برنا اندیشان | مرجع تخصصی بهترین پکیج های آموزشی
برای کاهش درد زایمان روش های مختلفی وجود دارد که به کمک آنها می تواند تا حد زیادی از درد ناشی از زایمان کم کرد. به عنوان مثال مصرف دارو و تکنیک های تنفسی می تواند موجب کاهش درد زایمان شود. همانطور که می دانید عمل زایمان در هر خانمی متفاوت است و در این باره باید با متخصص زنان و زایمان مشورت نمایید. زیرا فرد متخصص می تواند به کمک روش هایی که وجود دارد به شما کمک کند تا درد زایمان در شما کاهش یابد.با آموزش پزشکی می تواند اطلاعات و آگاهی خودتان را در مورد سلامتی و سبک زندگی سالم افزایش دهید.
در این میان برخی از پزشکان ممکن است از دارو برای کاهش درد استفاده کنند و یا اصلا برای این کار از دارو استفاده نکنند. به طور کلی در این مسیر فرد متخصص در کنار شماست و می تواند بهترین روش را برای کاهش درد زایمان به شما معرفی کند.
با توجه به اهمیتی که این موضوع دارد و بسیاری از بانوان در جستجوی روش هایی برای کاهش درد زایمان هستند در این قسمت از مجله علمی برنا اندیشان تصمیم داریم تا مقاله ای کامل در این خصوص را در اختیار شما علاقه مندان به مطالب پزشکی قرار دهیم.
درد زایمان
چون در هنگام زایمان، ماهیچه های رحم منقبض می شود و فشار زیادی به دهانه رحم وارد می شود درد زایمان شکل می گیرد. این درد به صورت گرفتگی شدید در شکم، کشاله ران و کمر احساس می شود. در این میان برخی از بانوان درد را در پهلو یا ران خود احساس می کنند.
همچنین لازم به ذکر است که در هنگام زایمان فشار زیادی بر روی مثانه و روده به دلیل فشار سر نوزاد وارد می شود میزان درد زایمان افزایش پیدا می کند. اما نکته بسیار مهمی که در این خصوص باید به آن اشاره شود این است که درد زایمان در هر خانمی فرق می کند.
یعنی مقوله بارداری و زایمان بین تمامی بانوان متفاوت است و درد زایمان برای برخی زنان مشابه دردهای دوران قاعدگی است. حتی برخی از زنان ممکن است در هنگام زایمان درد بسیار شدیدی را تجربه کنند که مانند گرفتگی های اسهالی است. به طور کلی درد زایمان صرفا به دلیل انقباض ها نیست و زمانی که این انقباض ها ادامه می یابد و هیچ استراحتی برای مادر وجود ندارد موجب می شود تا درد زایمان بسیار افزایش یابد.
زایمان طبیعی
برخی از بانوان بدون مصرف دارو و کاملا طبیعی فرزندشان را به دنیا می آورند و در این میان فقط از تکنیک های آرام سازی و تنفس کنترل شده استفاده می کنند. اگر شما هم دوست دارید که بدون مصرف دارو زایمان کنید باید این موضوع را با پزشک خودتان در میان بگذارید. اما باید بدانید که داروها می توانند تا حد زیادی به کاهش درد ناشی از زایمان کمک کنند ولی تمام آنها را رفع نمی کند و به همین دلیل زایمان همواره با درد زیادی همراه است.
در برخی از مواقع ممکن است عمل زایمان بیش از آن چیزی که فکر می کند طول بکشد و سبب بروز برخی از آسیب ها شود. برخی از خانم ها قبل از زایمان تمایل داشتند تا بدون مصرف دارو زایمان خودشان را انجام دهند اما زمانی که متوجه می شوند زایمان دارای درد بسیاری شدیدی است نظرشان را در خصوص مصرف دارو تغییر می دهند.
