گلبول سفید: قهرمان پنهان سیستم ایمنی بدن

گلبول سفید یکی از اجزای حیاتی سیستم ایمنی بدن است که به مبارزه با عفونت‌ها و بیماری‌ها کمک می‌کند و نقش مهمی در حفظ سلامت بدن دارد. در آزمایش‌های خون، واژه WBC یا W.B.C به تعداد گلبول‌های سفید خون اشاره دارد که به انگلیسی با عنوان White Blood Cells شناخته می‌شود. در آزمون جامع شمارش سلول‌های خونی یا همان CBC (Complete Blood Count)، بررسی تعداد گلبول‌های سفید، که به آن‌ها لکوسیت‌ها نیز گفته می‌شود، اهمیت زیادی دارد. افزایش یا کاهش سطح گلبول‌های سفید در نتایج آزمایش خون می‌تواند نشان‌دهنده وجود مشکلات یا بیماری‌های مختلف باشد.

در این مقاله از مجله علمی برنا اندیشان، به تفصیل به موارد زیر خواهیم پرداخت:

• گلبول‌های سفید (لکوسیت‌ها): معرفی و نقش این سلول‌ها در سیستم ایمنی بدن.
• علائم کمبود گلبول‌های سفید: نشانه‌ها و علائمی که ممکن است به دلیل کاهش تعداد گلبول‌های سفید بروز کنند.
• طول عمر گلبول‌های سفید: مدت زمانی که این سلول‌ها در بدن باقی می‌مانند و چگونگی جایگزینی آن‌ها.
• وظیفه و نحوه تولید لکوسیت‌ها: عملکرد و فرآیند تولید این سلول‌ها در مغز استخوان و دیگر بخش‌های بدن.

با توجه به این توضیحات، به بررسی دقیق‌تری از مفهوم WBC و نقش آن در سلامتی خواهیم پرداخت و به این سوال که “WBC چیست؟” پاسخ خواهیم داد.

W.B.C چیست؟

همانطور که اشاره شد، WBC مخفف White Blood Cells یا همان گلبول‌های سفید خون است. این سلول‌های حیاتی نقش بسیار مهمی در سیستم ایمنی بدن ایفا می‌کنند. وظیفه اصلی گلبول‌های سفید مبارزه با ارگانیسم‌های خارجی مانند ویروس‌ها، باکتری‌ها، و سایر عوامل بیماری‌زا است که ممکن است به بدن حمله کنند.

اما نقش گلبول‌های سفید تنها به مقابله با عوامل خارجی محدود نمی‌شود. این سلول‌ها همچنین به شناسایی و نابودی سلول‌های سرطانی و دیگر عناصر داخلی که ممکن است به سلامت بدن آسیب بزنند، کمک می‌کنند. در واقع، گلبول‌های سفید به عنوان سربازان خط مقدم دفاعی بدن عمل می‌کنند و با محافظت از بدن در برابر تهدیدات داخلی و خارجی، نقشی کلیدی در حفظ سلامتی ایفا می‌کنند.

پیشنهاد می‌شود به کارگاه پزشکی ترومبوز و اختلال انعقادی خون مراجعه فرمایید. علاوه بر گلبول‌های سفید، یکی دیگر از سلول‌های مهم موجود در خون انسان، گلبول‌های قرمز هستند. این سلول‌ها که به آن‌ها اریتروسیت نیز گفته می‌شود، نقش حیاتی در حمل و نقل اکسیژن از ریه‌ها به سایر بافت‌ها و اندام‌های بدن دارند. گلبول‌های قرمز همچنین در انتقال دی‌اکسید کربن، که یک محصول زاید از فرآیندهای متابولیک است، از بافت‌ها به ریه‌ها جهت دفع از بدن، نقش مهمی ایفا می‌کنند.

بنابراین، گلبول‌های قرمز در حفظ کارکردهای حیاتی بدن و تامین انرژی مورد نیاز سلول‌ها از طریق اکسیژن‌رسانی مستمر به آن‌ها، نقش اساسی دارند.

