برنا اندیشان | مرجع تخصصی بهترین پکیج های آموزشی
اگر می خواهید در تعاملات گروهی و اجتماعی نقطه نظرات خلاقانه ای را بیان کنید باید از کلاه تفکر استفاده کنید که روشی بسیار جالب و کاربردی است. در این بخش از مجله علمی برنا اندیشان تصمیم داریم تا مقاله ای با عنوان تاثیر تکنیک ۶ کلاه تفکر در مهارت تصمیم گیری را در اختیار شما علاقه مندان به مقالات انگیزشی و موفقیت قرار دهیم تا بتوانید با استفاده از روش شش کلاه تفکر همواره بهترین تصمیمات را برای خودتان اتخاذ نمایید.
سازمان ها و شرکت ها می توانند از روش شش کلاه تفکر استفاده کنند تا بتوانند در محیط کاری ایده های جدیدی را رشد و پرورش دهند. یکی از کاربردهای عالی کلاه تفکر آن است که به شما کمک می کند تا بتوانید هنگام تصمیم گیری بهترین راه حل ها را به دست بیاورید و تمام چالش های زندگی را رفع کنید.
شناخت روش خلاقانه شش کلاه تفکر
همانطور که در ابتدای مقاله نیز اشاره کردیم این تکنیک که با نام شش کلاه تفکر شناخته می شود در واقع یک روش نظامند و سازماندهی شده است و به انسان ها کمک می کند تا بتوانند یک موضوع را از ابعاد مختلف مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند.
به طوری که در گروه وقتی در مورد یک مسئله صحبت می شود تمام افراد طبق تکنیک کلاه تفکر تمامی نظراتشان پیرامون آن موضوع را بیان می کنند و سپس مزایا و معایب هر یک از روش ها را بررسی می کنند تا بتوانند به بهترین کار دست یابند.
اگر توجه کرده باشید این روش مشابه بارش فکری است که در زبان انگلیسی به آن Brainstorm گفته می شود و بر اساس آن شما باید هر چیزی که در مورد موضوع بحث به ذهنتان می رسد را بیان کنید، حتی اگر آن فکر از نظر شما مسخره باشد باز هم باید آن را در گروه مطرح نمایید و در آخر بهترین نظر را انتخاب می کنید. پیشنهاد می شود تا مقاله ۱۰ نشانه ذهن خلاق را مطالعه نمایید.
روش ۶ کلاه تفکر از کجا آمده است؟
این تکنیک را اولین بار فردی به نام ادوارد دوبونو که نویسنده ای اهل جمهوری مالت بود عنوان کرد. دوبونو در کتابش با نام شش کلاه تفکر، شیوه فکر کردن گروهی را آموزش داد. ادوار دوبونو معتقد است که اگر از روش ۶ کلاه تفکر استفاده کنیم می توانیم همواره یک گفتگوی موثر و مفیدی را تجربه کنیم.
نکته بسیار مهم در مورد تکنیک شش کلاه تفکر آن است که از این روش به صورت فردی نیز می توانیم استفاده کنیم و به نتایج خوبی دست یابیم.
چگونه از روش ۶ کلاه تفکر استفاده کنیم؟
روش استفاده از تکنیک کلاه تفکر در عین حال که بسیار ساده است دارای ساختار و چارچوبی هدفمند است. در ابتدا لازم است تا گروه در یک مکان مستقر شود و سپس ۶ کلاه رنگی و یا شش کارت رنگی به عنوان نماد کلاه های رنگی بر روی یک میز قرار می گیرد. فردی به عنوان سرگروه انتخاب می شود و باید کلاه آبی را بر روی سر بگذارد. او که سرگروه شده است وظیفه دارد تا فعالیت سایر اعضای گروه را کنترل و مدیریت کند. همچنین برای مطالعه بیشتر پیشنهاد می شود تا روش های افزایش مهارت ذهنی زنان را مطالعه نمایید.
حال سایر اعضای گروه باید به انتخاب خودشان و یا پیشنهاد سرگروه یکی از کلاه ها را بر سرش بگذارد و طبق اصولی که برای هر کلاه وجود دارد می تواند نظراتش را در گروه مطرح کند.
