برنا اندیشان | مرجع تخصصی بهترین پکیج های آموزشی
در این قسمت از پایگاه دانش برنا اندیشان تصمیم داریم تا در رابطه با یکی از موضوعات مهم و ویژه روانشناسی با عنوان بهسازی فضاهای معماری و تاثیرات روحی و روانی آن بر انسان با شما علاقه مندان به مطالب روانشناسی و معماری گفتگو کنیم.
بهسازی فضاهای معماری و تاثیرات روحی و روانی آن بر انسان
در مقاله بهسازی فضاهای معماری و تاثیرات روحی و روانی آن بر انسان پیشینه بهره گیری از عناصر بصری در بهسازی فضاهای معماری و تاثیرات روحی و روانی آن بر انسان به طور کامل مورد بررسی قرار خواهد گرفت پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
در شتاب زدگی دنیای پسامدرن امروز،به دست فراموشی سپرده شدن و بی توجهی به روح و کالبد فضاهای معماری که تاثیر مستقیم بر روند آسودگی و آرامش روحیات انسانی دارند ،تاثیرات منفی در خور توجهی را شامل شده است . در ملاحظات روان شناختی ،عناصر مختلف اعم از خود فضای معماری ،رنگ ،نور ،…… بسیار حائز اهمیت هستند .چرایی و چگونگی خلق فضاهای معماری سبب ساز این مساله میشود که انسان از دیرباز برای پیشبرد این هدف از ابزار بسیار ابتدایی و در مکان های زندگی خود (دیواره های غارها )در جهت انتقال ایده های ذهنی خود سود میبرد .اشکال بسیار ساده و انتزاعی که در بستر دیواره ها شکل میگیرند و نمادی از تعلقات ذهنی او هستند .
از همان ابتدای امر از اصول و مفاهیمی سود میبرد که یکی از اساسی ترین آنها ،مفاهیم بصری است .آنچه که درک و تصورش از طریق شکل و خط و خطوط و علائم تصویری میسر می شود .
آنگاه که انسان برای انتقال افکار و درونیات ذهنی خود روی به سخن گفتن می آورد از حس بینایی برای درک بهتر این درونیات سود میجوید و برای تجسم بهتر این مهم از نوشتن برای گسترش مبادله مفاهیم بهره گرفته است .
زمانی که انسان ،موفق به ابداع خط نشده است ،برای ابراز عقاید و اندیشه های خود از تصویرگری استفاده میکند ،نمادهایی که حاوی معانی زندگی و چگونگی شکل گیری روابط آنها میباشد.
پیشنهاد ویژه : کارگاه روانشناسی آموزش بهداشت روانی
خطوط تصویری ،ترکیبی از نمادهای قراردادی و واژه های بصری هستند که از این رهگذر بشر توانست دیگران را از ایده ها و عواطف و احساسات خویش آگاه سازد. مفاهیمی که از این طریق قابل درک و دریافت میباشند ،توسط علائمی اولیه همانند خط ،نقطه ،سطح و بافت و شکل و رنگ و …..ابراز میگردند .
مساله مهم این است که در طول تاریخ و در هر عصری ،هنرمند با انتخاب درست عناصر بصری و آرایش آنها در کنار هم و توجه به نقطه نظرهای زیبایی شناختی اثری را می آفریند که از آن طریق از یک سو عواطف و مفاهیم ذهنی خود را به دیگران منتقل میکند و از سوی دیگر عناصر بصری را در ترکیبی خوشایند و روابطی زیبا در قالب یک اثر بوجود می آورد.آنجا که خالق اثر به تمامی زوایای روحیات انسانی در خلق کردن توجه میکند و به گونه ای از این عناصر سود میجوید که جوابگوی نیازهای درونی انسان های دیگر (مصرف کنندگان )نیز باشد.