گلبول‌های سفید یا لکوسیت‌ها چه وظیفه‌ای دارند؟

بدن انسان به طور مداوم در معرض انواع مختلفی از میکروارگانیسم‌ها قرار دارد که شامل باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و انگل‌ها می‌شود. این موجودات ریز در نقاط مختلف بدن مانند پوست، دهان، مجاری تنفسی، دستگاه گوارش، چشم‌ها، و حتی در دستگاه‌های ادراری و تناسلی به طور طبیعی وجود دارند.

هر یک از این عوامل می‌توانند به درجات مختلف در این نواحی بدن یافت شوند و گاه می‌توانند منجر به بیماری شوند. اما در بسیاری از موارد، بدن با این موجودات همزیستی می‌کند، یعنی آن‌ها بدون ایجاد مشکل خاصی به حیات خود ادامه می‌دهند، در حالی که سیستم ایمنی بدن مراقب است تا از بروز عفونت‌ها و بیماری‌ها جلوگیری کند.

بسیاری از این عوامل عفونی، زمانی که به بافت‌های بدن حمله می‌کنند، قادر به ایجاد بیماری‌های جدی و حتی مرگ‌آور هستند. علاوه بر این، ما به صورت دوره‌ای در معرض باکتری‌ها و ویروس‌های بسیار مسری قرار می‌گیریم که می‌توانند باعث بروز بیماری‌های حاد و خطرناکی شوند. این عوامل بیماری‌زا می‌توانند به سرعت در بدن گسترش یافته و منجر به بیماری‌های شدیدی همچون پنومونی (ذات‌الریه)، عفونت‌های استرپتوکوکی، حصبه و دیگر عفونت‌های مرگبار شوند.

در مواجهه با این تهدیدات، سیستم ایمنی بدن تلاش می‌کند تا با این عوامل مبارزه کند، اما در صورت ضعف یا شکست این سیستم، عواقب جبران‌ناپذیری ممکن است رخ دهد. این موضوع اهمیت حفظ سلامت و تقویت سیستم ایمنی را برجسته می‌سازد، تا بدن بتواند در برابر این تهدیدات مقابله کرده و از بروز بیماری‌های شدید جلوگیری کند.

بدن انسان برای مقابله با انواع سموم و عوامل عفونی، دارای یک سیستم دفاعی پیچیده و کارآمد است. این سیستم شامل گلبول‌های سفید خون یا همان لکوسیت‌ها (WBCها) و سلول‌های بافتی است که از این لکوسیت‌ها منشأ می‌گیرند. این سلول‌ها با همکاری یکدیگر، از دو طریق اصلی برای جلوگیری از بروز بیماری عمل می‌کنند:

1. فاگوسیتوز: در این روش، گلبول‌های سفید با شناسایی و بلعیدن باکتری‌ها و ویروس‌ها، آن‌ها را به صورت فیزیکی تخریب می‌کنند. این فرآیند به بدن کمک می‌کند تا به سرعت از شر عوامل مهاجم خلاص شود.

2. تولید آنتی‌بادی‌ها و لنفوسیت‌های حساس‌شده: گلبول‌های سفید همچنین مسئول تولید آنتی‌بادی‌ها (پادتن‌ها) هستند که پروتئین‌های خاصی برای شناسایی و خنثی‌سازی عوامل بیماری‌زا محسوب می‌شوند. لنفوسیت‌های حساس‌شده نیز، که نوعی از گلبول‌های سفید هستند، می‌توانند به طور مستقیم به سلول‌های آلوده حمله کرده و آن‌ها را نابود کنند. یکی از این دو یا هر دو مکانیزم ممکن است منجر به نابودی یا غیرفعال‌سازی کامل عوامل مهاجم شود.

این دو مسیر همکاری پیچیده و هماهنگ سیستم ایمنی را نشان می‌دهند، که برای حفاظت بدن در برابر تهدیدات خارجی ضروری هستند.

