتن سرعت اندکی افزایش می یابد.
3. کاهش حرکات نوسانی بازوها در طی راه رفتن قابل توجه است (فقدان جنبش متقابل)
4. عدم حرکات چرخشی در تنه
5. اختلال دیگر حرکتی مرتبط با راه رفتن پدیده یخ زدن است .
6. مشکل در شروع راه رفتن

شکل راه رفتن پارکینسونی

بلاک حرکتی یا علامت یخ زدن

بنا به تعریف این پدیده به عدم توانایی در انجام حرکات و فعالیت ها بطور گذرا اطلاق می شود که گاها در بیماران پارکینسونی مشاهده می گردد. این حالت بیشتر در پاها در هنگام راه رفتن ظاهر می شود طوری که بیمار به مدت چند لحظه قادر به ادامه حرکت نیست مانند اینکه به زمین چسبیده باشد ،این حالت می تواند در پلک ها به صورت ناتوانی در باز کردن پلک و یا مهار عضله بالا برنده پلک ظاهر گردد. حتی در هنگام سخن گفتن بصورت تکرار غیر ارادی دیده شود.

حالت یخ زدگی بطور ناگهانی اتفاق می افتد و گذرا است و معمولاً بیش از چند ثانیه طول نمی کشد. زمانی که یخ زدگی رخ می دهد فرد از حرکت باز می ایستد یا الگو حرکتی را تغییر می دهد. راه رفتن یخی می تواند در طی تلاش بیمار برای تغییر جهت ها یا نزدیک شدن به یک راهرو یا یک نردبان دیده شود.

یخ زدگی در طی کارهای حرکتی چون نوشتن، مسوان زدن و صحبت کردن نیز میتواند رخ دهد. ترکیبی از اختلالات رفلکس پوسچرال و پدیده یخ زدگی در بیماران بسیار ناتوان کننده است به طوری که وقتی این بیماران بطور ناگهانی در هنگام راه رفتن متوقف می شوند ممکن است سقوط نمایند و موجب شکستگی لگن و یا حتی ضربه به سر و هماتوم ساب دورال شود.

افسردگی

تقریبا 50 % بیماران پارکینسون افسردگی را نشان می دهند که منحصراً واکنشی به شدت علائم یا ماهیت مزمن بیماری نیست و بایستی بطور مجزا درمان شوند. افسردگی در پارکینسون به نظر می رسد به نقص تولید کننده سروتونین مرتبط شود که مشابه با بیماران افسرده بدون پارکینسون است .خصوصیت پیچیده افسردگی کاهش در بیانات چهره ای صورت است که بدلیل کندی حرکت است. اختلالات روان پزشکی دیگر شامل سایکوز و توهمات متعدد است که علائم بیمار را بدتر می کند .

ماسکه شدن صورت و کاهش بیانات چهره ای

کاهش بیان چهره ،صورت ماسکه و کاهش در بیان خود بخودی صورت از خصوصیات پارکینسون است .ابتدا کاهش در حرکات صورت یکطرفه است اما با پیشرفت بیماری این علامت در هر دو طرف صورت مشاهده می گردد. کاهش تعداد پلک زدن در دقیقه و صورت ماسکه می تواند به عنوان علائم اولیه جلب توجه نماید .این بیماران بدلیل خجالت از ماسکه بودن صورت و کاهش بیانات چهره ای حضور اجتماعی خود را محدود می کنند.

علاوه بر علائم اصلی علائم دیگری نیز در بیماران پارکینسونی ظاهر می شود که می تواند در تشخیص کمک کننده باشد.

وضعیت ذهنی و اختلالات شناختی

توانایی های ذهنی و شناختی تقریبا در طی مرحله اولیه پارکینسون طبیعی است اما درک بینایی فضایی اغلب دچار اختلال می گردد. آسیب های شناختی بعنوان اختلالی شایع بیشتر شامل مهارتهای سطوح بالاتر است به طوری که بیمار قادر به انتقال توجه به محرکات مختلف نمی باشد و کارهایی که به صورت مرحله ای است برای آنها آسان تر است.

