آیا با مکانیسم دفاعی تحریف آشنا هستید؟ این مکانیسم چه عملکردی دارد و ساز و کار آن به چه شکلی است؟ شایان ذکر است که مکانیسم تحریف یکی از انواع مکانیسم های دفاعی است که افراد به وسیله آن تلاش می کنند تا از فشارهای روانی، تنش ها، استرس ها و اضطراب ها رهایی یابند.
به طور کلی مکانیسم دفاعی تحریف باعث می شود تا فرد به چیزهایی باور داشته باشد که در واقعیت بیرونی وجود ندارد و در حقیقت او این واقعیت را در ذهن خود و برای رفع نیازهای روانی خلق کرده است. در این قسمت از مجله علمی برنا اندیشان تصمیم تا یکی دیگر از مقالات علمی راجع به مکانیسم های دفاعی را در اختیار شما افراد علاقه مند به علم روانشناسی قرار دهیم تا به صورت کامل با مکانیسم دفاعی تحریف آشنا شوید و بدانید که انسان ها چگونه از این مکانیسم استفاده می کنند و این مکانیسم چه تاثیری بر سلامت روان انسان ها می گذارد.
در واقع باید بدانیم که تلاش علم روانشناسی به این صورت است که به انسان ها آموزش دهد تا بتوانند از بهترین و سالم ترین مکانیسم های دفاعی در برخورد با فشارهای روانی استفاده کنند.
نگاهی به مکانیسم های دفاعی
قبل از آن که به مکانیسم دفاعی تحریف بپردازیم لازم است تا به صورت کلی با مکانیسم های دفاعی آشنا شویم و بدانیم که این مکانیسم ها چگونه فعالیت می کنند. ما در مقالات قبلی توضیح دادیم که مکانیسم دفاعی مفهومی است که توسط زیگموند فروید پدر علم روانکاوی ابداع گردید. پیشنهاد می شود به مقاله مکانیسم دفاعی همانندسازی فرافکنانه مراجعه فرمایید.
در واقع فروید بر این باور بود که ساختار روان انسان ها از سه بخش تشکیل شده است که عبارت است از اید (نهاد)، ایگو (من) و سوپر ایگو (فرامن). سلامت روان انسان ها نیز رابطه تنگاتنگی با کیفیت و عملکرد ”من” یا همان ایگو دارد که باید تعادلی میان غرایز نهاد و سرکوب فرامن ایجاد کند. همانطور که می دانید ”نهاد” همواره به غرایز انسان ها توجه می کند و تمایل دارد تا نیازهای اساسی انسان خیلی سریع ارضا شود. در این میان فرامن وارد عمل می شود و با افکار سرکوب گرانه به فرد احساس اضطراب اخلاقی می دهد.
اگر این روند ادامه داشته باشد فرد گرفتار مشکلات روانی زیادی می شود. به همین دلیل ایگو یا همان ”من” وارد عمل می شود تا از طریق ساز و کارهایی که در اختیار دارد تعادلی میان اید و سوپر ایگو ایجاد کند. یکی از ساز و کارهایی که مورد استفاده ”من” قرار می گیرد مکانیسم های دفاعی است که به دو دسته سالم و غیر سالم تقسیم می شود.
در واقع مکانیسم های دفاعی به ایگو کمک می کند تا بتواند از طریق عملکردهایی که دارد تنش ها و فشارهای روانی فرد را کاهش دهد. یکی از این مکانیسم ها تحت عنوان مکانیسم دفاعی تحریف نام دارد که در ادامه قصد داریم تا به صورت کامل شما را با این مکانیسم دفاعی آشنا کنیم و بدانیم که این مکانیسم چیست و چگونه عمل می کند.
آشنایی با مکانیسم دفاعی تحریف
تحریف به معنای چیزی است که واقعیت ندارد و از این رو مکانیسم تحریف یعنی باور داشتن به موضوعی که واقعیت بیرونی ندارد. به عبارت دیگر مکانیسم دفاعی تحریف باعث می شود تا فرد اتفاقاتی که در پیرامونش می افتد را با توجه به نیازهای خودش تغییر دهد و سپس آنها را درک کند. در این صورت فرد واقعیت های بیرونی را به طور کلی تغییر می دهد و به نوعی حقیقت خیالی را ایجاد می کند.
انسان ها از مکانیسم دفاعی تحریف در مواقع زیادی استفاده می کنند و به عنوان یکی از ساز و کارهای رایج شناخته می شود. به عنوان مثال هنگامی که فردی درس نمی خواند و برای امتحان آمادگی ندارد و در آخر نمره خوبی در امتحان به دست نمی آورد همواره عدم موفقیت خودش را به سخت بودن امتحان ربط می دهد و هرگز به این که خودش آمادگی کامل نداشته است اشاره ای نمی کند. در ادامه آنقدر این فکر را در ذهنش مرور می کند که خودش هم باور می کند که واقعیت چیز دیگری است و داستان رخ داده دچار تحریف می شود. همچنین پیشنهاد می شود مقاله مکانیسم دفاعی برون فکنی را بخوانید.