گلبول‌های سفید یا لکوسیت‌ها چگونه تولید می‌شوند؟

لکوسیت‌ها، که به عنوان گلبول‌های سفید (WBC) نیز شناخته می‌شوند، از اجزای متحرک سیستم ایمنی بدن هستند و در مبارزه با عوامل بیماری‌زا نقش حیاتی دارند. تولید این سلول‌های مهم به دو مکان اصلی در بدن وابسته است:

1. مغز استخوان (Bone Marrow): بخشی از گلبول‌های سفید، شامل گرانولوسیت‌ها و مونوسیت‌ها، و همچنین تعداد محدودی از لنفوسیت‌ها، در مغز استخوان تولید می‌شوند. مغز استخوان به عنوان یکی از منابع اصلی تولید سلول‌های خونی، نقش مهمی در تأمین گلبول‌های سفید برای مبارزه با عفونت‌ها دارد.

2. بافت لنفاوی: لنفوسیت‌ها و پلاسماسل‌ها، که نیز نوعی از گلبول‌های سفید هستند، در بافت‌های لنفاوی مانند غدد لنفاوی و طحال تشکیل می‌شوند. پس از تولید، این سلول‌ها از طریق جریان خون به مناطق مختلف بدن منتقل می‌شوند تا در نقاط مورد نیاز با عوامل مهاجم مقابله کنند.

این فرآیند تولید و انتقال، به گلبول‌های سفید امکان می‌دهد که به سرعت به محل عفونت‌ها یا آسیب‌ها برسند و به طور مؤثری از بدن در برابر تهدیدات مختلف دفاع کنند.

اهمیت واقعی گلبول‌های سفید (W.B.C) در این است که این سلول‌ها توانایی منحصر به فردی دارند تا به طور هدفمند به مناطق خاصی از بدن که عفونت یا التهاب وجود دارد، حرکت کنند. این ویژگی به گلبول‌های سفید امکان می‌دهد تا به سرعت به محل آسیب یا تهاجم عوامل بیماری‌زا برسند و در کوتاه‌ترین زمان ممکن یک دفاع قوی و مؤثر را در برابر عفونت‌ها فراهم کنند. این تمرکز اختصاصی بر نقاط بحرانی، گلبول‌های سفید را به یکی از اصلی‌ترین عوامل حفاظتی بدن در برابر تهدیدات خارجی تبدیل می‌کند و نقش حیاتی آن‌ها در سیستم ایمنی را برجسته می‌سازد.

انواع گلبول‌های سفید خون (WBC)

به طور طبیعی، خون انسان شامل ۶ نوع اصلی گلبول سفید است که هر یک وظایف خاصی در سیستم ایمنی بدن دارند:

1. نوتروفیل‌های چند هسته‌ای: این گلبول‌ها بیشترین تعداد را در میان گلبول‌های سفید دارند و نقش مهمی در مبارزه با عفونت‌های باکتریایی ایفا می‌کنند.

2. ائوزینوفیل‌های چند هسته‌ای: این سلول‌ها عمدتاً در واکنش به عفونت‌های انگلی و همچنین در پاسخ به آلرژی‌ها فعال می‌شوند.

3. بازوفیل‌های چند هسته‌ای: این گلبول‌ها در واکنش‌های آلرژیک و التهاب‌ها نقش دارند و مواد شیمیایی مانند هیستامین را آزاد می‌کنند.

4. مونوسیت‌ها: این سلول‌ها به ماکروفاژها تبدیل می‌شوند که وظیفه بلعیدن و از بین بردن میکروارگانیسم‌ها و سلول‌های مرده را بر عهده دارند.

5. لنفوسیت‌ها: این گلبول‌های سفید به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند، لنفوسیت‌های B و T، که نقش‌های مختلفی در پاسخ ایمنی ایفا می‌کنند. لنفوسیت‌های B مسئول تولید آنتی‌بادی‌ها هستند، در حالی که لنفوسیت‌های T به شناسایی و تخریب سلول‌های آلوده یا سرطانی می‌پردازند.

6. پلاسماسل‌ها: این سلول‌ها از لنفوسیت‌های B تشکیل می‌شوند و مسئول تولید آنتی‌بادی‌های تخصصی برای مبارزه با عفونت‌ها هستند.