اما نکته ای که وجود دارد و باید به آن توجه داشته باشید این است که مصرف برخی از داروها ممکن است بر روی کودک شما تاثیر بگذارد و در نتیجه ضربان قلب او دچار تغییراتی شود و همچنین مصرف داروها می تواند کودک را دچار خواب آلودگی کند. پیشنهاد می شود تا به کارگاه پزشکی مامایی مراجعه نمایید.
تکنیک هایی برای کاهش درد زایمان
همانطور که گفته شد عمل زایمان برای بسیاری از بانوان دردناک است. از این رو بسیار مهم است که با روش های کاهش درد زایمان آشنا باشید. این موضوع هم برای خانم و هم برای شخصی که قرار است در هنگام عمل زایمان در کنار او باشد صادق است. چرا که فرد همراه نیز باید با نکاتی آشنا باشد که در این هنگام بتواند از مادر حمایت کند.
شما به عنوان مادری که قرار است عمل زایمان انجام دهد باید تمام خواسته هایتان را در برنامه زایمان تان بنویسید و همواره در نظر داشته باشید که ذهن شما باید کاملا آماده باشد. زیرا ممکن است شما نظر خاصی داشته باشید و در هنگام نزدیک شدن به روز زایمان نظرتان تغییر کند که لازم است آن را با پزشک خود در میان بگذارید.
به همین دلیل لازم است اطلاعات کافی و جامعی در خصوص زایمان داشته باشید و از پزشک خود بخواهید که تمام موارد را به شما توضیح دهد تا شما بتوانید بهترین انتخاب را برای انجام زایمان داشته باشید. چرا که هر مادری نیاز دارد تا به کمک تکنیک ها و روش هایی که وجود دارد از درد زایمان خود بکاهد. در این میان روش های آرام سازی بسیار به شما کمک می کند که در ادامه تصمیم داریم تا بهترین روش هایی که به کاهش درد زایمان کمک می کند را خدمت شما عزیزان معرفی نماییم.
ورزش برای کاهش درد زایمان
شما می توانید در حد متوسط و معمول ورزش هایی که پزشک تان به شما معرفی می کند را انجام دهید تا عضلات بدن خودتان را تقویت کنید. این کار باعث می شود تا در هنگام زایمان درد کمتری را احساس کنید. البته باید توجه داشته باشید که در این دوران هرگز نباید ورزش های سنگین انجام دهید و همواره باید به تمامی توصیه های پزشک خود گوش کنید.
زمانی که عضلات بدن شما قوی باشد به خودی خود میزان استرس در شما کاهش پیدا می کند و در نتیجه زایمان آرامی را تجربه می کنید. همانطور که می دانید ورزش موجب می شود تا استقامت بدن شما افزایش یافته و حتی اگر مدت زمان زایمان شما بیشتر شود باز هم توانایی و مقاومت شما می تواند آن را تحمل کند. اما همانطور که گفته شد شما در دوران بارداری و قبل از زایمان نباید ورزش های بسیار سنگین را انجام دهید و صرفا لازم است تا زیر نظر پزشک خود ورزش های ایمن را انجام دهید.
شرکت در کلاس های زایمان
کلاس هایی در خصوص زایمان برگزار می شود که اگر شما به همراه همسرتان در آنها شرکت کنید می توانید با تکنیک هایی که به کاهش درد زایمان به شما آموزش داده می شود نیز آشنا شوید. در واقع این کلاس ها برای مادران برگزار می شود تا بتوانند با تمام ابعاد مختلف عمل زایمان آشنا شوند.
در این کلاس های به مادران آموزش داده می شود تا بتوانند با انجام تمریناتی خاص عضلات ناحیه رحم را تقویت کنند تا در هنگام زایمان کنترل بیشتری بر روی آن داشته باشند. در کشور آمریکا دو نوع زایمان وجود دارد که یکی از آنها تحت عنوان Lamaze و دیگری با نام Bradley شناخته می شود. پرکاربردترین روش زایمان Lamaze است که بیان می کند تولد یک فرایند سالم و طبیعی است و زنان باید قدرت و توانایی لازم برای نزدیک شدن به آن را داشته باشند. همچنین پیشنهاد می شود تا مقاله صحبت با همسر برای بچه دار شدن را بخوانید.