پیشنهاد ویژه : کارگاه آموزش پرورش تفکر خلاق
در مورد نحوه انتخاب کلاه رنگی در تکنیک ۶ کلاه تفکر به یاد داشته باشید که شما هیچ محدودیتی ندارید و می توانید هر کلاه با هر رنگی که دلتان می خواهد را سرتان کنید و در هر مرحله نیز کلاه دیگری را انتخاب کنید. به صورت کلی تعداد کلاه ها با توجه به آنچه که تا کنون گفته شد ۶ عدد است که رنگ های آن نیز عبارت است از : سفید، سیاه، زرد، آبی، سبز و قرمز.
شایان ذکر است که رنگ هر کلاه دارای معنای خاصی است و مشخص می کند که فرد چه نوع خط فکری را باید در پیش بگیرد. در ادامه با مجله علمی برنا اندیشان همراه باشید تا با معانی هر یک از کلاه ها آشنا شویم.
کلاه رنگ سفید به معنای صلح و سازش
همه ما می دانیم که رنگ سفید همواره نماد صلح و آرامش است و یک رنگ بی طرف و خنثی است. زمانی که فردی کلاه رنگ سفید را بر سرش می گذارد می بایست تا نظرات بی طرفانه و کاملا منطقی را بیان کند به طوری که هرگز احساسات و هیجاناتش را وارد گفتگو نکند.
کلاه رنگ قرمز نشان دهنده احساس و هیجان
همانطور که از نوع رنگ قرمز مشخص است، این رنگ نشان دهنده تفکراتی است که با احساس و هیجان ترکیب شده و حتی احساس خشم نیز در آن وجود دارد و فرد می تواند هرگونه احساس شخصی خودش را هم مطرح کند.
به عبارت دیگر کلاه قرمز مخالف کلاه سفید است چرا که وقتی شخص کلاه قرمز را بر سرش می گذارد فقط باید افکاری را بیان کند که سرشار از احساس و هیجان باشد و همچنین باید نظراتش را به صورت واضح و شفاف بیان کند.
کلاه رنگ سیاه نماد بدبینی و افسردگی
کلاه سیاه نشان دهنده افکار منفی و سرشار از بدبینی است. زمانی که فرد کلاه سیاه را بر سرش می گذارد باید نسبت به موضوع نگاه بدبینانه داشته باشد و به صورت ایراد گونه نظرش را مطرح کند و کاملا لازم است تا دیدگاهش قضاوت گونه باشد.
این فرد باید از زاویه منفی به موضوع نگاه کند و جنبه های منفی موضوع را واضح بیان کند. به عنوان مثال باید دلایلی را مطرح کند که نشان می دهد پروژه موفق نمی شود و به بن بست می خورد.
کلاه رنگ زرد نشان دهنده افکار خوش بینی
به طور کلی رنگ زرد همواره نشان دهنده افکار مثبت و خوش بینی است. بنابراین وقتی فردی کلاه رنگ زرد را بر سرش می گذارد باید از دید مثبت به موضوع بنگرد و کاملا رویکردی مثبت گرا به مسئله پیش رو داشته باشد. به عبارت دیگر باید به نیمه پر لیوان توجه کند. به عنوان مثال او باید دلایلی را بیان کند که طبق آن قطعا پروژه به موفقیت خواهید رسید.
کلاه رنگ سبز نماد تخیل و خلاقیت
به طور ذاتی رنگ سبز نشان دهنده استفاده از استعداد و خلاقیت است. فردی که کلاه سبز را بر سر می گذارد هرگز هیچ ایده ای را نقد نمی کند و فقط باید آن را از جهت جدیدی مورد بررسی قرار دهد. به عبارت دیگر هر نظری را به عنوان یک فرصت در نظر می گیرد و تلاش می کند تا به بهتر شدن آن کمک کند.
پیشنهاد ویژه : کارگاه روانشناسی تصویر ذهنی و تفکر منطقی
کلاه سبز همچنین می تواند چندین ایده را با هم ترکیب کند و با استفاده از قدرت تخیل خودش آن را به سطح بهتری برساند.
کلاه رنگ آبی نشان دهنده کنترل و سازماندهی
رنگ آبی نشان دهنده آرامش و سکون است و فردی که کلاه رنگ آبی را بر سر می گذارد باید تمامی نظرات مطرح شده را از بالا مورد بررسی قرار دهد به گونه ای که انگار او مدیر و نظاره گر است. زمانی که او این کار را انجام می دهد باعث می شود تا گفتگو دارای نظم خاصی باشد و در مسیر مشخصی به سمت جلو حرکت کند.