علاوه بر این گلبول‌های سفید، تعداد زیادی پلاکت در خون وجود دارند. پلاکت‌ها در واقع قطعات کوچک سلولی هستند که از مگاکاریوسیت‌ها، سلول‌های بزرگی که در مغز استخوان یافت می‌شوند، منشأ می‌گیرند. اگرچه پلاکت‌ها از نظر اندازه و ظاهر شبیه به گلبول‌های سفید هستند، وظیفه اصلی آن‌ها در فرآیند لخته شدن خون و جلوگیری از خونریزی است.

سه نوع اول از سلول‌های گلبول سفید که پیش‌تر به آن‌ها اشاره شد، یعنی نوتروفیل‌ها، ائوزینوفیل‌ها و بازوفیل‌ها، همگی دارای ظاهری دانه‌دار هستند. به همین دلیل به آن‌ها گرانولوسیت گفته می‌شود. همچنین، به دلیل داشتن هسته‌هایی با چند قسمت، در اصطلاح پزشکی به این سلول‌ها پسوند «poly» اضافه می‌شود.

گرانولوسیت‌ها و مونوسیت‌ها عمدتاً از طریق فرآیندی به نام فاگوسیتوز (بلعیدن موجودات مهاجم) به محافظت از بدن در برابر تهدیدات خارجی می‌پردازند. این سلول‌ها می‌توانند باکتری‌ها، ویروس‌ها و سایر عوامل بیماری‌زا را شناسایی کرده و آن‌ها را بلعیده و هضم کنند، که این امر نقش مهمی در دفاع سریع و اولیه بدن دارد.

از سوی دیگر، لنفوسیت‌ها و پلاسماسل‌ها بیشتر با سیستم ایمنی سازگار (Adaptive Immune System) در ارتباط هستند. این سلول‌ها به‌طور خاص در تشخیص و پاسخ به عفونت‌ها و همچنین در تولید آنتی‌بادی‌ها که برای خنثی‌سازی مهاجمان حیاتی هستند، نقش دارند. عملکرد دقیق و هماهنگ این سلول‌ها تضمین‌کننده یک پاسخ ایمنی موثر و پایدار در برابر تهدیدات مختلف است.

مقدار طبیعی یا نرمال WBC (گلبول‌های سفید) در آزمایش خون

در خون یک فرد بالغ، به‌طور متوسط حدود ۷۰۰۰ گلبول سفید (WBC) در هر میکرولیتر خون وجود دارد. این تعداد را می‌توان در مقایسه با ۵ میلیون گلبول قرمز موجود در هر میکرولیتر خون قرار داد. گلبول‌های سفید از انواع مختلفی تشکیل شده‌اند که هر یک درصد خاصی از کل WBC را در خون تشکیل می‌دهند. درصدهای طبیعی این انواع مختلف به شرح زیر است:

1. نوتروفیل‌های چند هسته‌ای: این گلبول‌ها بیشترین سهم را دارند و حدود ۶۲ درصد از کل گلبول‌های سفید را تشکیل می‌دهند. آن‌ها اولین خط دفاعی بدن در برابر عفونت‌ها هستند و نقش کلیدی در مبارزه با باکتری‌ها ایفا می‌کنند.

2. ائوزینوفیل‌های چند هسته‌ای: این سلول‌ها حدود ۲٫۳ درصد از گلبول‌های سفید را تشکیل می‌دهند و در واکنش به آلرژی‌ها و عفونت‌های انگلی فعال می‌شوند.

3. بازوفیل‌های چند هسته‌ای: این گلبول‌ها نادرترین نوع گلبول‌های سفید هستند و تنها ۰٫۴ درصد از کل WBC را تشکیل می‌دهند. آن‌ها در فرآیندهای التهابی و واکنش‌های آلرژیک نقش دارند.

4. مونوسیت‌ها: این سلول‌ها حدود ۵٫۳ درصد از گلبول‌های سفید را تشکیل می‌دهند و به ماکروفاژها تبدیل می‌شوند که وظیفه پاکسازی بدن از پاتوژن‌ها و سلول‌های مرده را دارند.