کلاس های Lamaze به بانوان باردار آموزش می دهد تا بتوانند بر تمامی ترس های شان در خصوص زایمان غلبه کنند. به عنوان مثال تکنیک هایی مانند آرام سازی، تمرین های تنفسی، حواس پرتی یا ماساژ به وسیله یک مربی حمایتی به زنان آموزش داده می شود. به طور کلی روش Lamaze در خصوص درد زایمان روشی خنثی را در پیش می گیرد و خانم ها را تشویق می کند تا بتوانند بهترین و آگاهانه ترین تصمیم را برای زایمان خود بگیرند.
روش برادلی
روش برادلی همان تولد نوزاد با همراهی شوهر است که پدر در هنگام زایمان همسرش مشارکتی فعال دارد. این روش اعتقادی به مصرف دارو ندارد و فقط بیان می کند که در شرایط ضروری لازم است تا برای کاهش درد زایمان از دارو استفاده کنید. روش برادلی تاکید می کند که باید به تغذیه، خواب و ورزش خود اهمیت دهید و در دوران بارداری حتما از تکنیک های آرام بخش استفاده کنید.
چرا که تکنیک های تنفس عمیق و روش های آرام سازی باعث می شود تا درد زایمان به طور چشمگیری کاهش یابد. با این که این روش هرگز از مصرف دارو حمایت نمی کند اما در کلاس هایی که برگزار می کنند در خصوص سزارین اورژانسی نیز صحبت می شود.
مصرف دارو برای کاهش درد ناشی از زایمان
با توجه به شرایط مادر و نظر پزشک می توان از برخی داروها استفاده کرد. بسیاری از بانوان برای کاهش درد زایمان از داروهایی که پزشک معرفی می کند استفاده می کنند تا در هنگام عمل زایمان تمامی فشارها تسکین یابد. شما باید در مورد مصرف هر نوع دارویی با پزشک خود مشورت نمایید و هرگز سر خود به مصرف دارو نپردازید. به یاد داشته باشید که داروهای ضد درد مانند مسکن ها می توانند درد را کاهش دهند اما هرگز شرایط بی حسی کامل را ایجاد نمی کنند.
این داروها بر روی حرکت یا حس عضلات هیچ تاثیری نمی گذارند و به روش های مختلفی می توان آنها را مورد استفاده قرار داد. اگر داروهای مسکن را به صورت وریدی یا از طریق عضله تزریق کنید بر تمام بدن تاثیر می گذارد. مصرف داروهای مسکن موجب می شود تا فرد دچار خواب آلودگی یا حالت تهوع شود.
همچنین باید بدانید که این داروها بر روی کودک نیز تاثیر می گذارد. به عنوان مثال پتیدین یک مسکن بسیار قوی است که به مادر تزریق می شود و می تواند به کاهش درد زایمان بسیار کمک کند. اما همانطور که گفته شد این داروها صرفا می توانند تا حدی درد را کاهش دهند و هرگز به طور کامل موجب از بین رفتن درد نمی شوند.
داروهای آرام بخش نیز نمی توانند درد را تسکین دهند و صرفا به مادرانی که در هنگام زایمان دچار اضطراب می شوند کمک می کند. گاهی اوقات داروهای مسکن به همراه داروهای آرام بخش تجویز می شود که می تواند برای مادر عوارضی داشته باشد و بر روی جنین نیز تاثیر می گذارد.
بلوک نخاعی برای کاهش درد زایمان
این روش می تواند به تنهایی یا با ترکیب اپیدورال استفاده شود که به آن اپیدورال ترکیبی نخاعی (CSE) گفته می شود. در این روش پزشک متخصص بیهوشی از طریق بخش تحتانی کمر سوزن را وارد کامل نخاعی می کند و دارو را به مادر تزریق می کند.
