کارگاه صوتی فراشناخت درمانی

در این بخش از وب سایت برنا اندیشان قصد داریم تا کارگاه صوتی فراشناخت درمانی را برای دانلود در اختیار شما کاربران گرامی علاقه مند به مباحث روانشناسی قرار دهیم.

مقدمه

فراشناخت درمانی (Metacognition) در روانشناسی واژه‌ای است که به صورت «شناخت شناسی» یا « دانستنِ دانستن» و یا «شناخت درباره شناخت» تعریف شده‌است.

تاملی که انسان بر روی فرایندهای ذهنی خود می‌کند، و اندیشیدن دربارهٔ تفکر را فراشناخت می‌نامند. این مفهوم از مفاهیم نظریه ذهن به شمار می‌آید، که به صورت عمومی دارای دو مؤلفه است: یکی دانش دربارهٔ شناخت، و دیگری قاعده بخشیدن به شناخت. کودک انسان تا پیش از دبستان هنوز مجهز به فراشناخت نیست و توانایی درکِ نظر و افکار و احساسات دیگران را ندارد، از چهار سالگی به بعد است که می‌فهمد که افکار و باورهای دیگران بر رفتارش تأثیر می‌گذارد و این‌که حتی ممکن است آن‌ها از واقعیت به دور نیز باشد. بیماران مبتلا به اوتیسم فاقد نظریه ذهن می‌باشند، آدم‌ها را به مانند هر نوع شی دیگری می‌بینند، در نتیجه به دنیای درون خود پناه می‌برند.

فراشناخت درمانی را می‌توان به سه حیطه دانش فراشناختی(Metacognitive knowledge)، تجربه‌های فراشناختی(Metacognitive experiences) و راهبردهای فراشناختی(Metacognitive strategies) تقسیم کرد. دانش فراشناختی به باورها و نظریه‌هایی اطلاق می‌شود که افراد دربارهٔ تفکر خود دارند.

تجربه‌های فراشناختی شامل ارزیابی‌ها و احساس‌هایی است که افراد در موقعیت‌های مختلف دربارهٔ وضعیت روانی خود دارند و راهبردهای فراشناختی پاسخهایی هستند که برای کنترل و تغییر تفکر به کار گرفته می‌شوند و به خودتنظیمی هیجانی و شناختی کمک می‌کنند.

فراشناخت درمانی

نوع جدیدی از درمان وجود دارد که فراشناخت درمانی نام دارد. فراشناخت درمانی می‌تواند در درمان اختلال اضطراب اجتماعی (SAD)، اختلال اضطراب فراگیر (GAD)، اضطراب سلامت، اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) و افسردگی کمک کند، اما فراشناخت درمانی (MCT) چیست و عملکرد آن در درمان این اختلالات چگونه است؟ این چیزی است که ما در این مقاله آن را بررسی خواهیم کرد.

امروزه، رویکردهای روان درمانی تحت سلطه درمان شناختی-رفتاری می‌باشد. دلیل آن اثربخشی بالینی مناسب آن است که برای مسائل بیشتری کاربرد دارد. نتایجی در مسیر اثربخشی آن ارائه‌شده است که مزیت‌هایی برای ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی دارد. هرچند درمان شناختی-رفتاری (CBT) برای تمام افراد مناسب نیست. فراتحلیلی (مطالعه‌ای که بر اساس چند مطالعه دیگر و نتایج آن‌ها انجام می‌شود) که در سال 2015 منتشر شد نشان داد که این درمان اثربخشی کمی دارد. در پژوهش هایی که این فراتحلیل مورد استفاده قرار گرفته بود، برخی از افراد به نتایج مطلوب درمانی نرسیده بودند. به همین دلیل درمان‌های جدیدی در حال رشد و توسعه است. دامنه‌ی وسیعی از این درمان‌ها عبارت است از درمان پذیرش و تعهد (ACT)، درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی (MBCT) و مهم‌تر از همه فراشناخت درمانی است.

تاریخچه مختصری از فراشناخت

نگاه عمیق به تاریخچه فراشناخت درمانی از حوصله‌ی این مقاله خارج است اما لازم است که اشاره ای به تاریخچه فراشناخت داشته باشیم. “آدرین ولز” روان‌شناس بالینی است که در این حوزه نقش مهمی را ایفا کرده است. او پروفسور روان شناسی بالینی و آسیب‌شناسی روانی در دانشگاه منچستر و بنیان‌گذار موسسه فراشناخت است.

کتابچه راهنمای استاندارد در این زمینه، درمان فراشناختی اضطراب و افسردگی است که در سال 2011 منتشر شد؛ بنابراین زمان زیادی از انتشار آن نمی‌گذرد که بتوان اثربخشی آن را مشخص کرد. با این‌ حال نتایج اولیه بسیار امیدوارکننده بوده است. فراتحلیلی در سال 2014 توسط انجمن اضطراب و افسردگی آمریکا (ADAA) منتشر شد و نتایج آن حاکی از  اثربخشی فراشناخت درمانی بر درمان اختلال اضطراب و افسردگی بود.

فراشناخت درمانی چیست؟

فراشناخت در اصل به معنای تفکر درباره تفکر است. باور ما در مورد اینکه چگونه فکر می‌کنیم و این‌که این باورها درست نیستند. برای مثال باور مثبت ما درباره نگرانی این است که:

نگران بودن موجب امنیت ما می‌شود

اینکه بر چیزهایی که ما را تهدید می‌کنند توجه کنیم مفید است

و باورهای منفی درباره افکارمان:

• من نمی‌توانم خود را تغییر دهم
• من روی افکارم کنترل ندارم
• من می‌توانم با نگرانی‌هایم به ذهنم آسیب برسانم

مشکل این باورها این است که ما معتقدیم که نگران بودن از ما محافظت می‌کند و نمی‌توانیم این فکر را تغییر دهیم، حتی اگر این باور در قسمت نیمه خودآگاه ذهن ما باشد، بعید است بتوانیم یک تغییر مثبت ایجاد کنیم؛ بنابراین هدف فراشناخت درمانی چالش با فراباورهای ما می‌باشد. اگر ما بتوانیم این باورهای نیمه خودآگاهمان «که نگران بودن لازم است و یا اینکه ما نمی‌توانیم از این نگرانی‌ها خلاص شویم» را کم کنیم، باانگیزه بیشتر، راه آسان‌تری را برای مقابله با نگرانی‌هایمان پیدا خواهیم کرد.

منبع:فکر بنیان