5. لنفوسیت‌ها: لنفوسیت‌ها حدود ۳۰ درصد از کل گلبول‌های سفید را تشکیل می‌دهند و نقش اساسی در پاسخ ایمنی تطبیقی دارند. آن‌ها در تولید آنتی‌بادی‌ها و شناسایی سلول‌های آلوده یا سرطانی شرکت می‌کنند.

این توزیع طبیعی گلبول‌های سفید در خون، نشان‌دهنده تعادل حیاتی در سیستم ایمنی بدن است که برای مقابله با تهدیدات مختلف ضروری است.

محدوده نرمال WBC در آزمایش خون برای گروه‌های سنی مختلف

مقدار نرمال گلبول‌های سفید خون (WBC) می‌تواند بسته به سن و مرحله رشد فرد متفاوت باشد. این مقادیر طبیعی به شرح زیر است:

نوزادان تازه متولد شده: در این گروه سنی، تعداد گلبول‌های سفید خون می‌تواند بین ۹ هزار تا ۳۰ هزار سلول در هر میکرولیتر خون متغیر باشد. این دامنه وسیع معمولاً به دلیل نیاز بالای سیستم ایمنی نوزادان به محافظت در برابر عفونت‌ها و مشکلات دیگر است.

شیرخواران (زیر ۲ سال): در این مرحله، تعداد نرمال گلبول‌های سفید خون کاهش می‌یابد و به طور معمول بین ۶٫۲ هزار تا ۱۷ هزار سلول در هر میکرولیتر خون قرار دارد. کاهش در تعداد گلبول‌های سفید نشان‌دهنده تغییرات در سیستم ایمنی کودک به دنبال رشد و تکامل است.

کودکان بالای ۲ سال و بالغین: در این گروه‌های سنی، تعداد طبیعی گلبول‌های سفید خون به طور معمول بین ۵ هزار تا ۱۰ هزار سلول در هر میکرولیتر خون است. این مقدار نسبتاً ثابت در بزرگسالان نشان‌دهنده تعادل پایدار سیستم ایمنی در برابر عوامل بیماری‌زا و توانایی بدن در حفظ سلامتی است.

این دامنه‌های نرمال نشان‌دهنده میزان طبیعی گلبول‌های سفید خون در گروه‌های سنی مختلف است و تغییرات در این مقادیر ممکن است به دلایل مختلفی از جمله عفونت‌ها، اختلالات خونی یا شرایط دیگر نیاز به بررسی و ارزیابی دقیق‌تری داشته باشد.

تعداد گلبول‌های سفید (WBC) در دوران بارداری

در دوران بارداری، بدن تغییرات فیزیولوژیکی قابل توجهی را تجربه می‌کند که شامل تغییرات در ترکیب خونی نیز می‌شود. یکی از این تغییرات، افزایش تعداد گلبول‌های سفید خون است. این افزایش به دلیل نیاز بدن به تقویت سیستم ایمنی برای حمایت از رشد جنین و آماده‌سازی برای زایمان رخ می‌دهد.

در ماه دوم بارداری، تعداد نوتروفیل‌ها که نوعی از گلبول‌های سفید هستند، شروع به افزایش می‌کند. این روند در سه‌ماهه دوم و سوم بارداری ادامه پیدا کرده و به یک سطح ثابت می‌رسد. به طور معمول، تعداد کل گلبول‌های سفید خون در دوران بارداری بین ۹ هزار تا ۱۵ هزار سلول در هر میکرولیتر خون متغیر است.

در زمان زایمان، تعداد گلبول‌های سفید خون معمولاً افزایش بیشتری می‌یابد و به طور میانگین به ۱۰ هزار تا ۱۶ هزار سلول در هر میکرولیتر خون می‌رسد. در برخی موارد، این تعداد ممکن است به حدود ۲۹ هزار سلول نیز برسد، که این افزایش طبیعی است و نشان‌دهنده واکنش بدن به فشار زایمان و نیاز به پاسخ ایمنی بالا است.