این کار موجب تسکین بسیار سریع درد می شود و از یک ساعت و نیم الی ۳ ساعت طول می کشد. بعد از این کار فرد از ناحیه شکم تا پاها دچار بی حسی می شود و هیچ گونه دردی را احساس نمی کند. شایان ذکر است که بلوک ستون فقرات را می تواند برای انجام زایمان طبیعی و همچنین برای سزارین برنامه ریزی شده استفاده کرد.
اکسید نیتروژن برای کاهش درد زایمان
اغلب نام این روش تحت عنوان ”گاز خنده” شناخته می شود. در کشور آمریکا از این روش استفاده نمی شد، اما بعد از گذشت چند سال استفاده از آن رایج گردید. گاز خنده یا همان اکسید نیتروژن باعث می شود تا اضطراب فرد به طور چشمگیری کاهش یابد. اما باز هم باید اشاره شود که هرگز درد را از بین نمی برد.
در نظر داشته باشید که اکسید نیتروژن می تواند بر روی تنفس شما تاثیر بگذارد و همچنین آگاهی شما را کاهش می دهد و سبب ایجاد حالت هایی مانند تهوع، استفراغ و سرگیجه نیز می شود. به همین دلیل نیاز است تا تحقیقات زیادی بر روی گاز خنده انجام شود. چرا که این روش می تواند عوارض جانبی زیادی داشته باشد و گاهی اوقات اثرات آن تا چندین مدت باقی بماند.
بی حسی موضعی و اپیدورال
رایج ترین روشی که اکثر خانم ها برای کاهش درد زایمان از آن استفاده می کنند همان استفاده از اپیدورال تزریقی است که سبب می شود اعصاب حامل درد از کانال زایمان به مغز بی حس می شود.بسیاری از زنان وقتی که از این روش استفاده می کنند شاهد کاهش درد زایمان هستند. چرا که با مسدود کردن احساس درد از نواحی خاصی از بدن می توان درد ناشی از عمل زایمان و سزارین را کاهش داد.
شایان ذکر است که اپیدورال نوعی بی حسی موضعی است که تمرکز اصلی آن بر روی کل بدن، زیر ناف و دیواره های واژن است که موجب می شود تا در حین زایمان درد کمتری احساس شود. اپیدورال شامل دارویی است که به وسیله متخصص بیهوشی از طریق کاتتر لوله مانند نازک که در بخش پایین کمر زن قرار داده می شود تجویز می شود. مقدار مصرف دارو توسط پزشک تعیین می شود و باید اشاره شود که در این روش مقدار کمی دارو به نوزاد می رسد.
به همین دلیل این روش تاثیر بسیار کمی بر روی نوزاد دارد و باعث می شود تا شما در طول زایمان کاملا بیدار و هوشیار باشید و فشار بسیار کمتری را احساس کنید. هنگامی که وقت تولد نوزاد فرا می رسد می توانید فشار بیاورید. لازم به ذکر است که این روش ممکن است ۱۵ دقیقه طول بکشد تا تاثیر خودش را بگذارد اما همانطور که اشاره شد روش اپیدورال بسیار ایمن و سالم است.
با این حال تمامی این موارد باید توسط پزشک تجویز شود و شما در این میان باید به تمامی توصیه های پزشک خود گوش کنید. چرا که روش هایی که در آنها دارو وجود دارد با این که ممکن است سالم و ایمن باشند اما باز هم دارای عوارض دارویی هستند و لازم است تا در مورد آن ها دقت زیادی شود.
کاهش فشار خون
در این روش برای کاهش درد زایمان، دارویی برای مادر تجویز می شود تا فشار خون فرد کاهش یافته و در نتیجه ضربان قلب نوزاد نیز کاهش پیدا می کند. برای آنکه دارو بر روی نوزاد تاثیر زیادی نگذارد لازم است تا مایعات اضافی از طریق لوله ای در بازو (خط IV) به شما داده شود که باید به پهلو دراز بکشید.