بنابراین همانطور که در ابتدای مقاله ۶ کلاه تفکر اشاره شد فردی که کلاه رنگ آبی را بر سر می گذارد به عنوان سرگروه بوده و وظیفه دارد گروه را کنترل کند تا گفتگو وارد مسیر انحرافی نشود.
استفاده از روش ۶ کلاه تفکر چه فوایدی دارد؟
همان طور که در بخش های قبلی بیان کردیم، استفاده از روش شش کلاه تفکر به افراد کمک می کند تا بتوانند بهتر تصمیم بگیرند و برای خود و یا گروه یک برنامه ریزی درست داشته باشند. اگر می خواهید برای زندگیتان تصمیم مهمی را اتخاذ کنید می توانید از تکنیک ۶ کلاه تفکر استفاده کنید تا به بهترین نتیجه دست یابید.
از این تکنیک همچنین می توان در سازمان ها نیز استفاده کرد تا بتوانند به پروژه هایشان را به درستی پیش ببرند. بنابراین شما می توانید هم به صورت فردی و هم به صورت گروهی از تکنیک ۶ کلاه تفکر استفاده کنید تا برنامه ریزی درستی را در پیش بگیرید.
سازماندهی افکار
زمانی که شما از تکنیک ۶ کلاه تفکر استفاده می کنید به ذهنتان کمک می کنید تا به نظم و توازن خاصی برسد و همواره بهترین تصمیم را بگیرید. چرا که همواره شما هر دیدگاهی را به صورت مجزا مورد بررسی قرار می دهید و به صورت جداگانه معایب و مزایای هر نظر را مورد بررسی قرار می دهید و بعد از آن اقدام به تصمیم گیری می کنید.
اگر شما افکارتان را بررسی نکنید و یک موضوع را از جنبه های مختلف مورد بررسی قرار ندهید باعث می شود تا دچار آشفتگی در انتخاب شوید و در نهایت تصمیم درستی را اتخاذ نکنید. ولی اگر از روش شش کلاه تفکر استفاده کنید می توانید تمام آشفتگی ها را از بین ببرید و به راحتی بهترین تصمیم را اتخاذ کنید.
بررسی یک نظر از جنبه های مختلف
استفاده از تکنیک ۶ کلاه تفکر به شما کمک می کند تا بتوانید همواره یک موضوع را از جنبه های مختلفی مورد بررسی قرار دهید و در نتیجه به یک تصمیم منطقی دست یابید. اگر در گروه از این تکنیک استفاده کنید می توانید سایر نظرات و دیدگاه ها را نیز بشنوید و اگر شما به تنهایی و به صورت فردی از روش شش کلاه تفکر استفاده کنید می توانید افکارتان را دسته بندی نمایید.
پیشنهاد ویژه : کارگاه آموزش افزایش مهارت تفکر انتقادی
برای مثال وقتی شما از روش ۶ کلاه تفکر استفاده می کنید به دلیل آنکه تمام جنبه های یک موضوع را مورد بررسی قرار می دهید هرگز به صورت یک طرفه قضاوت نمی کنید و به این شکل نیست که صرفا تصمیم هیجانی و یا احساسی بگیرید.
رشد و پرورش خلاقیت و ایجاد فرصت های جدید
با توجه به ماهیت تکنیک ۶ کلاه تفکر شما با استفاده از آن می توانید قوه تخیلتان را رشد دهید. چرا که وقتی شما از جنبه های متفاوتی به یک موضوع نگاه می کنید خواهید توانست تا با دیدگاه های مختلفی آشنا شوید و راهکارهای جدیدی به ذهنتان خطور کند.
حتما می دانید که همواره افرادی که با دیگران مشورت می کنند موفق ترند، این جمله دقیقا تاثیر استفاده از تکنیک ۶ کلاه تفکر را بیان می کند که انسان می تواند ایده های خلاق را بشنود و با هم فکری به نظرات جدید دست یابد.
به عنوان مثال زمانی که در یک سازمان در مورد یک پروژه از تکنیک ۶ کلاه تفکر استفاده می کنید می توانید از ترکیب چند نظر به ایده ای خلاقانه دست یابید و بهترین تصمیم را برای انجام پروژه اتخاذ کنید.
کمک به تصمیم گیری درست
به دلیل آن که در این روش شما می توانید نقطه نظرات مختلف را مورد بررسی قرار دهید، استفاده از آن چه به صورت فردی و چه به صورت گروهی می تواند بسیار مفید و موثر باشد و به شما کمک کند تا ذهنتان را سازماندهی کنید و برای موضوعات مختلف بهترین نظرات و ایده ها را مطرح نمایید.