با این حال، منابع پزشکی توصیه می‌کنند که در صورتی که تعداد گلبول‌های سفید خون در زنان باردار که در حال حاضر در مرحله زایمان نیستند و علائم عفونت ندارند، به بیش از ۲۰ هزار سلول در هر میکرولیتر خون برسد، باید بررسی‌های دقیق‌تری انجام شود. این بررسی‌ها به منظور شناسایی احتمالی اختلالات هماتولوژیک (خونی) انجام می‌شود تا از بروز مشکلات جدی جلوگیری شود و سلامت مادر و جنین به خوبی تأمین گردد.

طول عمر گلبول های سفید یا لکوسیت ها

گرانولوسیت‌ها، که شامل نوتروفیل‌ها، بازوفیل‌ها و ائوزینوفیل‌ها هستند، نوعی از گلبول‌های سفید خون با هسته‌های چند قسمتی هستند. این سلول‌ها پس از تولید و آزاد شدن از مغز استخوان، به طور طبیعی در خون به مدت ۴ تا ۸ ساعت گردش می‌کنند. پس از این دوره، آن‌ها به بافت‌های خاصی از بدن که به آن‌ها نیاز است، منتقل می‌شوند و معمولاً بقیه عمر خود را که حدود ۴ تا ۵ روز است، در آن مکان‌ها سپری می‌کنند.

در شرایط عادی، گرانولوسیت‌ها وظیفه محافظت از بدن در برابر عوامل بیماری‌زا را بر عهده دارند و با عملکردهای خود به ایمنی و سلامت بدن کمک می‌کنند. اما در مواقعی که بدن با عفونت‌های شدید و حاد مواجه می‌شود، طول عمر این سلول‌ها به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. در این وضعیت، گرانولوسیت‌ها ممکن است تنها چند ساعت در گردش خون باقی بمانند و به سرعت به محل عفونت منتقل شوند تا وظایف خود را به انجام برسانند.

این پاسخ سریع و کوتاه مدت به دلیل نیاز فوری به مقابله با عفونت‌ها و تخریب عوامل بیماری‌زا است. در این فرآیند، گرانولوسیت‌ها ممکن است خودشان از بین بروند، زیرا عملکردشان شامل تخریب و بلعیدن میکروارگانیسم‌ها و سلول‌های آسیب‌دیده است. به این ترتیب، عمر کوتاه‌تر آن‌ها در هنگام عفونت‌های شدید نشان‌دهنده فعالیت بالای آن‌ها در پاسخ به تهدیدات فوری و حاد است.

مونوسیت‌ها، که یکی دیگر از انواع گلبول‌های سفید هستند، قبل از اینکه به بافت‌های بدن منتقل شوند، به مدت ۱۰ تا ۲۰ ساعت در خون گردش می‌کنند. در این مدت، مونوسیت‌ها در حالت اصلی خود، که شامل فعالیت‌های نظارتی و آماده‌سازی برای مهاجرت به بافت‌هاست، در خون باقی می‌مانند.

پس از عبور از غشای مویرگی و ورود به بافت‌های بدن، مونوسیت‌ها به طور قابل توجهی متورم شده و به فرم بزرگ‌تری به نام ماکروفاژهای بافتی تبدیل می‌شوند. در این حالت، آن‌ها به یکی از مؤثرترین سلول‌های سیستم ایمنی تبدیل می‌شوند که قادر به بلعیدن و نابود کردن میکروارگانیسم‌ها، سلول‌های مرده و مواد زائد هستند.

ماکروفاژها، در صورت عدم نابودی در حین انجام وظایفشان، می‌توانند برای مدت زمان طولانی در بافت‌ها باقی بمانند. عمر آن‌ها ممکن است به چندین ماه برسد و این طول عمر طولانی به آن‌ها این امکان را می‌دهد که به طور مداوم به حفاظت از بافت‌ها و مقابله با تهدیدات مختلف ادامه دهند. این ویژگی ماکروفاژها، توانایی آن‌ها در حفظ و تقویت سیستم ایمنی بدن را به طور مؤثری ارتقا می‌دهد.