استفاده زیاد از مکانیسم دفاعی تحریف
زیگموند فروید بیان می کند که ساختار روانی انسان به صورت طبیعی از مکانیسم های دفاعی استفاده می کند و این کار کاملا طبیعی است و هیچ مشکلی ندارد. اما مشکل از زمانی آغاز می شود که فرد همواره از آن مکانیسم استفاده کند. چرا که اگر فرد از مکانیسم های دفاعی ناسالم به طور مکرر استفاده کند بعد از مدتی ساختار روانی او دچار مشکل می شود و در نهایت فرد گرفتار روان رنجوری می گردد.
در واقع فرد با واقعیت های زندگی مواجه نمی شود و مهارت های مقابله ای او به خوبی رشد نمی کند. همین موضوع باعث می شود تا همواره در برخورد با مشکلات زندگی به صورت نابالغانه رفتار کند. به عنوان مثال فردی که مهارت های رابطه زناشویی را نمی داند و همواره با همسرش مشکل دارد به جای آنکه ضعف های شخصی اش را رفع کند از مکانیسم دفاعی تحریف استفاده می کند.
همین کار موجب می شود تا نه تنها مشکل شخص حل نشود بلکه بعد از مدتی رابطه او با همسرش نیز دچار مشکل شود. زیرا او همواره داستان را به نفع خودش تحریف کرده است و به این باور رسیده است که مشکل از فرد مقابل است و خودش هیچ مشکلی ندارد. در این حالت رابطه آنها حتی ممکن به جدایی نیز بکشد.
رابطه مکانیسم تحریف و اختلالات روان شناختی
اگر فرد به صورت مکرر از مکانیسم دفاعی تحریف استفاده کند باعث می شود تا گرفتار اختلالاتی مانند اضطراب و افسردگی شود. لازم به ذکر است افرادی که گرفتار اختلالاتی مانند پرخوری عصبی، بی اشتهایی عصبی و اختلال بدریخت انگاری بدن هستند تا حد زیادی از مکانیسم دفاعی تحریف استفاده می کنند. پیشنهاد می شود به کارگاه روانشناسی درمان روان رنجوری مراجعه فرمایید.
به عبارت دیگر این افراد داستان های رخ داده را به صورت کامل تحریف می کنند به شکلی که خودشان نیز باور دارند که واقعیت چیز دیگری است و به همین صورت برداشت تحریف شده ای از واقعیت های بیرونی دارند. همین موضوع باعث می شود تا فرد همواره از چهره و اندام خودش ناراضی باشد و فکرش همواره مشغول موضوعاتی مانند لاغری، چاقی، زشتی و زیبایی باشد.
مکانیسم دفاعی تحریف و درمان های روانشناختی
برای درمان تحریف های شناختی صرفا از رویکرد روانکاوی استفاده نمی شود و امروزه روانشناسان از رویکردهای مختلفی برای درمان این تحریف ها استفاده می کنند. به عنوان مثال یکی از بهترین رویکردهای درمانی که برای اغلب اختلالات روانی مفید و موثر است درمان شناختی رفتاری است که به صورت دقیق تحریف های شناختی فرد را شناسایی می کند.
درمانگران بر این باورند که این تحریف ها به شکل خودکار رخ می دهند و هنگامی که ذهن فرد بیمار باشد نمی تواند تحریف های موجود را به خوبی شناسایی کند. به همین دلیل هنگامی که شما با این افراد صحبت می کند متوجه می شوید که نمی توانند واقعیت را قبول کنند. از این رو بهترین کار برای این افراد این است که به یک روانشناس مراجعه کنند تا بتوانند به کمک درمانگر باورهای تحریف شده شان را درمان کنند و به زندگی عادی و سالم بازگردند.
تفاوت مکانیسم دفاعی تحریف با تحریف های شناختی
به صورت کلی می توانیم این دو مفهوم را با هم برابر بدانیم و بیان کنیم که این دو موضوع در واقع معادل یکدیگر هستند. زیرا در هر دو شرایط فرد بر این باور است که واقعیت چیز دیگری است و تمام پیش فرض های آنها تحریف شده و به ادراکی غیر واقعی دست پیدا می کنند.
درمان تحریف های ذهنی
یکی از سوالاتی که در خصوص مکانیسم دفاعی تحریف مطرح می شود این است که آیا روان درمانی می تواند به درمان تحریف های ذهنی بپردازد؟ در پاسخ باید بیان کنیم که بله، روانشناسان به افراد کمک می کنند تا تحریف ها ذهنی را در ابتدا شناسایی کنند و با انجام تمرین آنها را با باورهای سالم و صحیح جایگزین نمایند.