گاهی اوقات ممکن است پزشک متخصص بیهوشی شما برای حفظ فشار خون پایین برای شما دارویی را تجویز کند. این کار موجب می شود تا ادرار کردن برای شما دشوار گردد و همچنین حالاتی مانند خارش، سردرد و تهوع در مادر ایجاد می شود. این روش ممکن است تاثیری بر روی کودک نداشته باشد اما باعث می شود تا فشار خون در مادر کاهش یابد.
بیهوشی عمومی
همانطور که گفته شد مسکن ها از طریق خط IV به داخل ورید یا عضله تزریق می شود و شامل داروهای هردو اپیوئیدی و غیر افیونی می باشند. این داروها به طور موقت می توانند درد را تسکین دهند اما هرگز تمام آن را از بین نمی برند. تنها مسکنی که در طول زایمان مصرف شود و سبب بیهوشی می شود مسکن بیهوشی است. اگر بیهوشی عمومی انجام شود شما در هنگام تولد نوزاد بیدار نیستید که این روش بیشتر در انجام سزارین استفاده می شود.
سایر روش ها برای کاهش درد زایمان
تا به اینجا با روش های مختلفی که موجب می شود تا درد ناشی از زایمان تسکین یابد آشنا شدیم. حالا قصد داریم تا شما را به روش هایی که دیگری که سبب کاهش درد زایمان می شود نیز آشنا نماییم.
گاز Entonox
انتونوکس ترکیبی از گاز اکسیژن و اکسید نیتروژن است. مصرف آن موجب کاهش درد می شود اما همانطور که می دانید موجب از بین رفتن تمام درد نمی شود. زنان زیادی از این روش استفاده می کنند، زیرا که مصرف آن آسان بوده و می تواند درد را تا حد زیادی برای مادر قابل تحمل کند.
دستگاه TENS
این دستگاه پالس های کوچکی از جریان الکتریکی را تولید می کند که سبب کاهش درد در هنگام عمل زایمان می شود. اما لازم است تا با این دستگاه آشنا باشید و بدانید که چگونه کار می کند و چه تاثیری می تواند بر روی شما داشته باشد.
کاهش درد بدون مصرف دارو
روش های مختلفی وجود دارد که شما به کمک آنها می توانید درد ناشی از زایمان را کاهش دهید و در عین حال از دارو نیز استفاده نکنید. به عنوان مثال شما می توانید از ماساژ یا غوطه وری در آب استفاده کنید. البته لازم به ذکر است که تمامی این روش ها معایب و مزایای خاص خودش را دارد که پزشک متخصص متناسب با شناختی از بدن شما دارد بهترین روش را برایتان انتخاب می کند.
- هیپنوتیزم، مراقبه و یوگا
- ماساژ بدون فشار و پیاده روی
- حمام کردن، تغییر موقعیت های بدنی، دوش گرفتن و گوش دادن به موسیقی یا شمردن اعداد می تواند به شما کمک کند تا حواس تان را پرت کنید.
نکات بسیار کاربردی برای زایمان
همانطور که بارها اشاره گردید شما در دوران بارداری مدام با پزشک در رابطه هستید و او شناخت کامل از شما دارد. یعنی می داند چقدر قوی هستید و بدن شما چه خصوصیات و ویژگی هایی دارد. همچنین با حساسیت های دارویی شما نیز آشنا است و می تواند به شما کمک کند تا برای کاهش درد زایمان بهترین روش را انتخاب کنید. از این رو شما باید به تمامی توصیه های پزشک خود گوش کنید و هر نکته ای که به شما می گوید را اجرا نمایید.
چرا که انجام زایمان موضوعی نیست که بخواهید خودتان در مورد آن تصمیم بگیرید و لازم است تا شما برنامه زایمان تان را بنویسید و تمامی ترجیحاتی که دارید را به پزشک ارائه نمایید تا او بتواند بهترین کمک را به شما بکند.
شما به عنوان مادر باید بدانید که هرگز ارزش شما با تحمل درد شناخته نمی شود و صرفا وظیفه دارید که در دوران بارداری مراقبت خود و فرزندتان باشید تا بتوانید نوزادتان را در سلامت کامل به دنیا آورید. پیشنهاد می شود تا مقاله درمان ژنوفوبیا را مطالعه فرمایید.