لنفوسیت‌ها، که نوعی از گلبول‌های سفید خون هستند، به طور مداوم در حال گردش در بدن می‌باشند. آن‌ها به هنگام تخلیه لنف از غدد لنفاوی یا سایر بافت‌های لنفاوی به داخل گردش خون وارد می‌شوند. پس از ورود به خون، لنفوسیت‌ها به سرعت از طریق فرآیند دیاپدز (که به آن‌ها امکان می‌دهد تا از دیواره‌های عروق عبور کنند) به بافت‌های مختلف بدن باز می‌گردند.

پیشنهاد می‌شود به کارگاه پزشکی ایمونولوژی یا ایمنی شناسی مراجعه فرمایید. در بافت‌ها، لنفوسیت‌ها ممکن است چند ساعت تا چند روز باقی بمانند تا به وظایف خود در دفاع از بدن پرداخته و با عوامل بیماری‌زا مقابله کنند. سپس، آن‌ها دوباره به سیستم لنفاوی وارد شده و از طریق لنف به گردش خون بازمی‌گردند. این چرخه مداوم ورود و خروج از خون و لنف باعث ایجاد یک گردش دائمی لنفوسیت‌ها در بدن می‌شود.

طول عمر لنفوسیت‌ها معمولاً از چند هفته تا چند ماه متغیر است و این مدت زمان به نیاز بدن به این سلول‌ها بستگی دارد. در شرایطی که نیاز به پاسخ ایمنی بیشتر است، طول عمر لنفوسیت‌ها ممکن است افزایش یابد تا به تامین نیازهای دفاعی بدن کمک کنند. این گردش مداوم و طول عمر متغیر لنفوسیت‌ها به حفظ و تقویت سیستم ایمنی بدن در برابر تهدیدات مختلف کمک می‌کند.

علائم کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون (WBC پایین)

کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون، که به آن لکوسیتوپنی نیز گفته می‌شود، می‌تواند به معنای ضعف سیستم ایمنی و افزایش آسیب‌پذیری در برابر عفونت‌ها و بیماری‌ها باشد. این وضعیت ممکن است با علائم خاصی همراه باشد که به شرح زیر است:

1. بدن درد: افراد با تعداد پایین گلبول‌های سفید ممکن است دچار دردهای عمومی و عضلانی شوند. این دردها می‌تواند ناشی از عفونت‌های مختلف یا التهاب در بدن باشد که در پاسخ به کاهش توانایی سیستم ایمنی به وقوع می‌پیوندد.

2. تب: افزایش دمای بدن به عنوان یک علامت شایع در کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون دیده می‌شود. تب ممکن است به دلیل عفونت‌های داخلی یا واکنش‌های التهابی باشد که بدن به دلیل ضعف سیستم ایمنی قادر به کنترل آن‌ها نیست.

3. لرز: لرز کردن می‌تواند به همراه تب یا به تنهایی به عنوان نشانه‌ای از کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون ظاهر شود. این علامت ممکن است ناشی از ناتوانی بدن در مقابله با عفونت‌ها و تنظیم دمای بدن باشد.

4. سردرد: سردرد می‌تواند به عنوان علامت دیگری از کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون بروز کند. این سردردها ممکن است نتیجه تجمع مواد التهابی یا عفونت‌ها در بدن باشد که بر فعالیت مغز تاثیر می‌گذارد.

این علائم می‌توانند نشان‌دهنده نقص در عملکرد سیستم ایمنی و نیاز به ارزیابی پزشکی دقیق باشند. در صورت بروز این علائم، مهم است که فرد به پزشک مراجعه کند تا علت دقیق کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون مشخص شده و درمان مناسب انجام گیرد.

علائم افزایش تعداد گلبول‌های سفید خون (WBC بالا)

افزایش تعداد گلبول‌های سفید خون، که به آن لکوسیتوز نیز گفته می‌شود، معمولاً در مراحل اولیه بدون علامت خاصی است و ممکن است در آزمایش‌های روتین خون شناسایی شود. با این حال، در صورتی که تعداد گلبول‌های سفید به طور شدید و قابل توجهی افزایش یابد، می‌تواند منجر به بروز مشکلات و علائم زیر شود:

1. انسداد عروق و ایجاد ترومبوز: افزایش بسیار زیاد گلبول‌های سفید خون ممکن است به تجمع سلول‌های خونی و ایجاد لخته‌های خون منجر شود. این لخته‌ها می‌توانند عروق خونی را مسدود کرده و جریان خون را در نقاط مختلف بدن مختل کنند، که در نهایت می‌تواند منجر به مشکلات جدی مانند ترومبوز (لخته شدن خون در عروق) شود.