همواره به یاد داشته باشید که زمانی شما می توانید با ذهنی آرام و خاطری آسوده اقدام به تصمیم گیری نمایید که ذهنتان را از آشفتگی رها کنید و تمام افکارتان را دسته بندی نمایید و این کار ها زمانی میسر می شود که شما دیدگاه های مختلف در مورد یک موضوع را بشنوید. پیشنهاد می شود تا مقاله آموزش مهارت تصمیم گیری را مطالعه نمایید.
به عنوان مثال اگر شما فردی صرفا خوشبین و یا صرفا بدبین باشید نمی توانید به تنهایی تصمیم درستی را بگیرید و لازم است تا از تکنیک ۶ کلاه تفکر استفاده کنید تا بتوانید بهترین تصمیم را بگیرد.
چرا که اگر از این روش استفاده نکنید با توجه به نوع افکارتان نوع تصمیم شما نیز در مسیری قرار می گیرد که مشابه افکارتان باشد و نمی توانید سایر جنبه های یک موضوع را مورد بررسی قرار دهید.
پیشرفت در انجام کارها و تقویت روحیه تیمی
وقتی در یک شرکت تمامی اعضا برای گرفتن یک تصمیم شرکت می کنند موجب می شود تا هم روحیه انجام کار تیمی در آن ها تقویت شود و هم اعتماد به نفس کارکنان افزایش می یابد چرا که تحقیقات نشان می دهد زمانی که شما از فردی می خواهید به شما مشورت دهد احساس خوبی در او ایجاد می شود و موجب می شود تا اعتماد به نفسش رشد کند.
در شرکت ها نیز همین امر صدق می کند و موجب می شود تا انگیزه در افراد بیشتر شود و بهتر بتوانند کارشان را انجام دهند. البته باید ذکر شود که سر گروه حتما باید قوانین و دستورالعمل هایی را برای افراد گروه مشخص کند تا موجب ایجاد جر و بحث بین کارکنان نشود.
نتیجه گیری
همان طور که در طول مقاله به آن اشاره کردیم، استفاده از روش ۶ کلاه تفکر به افراد کمک می کند تا بتوانند ذهنشان را سازماندهی کنند و به بهترین نتیجه دست یابند. ولی نکته ای که وجود دارد این است که گاهی اوقات ممکن است بین اعضای گروه تنش ها و بحث هایی ایجاد شود.
به همین دلیل لازم است تا در گروه ها زمانی که می خواهند از روش ۶ کلاه تفکر استفاده کنند مدیر گروه کارش را به درستی انجام دهد تا در گروه بحث و جدلی رخ ندهد.
به همین دلیل لازم است تا قوانین و دستورالعمل هایی را مشخص کنند که افراد به آنها پایبند باشند و بتوانند خودشان را کنترل کنند و موقع بیان افکارشان حرفی را نزنند که موجب بی احترامی به افراد دیگر شود.
چرا که اگر در روند استفاده از تکنیک ۶ کلاه تفکر اگر قانونی وجود نداشته باشد نه تنها هیچ تاثیری ندارد بلکه موجب ایجاد دلخوری و ناراحتی بین افراد شده و موجب می شود تا گروه از هم بپاشد.
پس بنابراین روش ۶ کلاه تفکر به افراد کمک می کند تا بتوانند ابعاد مختلف یک موضوع را مورد بررسی قرار دهند و با توجه به کلاهی که بر سر خود گذاشته اند نسبت به موضوع اظهار نظر کنند و ایده ها و نظراتشان را بیان کنند.
در این صورت افراد می توانند از زوایای مختلف یک موضوع را بررسی کنند و نظراتشان را با یکدیگر به اشتراک بگذارند و به دنبال آن روش های خلاقانه ای به ذهنشان خطور می کند و در نتیجه نیروی خلاقیت افراد نیز رشد می کند.
در این بین لازم است اشاره شود که استفاده از این روش علاوه بر تقویت روحیه انجام کار تیمی باعث می شود تا مهارت همدلی افراد نیز رشد کند و بتوانند بهترین تصمیمات را اتخاذ نمایند. این روش ۶ کلاه تفکر بسیار کاربردی بوده و شرکت ها و سازمان ها باید بتوانند از این روش به درستی در پروژه هایشان استفاده کنند تا همواره در مسیر موفقیت قدم بردارند.