آموزش مدیریت درد
روش های دیگری وجود دارد که ممکن است با یا بدون مصرف دارو باشد و به شما کمک می کند تا بتوانید درد زایمان را کاهش دهید. به عنوان مثال تنفس عمیق و ماساژ دو تکنیک بسیار مهمی است که اگر از آنها استفاده کنید می توانید درد خودتان را مدیریت نمایید. شما باید از همسرتان بخواهید تا کمر و پاهای شما را ماساژ دهد. همچنین به یاد داشته باشید که تنفس عمیق و آهسته و خرخر کردن دو نمونه از روش های گوناگون برای کنترل درد هستند.
لازم به ذکر است که تصویر سازی و تجسم نیز می تواند برای شما بسیار مفید باشد. به عنوان مثال می توانید تصور کنید که در کنار ساحل یا در جنگلی آرام در حال قدم زدن هستید و از این طریق حواس تان را پرت کنید. انجام چنین کارهایی موجب می شود تا میزان درد تا حد زیادی در شما کاهش یابد. همچنین لازم است اشاره شود که غوطه ور شدن در وان حمام یا دوش گرفتن نیز می تواند استرس و تنش را از شما دور کند.
مدیریت درد بعد از انجام زایمان
اگر شما زایمان طبیعی یا سزارین انجام دهید و درد ناشی از آن را درمان نکنید می تواند سبب بروز اختلال استرس پس از حادثه در شما شود. از این رو نباید مقوله درد ناشی از زایمان را نادیده بگیرید. شما باید قبل و بعد از زایمان با پزشک متخصص خودتان در رابطه باشید و تمامی سوالاتتان را از او بپرسید. چرا که پزشک با شما آشناست و می دانید چه روشی برای شما مناسب است و به شما کمک می کند تا بهترین انتخاب را برای مدیریت درد بعد از زایمان داشته باشید.
نتیجه گیری
اگر شما اطلاعات و آگاهی تان را در خصوص زایمان افزایش دهید می توانید کنترل بهتری بر اوضاع و شرایط داشته باشید. یعنی انسان دارای این قابلیت است که اگر در مورد یک موضوع اطلاعات بیشتری به دست بیاورید نسبت به آن آشنا می شود و در نتیجه میزان ترسش نیز کاهش می یابد. چرا که ابهام همواره دردناک است و حتی اگر با موضوع بسیار ساده ای روبرو باشید اما هیچ بینشی نسبت به آن نداشته باشید موجب می شود تا دچار اضطراب و تنش شوید.
پیشنهاد می شود تا روش های آرام سازی را به خوبی یاد بگیرید و همواره درست و صحیح تنفس کنید. همچنین در دوران بارداری به تمامی موقعیت هایی که پزشک به شما توصیه کرده که آنها را رعایت کنید نیز توجه نمایید. به عنوان مثال هرگز نباید به صورت ناگهانی خم شوید، چرا که می تواند به کمر شما آسیب وارد کند. شما می توانید با نشستن بر روی یک صندلی یا خم شدن بر روی یک کیسه یا پشتی میزان فشار ناشی از وزن نوزاد را کم کنید.
به یاد داشته باشید که بهترین همراه در دوران بارداری و زایمان همسرتان است که باید نقش حامی را برای شما داشته باشد. از این رو تمامی مردانی که همسرشان باردار است باید با مهارت های دوران بارداری آشنا باشند و بدانند که زنان در این دوره چه نیازهایی دارند. به عنوان مثال لازم است تا کمر و پاهای همسرشان را خوب ماساژ دهند و در انجام کارهای خانه به او کمک کنند. گاهی اوقات برخی از زنان ماساژ را دوست ندارند و نمی خواهند بدنشان لمس شود. در این مواقع لازم اس تا یک کیسه آب گرم را بر روی پشت یا پایین شکم تان قرار دهید.