2. پتشی: این شرایط می‌تواند به بروز نقاط قرمز یا بنفش کوچک و پراکنده بر روی پوست، که به نام پتشی شناخته می‌شوند، منجر شود. پتشی معمولاً ناشی از ناتوانی خون در لخته شدن مناسب و آسیب به عروق کوچک است.

3. پورپورا: افزایش شدید گلبول‌های سفید همچنین می‌تواند باعث بروز پورپورا شود، که به شکل لکه‌های بزرگ‌تر و خفیف‌تر از پتشی بر روی پوست و زیر پوست ظاهر می‌شود. پورپورا معمولاً ناشی از خونریزی زیر جلدی است که به دلیل نقص در عملکرد لخته شدن خون یا آسیب به عروق خونی ایجاد می‌شود.

این وضعیت معمولاً در برخی از بیماری‌های خونی مانند لوسمی‌ها (سرطان‌های خونی) یا سرطان‌های خون مشاهده می‌شود. در این نوع بیماری‌ها، تعداد گلبول‌های سفید به طور غیرطبیعی و شدید افزایش می‌یابد و ممکن است با علائم فوق همراه باشد.

به دلیل این علائم و مشکلات بالقوه، در صورتی که تعداد گلبول‌های سفید خون به طور قابل توجهی افزایش یابد، ضروری است که فرد تحت نظارت پزشکی قرار گیرد تا علت اصلی تشخیص داده شده و درمان مناسب انجام شود.

نتیجه‌گیری

گلبول‌های سفید خون، که به اختصار WBC نامیده می‌شوند، یکی از اجزای کلیدی سیستم ایمنی بدن هستند. وظیفه اصلی این سلول‌ها محافظت از بدن در برابر عوامل بیماری‌زا مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و انگل‌ها است. WBCها با شناسایی و نابود کردن این عوامل مضر، نقش حیاتی در حفظ سلامت و ایمنی بدن ایفا می‌کنند.

گلبول‌های سفید خون به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که هر کدام وظایف خاص خود را دارند. این انواع شامل نوتروفیل‌ها، ائوزینوفیل‌ها، بازوفیل‌ها، مونوسیت‌ها، لنفوسیت‌ها و پلاسماسل‌ها هستند. هر یک از این انواع، به شکل متفاوتی به مقابله با تهدیدات مختلف می‌پردازد و در فرآیندهای خاصی از سیستم ایمنی بدن شرکت می‌کند.

مقدار طبیعی و رنج نرمال گلبول‌های سفید خون می‌تواند در مراحل مختلف زندگی متفاوت باشد. برای مثال، تعداد طبیعی WBCها در نوزادان تازه متولد شده به طور معمول بیشتر از بزرگسالان است و این مقدار در دوران‌های مختلف زندگی ممکن است تغییر کند.

افزایش یا کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون می‌تواند نشانه‌ای از وجود بیماری‌های خونی یا اختلالات دیگر باشد. به عنوان مثال، افزایش شدید تعداد WBC ممکن است به مشکلاتی نظیر لوسمی (سرطان خون) یا سایر اختلالات خونی اشاره کند. از طرف دیگر، کاهش تعداد گلبول‌های سفید می‌تواند نشان‌دهنده اختلالات ایمنی یا عفونت‌های حاد باشد.

به دلیل اهمیت بالای این سلول‌ها در حفظ سلامت بدن، هر گونه تغییر غیرعادی در تعداد یا نوع WBCها باید به دقت مورد بررسی قرار گیرد. پزشکان با استفاده از آزمایش‌های خون و ارزیابی‌های دقیق، قادر به تشخیص علت این تغییرات و ارائه درمان مناسب برای مدیریت و اصلاح وضعیت خواهند بود.

سوالات متداول