رانندگی چالشی خاص برای آنان است چون نیازمند پردازش همزمان چندین نوع اطلاعات و محرک حرکتی است. بعضی امور شخصی مثل مسوانک زدن ،مراحل آشکاری دارد که می توان دنبال کرد. از علائم دیگر مرتبط با پارکینسون زوال عمل یا دمانس است که در 20 و 15 % بیماران بوجود می آید و شیوع آن در پارکینسون 10 برابر بیشتر از گروه همسالان است. گرچه در بیمارانی که شروع بیماری در آنها زودتر بوده مشاهده نمیشود اما در یک سوم بیماران بالای 70 سال گزارش شده است.

ریز نویسی

ممکن است دست خط بیمار بسیار کوچک شود، با لغت هایی که به هم نزدیک هستند. این تغییرها در دست خط، ریز نویسی نامیده می شود. همچنین ممکن است وقتی نیازمند نوشتن به مدت طولانی است از انقباض عضلانی شکایت داشته باشد. اگر از بیمار می خواهیم که با سرعت دست درگیر را باز و بسته کند ممکن است مقداری دشواری در انجام حرکت مشاهده کنیم.

اختلالات ادرار و مدفوع در بیماری پارکینسون چیست

بیمار مبتلا به پارکینسون ممکن است مشکل روده و مثانه داشته باشد. با کاهش حرکات روده یبوست بوجود می آید. اغلب بیماران به تکرر ادرار و فوریت دفع آن اشاره می کند.

مراحل بیماری پارکینسون چیست

مرحله1:  درگیری یک طرفه را در لرزش دست به طور ویژه نشان می دهد.اما نقص در توانایی های عملکردی را گزارش نمی کند. در طی این مرحله دست خط بیمار ریز می شود و حروف به هم چسبانده می شود این تغییر در دست خط بعنوان میکروگرافی شناخته می شود همچنین بیمار ممکن است پس از نوشتن به مدت طولانی از کرامپ عضلات شکایت کند .

وقتی از بیمار خواسته می شود که دستهایش را سریعا باز و بسته کند ریجیدیتی جزئی در دست درگیر ظاهر میشود.

مرحله2: پیشرفت علائم قابل توجه است و در این مرحله فرد اختلال حرکتی دوطرفه دارد.روند پارکینسون متغیر است اما این مرحله یک تا 2 سال بعد از تشخیص اولیه ظاهر می شود. اگر چه ترمور یا ریجیدیتی ممکن است دو طرفه دیده شود،بیمار هنوز در فعالیتهای روزمره زندگی مستقل و براحتی تحرک دارد .پوسچر کمی خمیده می گردد و فلکشن در زانو و هیپ بوجود می آید.

مرحله 3: کاهش واکنشهای تعادلی و رایتینگ  و اختلال در تعادل موجب اشکال در اجرای کارهای روزمره ایی که نیاز به ایستادن

دارد مانند حمام کردن و تهیه غذا می شود.

مرحله4 : آسیب جدی به کنترل حرکتی و در نتیجه در اجرای پارکینسون (فعالیتهای بهداشتی ،غذا خوردن و لباس پوشیدن )اما هنوز هم قادر به تحرک و راه رفتن می باشد.

مرحله 5: مرحله پایانی پارکینسون است که بیمار کاملاً به ویلچر یا تخت و به دیگران برای فعالیت های مراقبت از خود وابسته می شود.

میزان پیشرفت از طریق این مراحل از شخص به شخصی دیگر متغیر است اما پارکینسون بیماری پیشرونده آرام است.

معرفی یار مهربان

کتاب پارکینسون

نویسنده: جان پیرس

ترجمه: فرهاد همت خواه

تهیه و تنظیم: میترا نمازی

کارشناس ارشد روان شناسی بالینی

نوشته قبلی

بازی درمانی چیست و چه اثرات درمانی برای کودکان دارد

نوشته بعدی

خنده درمانی چیست و چه اثراتی بر ما می گذارد