یکی از این عناصر ارزشمند و مهمترین عنصر طراحی “خط ” است که در جریان آفرینش و خلق کردن ،نقش اساسی را ایفا میکند .خط و خطوط ،بیان کننده عواطف و احساسات و تفکر درونی آفریننده اثر میباشد و حالت های روانی متفاوتی را نیز القا میکند .به طور مثال خط ضخیم “سختی و خشونت “،خط های عمودی “ایستادگی “و خطوط افقی “نشانگر آرامش” و خطوط زیگزاگ “هیجانات “را القا می کنند.خالق اثر میتواند با به کارگیری خطوط متفاوت در خلق یک فضا از نقطه نظر روانی ،در تقویت معانی متفاوت بهره بجوید.آنگاه که بخواهد آرامش و سکون را در فضایی تداعی کند از خطوط افقی بهره میجوید و در جایی که میخواهد هیجان را وارد سازد از ترکیب خطوط عمودی و زیگزاگ استفاده میکند .
مساله مهم در این باب این است که در همه اعصار خالق علاوه براینکه از تفکر ذهنی خود در طراحی استفاده میکند ،با توجه به احترام به روحیات انسان های دیگر دست به خلق میزند و اینگونه است که معماری ایرانی ،معماریی در خور توجه میشود که همه تناسبات و اصول درست را داراست .
آنچه که امروز در خلق فضاها ،علی الخصوص در فضاهای مسکونی مورد توجه قرار گیرد :استفاده به جا و درست از خط و خطوطی هستند که در گذر از شلوغی جهان بیرون از خانه : آرامشی را به ساکنان عطا کند که از بار منفی خستگی ذهنی و جسمی بکاهد و خانه را مامنی برای آسودگی و آرامش روحی ایجاد کند .
استفاده درست از عناصر “از خطوط گرفته تا نور و رنگ و ….” تاثیر زیادی بر سلامت روانی افراد دارد ،خلق محیط آرام و منظم که بدور از عوامل ایجاد استرس باشد منجر به پیدایش آرامش و نظم درونی افراد و اعضا خانواده میشود و افراد را به سمت داشتن روحیه خوب هدایت کرده و باعث بهبود روحیه ساکنان خانه میشود .استفاده از خطوط افقی همراه با خطوط منحنی میتواند تقویت کننده این مساله باشد.ترکیب این خطوط در تلفیق و استفاده به جا از عناصری چون نور و رنگ و بافت و سطح درست ،دست یابی به این قضیه را میسر میشود.
به طور مثال وجود یک پنجره سرتاسری بزرگ در دیوار فضای اصلی خانه ،مانند فضای نشیمن اگر رو به منظره ای زیبا باز شود میتواند مانند یک تابلوو اثری هنری حال و هوای خانه را عوض کرده و چشم ها و حواس انسانی را درگیر زیبایی ها میکند .در اینجا خالق فضا مسولیت این را دارد که پلان این خانه را به گونه ای طراحی کند تا آن منظره شگفت انگیز را در چهارچوب خطوطی نرم و ساده در مرکز توجه قرار دهد و تا حد امکان از طراحی ستون هایی با خطوط عمودی یا کنج های زاویه دار که آرامش روحی حاصله از آن منظره زیبا را ،از بین میبرد خودداری کند.
یکی دیگر از مواردیکه میتواند در بهبود کیفیت زیبایی وروح خوب خانه تاثیر بسزایی داشته باشد ،طاقچه های دیروز یا طبقات دیواری امروز هستند ،که یا به صورت فرورفتگی های افقی در دیوار نقش میبستند یا به صورت عناصر بیرون زده در اتصال با دیوار شکل میگرفتند و مهمان قاب عکس ها و آینه شمعدان های میشدند و با یه حرکت ساده جان و روحی متفاوت به فضا می دادند.
در معماری جدید میتوان با کمک این بخش ،دیوار خالی را تبدیل به زمینه ای برای به نمایش گذاشتن لوازم دکوراتیو خانه کرد و به فضا جلوه ایی جذاب بخشید، حتی میتوان مجموعه ای از اشیا خاطره انگیز اعضای خانواده را به نمایش گذاشت .
نویسنده : شهلا حسن زاده
کارشناس ارشد مرمت ابنیه تاریخی
