مثنوی معنوی که تحت عنوان های مثنوی یا مثنوی مولوی نیز شناخته میشود نام کتاب شعری از مولانا شاعر و عارف ایرانی است. این کتاب از ۲۶ هزار بیت و شش دفتر تشکیل شده است که به عنوان یکی از برترین کتابهای ادبیات عرفانی کهن فارسی و حکمت پارسی بعد از اسلام شناخته میشود. در این بخش از برنا اندیشان تصمیم داریم تا پکیج شرح و تفسیر مثنوی معنوی مولانا را در اختیار شما افراد علاقهمند به ادبیات فارسی قرار دهیم.
مثنوی معنوی مولانا
این کتاب در قالب شعری مثنوی سروده شده است که درواقع عنوان کتاب نیز به همین شکل میباشد. با اینکه قبل از مولانا سایر شاعران مانند عطار و سنائی نیز از قالب شعری مثنوی استفاده کردهاند اما باید اشاره شود که مثنوی معنوی مولانا از سطح بالاتری برخوردار است.
با توجه به علاقه زیادی که در این زمینه وجود دارد در این بخش از فروشگاه برنا اندیشان تصمیم داریم تا کارگاه تفسیر مثنوی معنوی مولوی را در اختیار شما افراد علاقهمند به مولانا و ادبیات پارسی قرار دهیم. این مجموعه آموزشی به زبان فارسی تدریس شده است و به صورت کامل تفسیر مثنوی مولانا را در بر میگیرد.
نگاهی به کتاب مثنوی
در این کتاب ۴۲۴ داستان پشت سر هم به شکل تمثیل داستان سختیهای انسان در راه رسیدن به خدا را بیان میکند. ۱۸ بیت نخست دفتر اول مثنوی معنوی تحت عنوان نی نامه شناخته میشود که چکیده ای از مفهوم ۶ دفتر است. ما در کارگاه بررسی روانشناختی مثنوی مولانا به صورت کامل جنبه های روانشناسی این اثر را مورد بررسی قرار داده ایم.
کتاب مثنوی معنوی به درخواست شاگرد مولوی، حسام الدین حسن چلبی، در سالهای ۶۶۲ تا ۶۷۲ هجری یا همان ۱۲۶۰ میلادی تألیف شد. عنوان کتاب، مثنوی، درواقع نوعی از ساختار شعری است که در این کتاب استفاده میشود.مولانا در این کتاب مجموعهای از اندیشههای فرهنگ ایرانی – دینی را گردآوری کرده است. نشریه گاردین این کتاب را جزء ۱۰۰ کتاب برتر تاریخ بشریت قرار داده است.
مثنوی معنوی و ساختار ادبی
شایان ذکر است که کتاب مثنوی معنوی مولوی مانند بیشتر مثنوی های صوفیانه به صورت عمده از حکایت به عنوان ابزاری برای بیان تعلیمات تصوف استفاده میکند. ترتیب قرار گرفتن حکایت های گوناگون در این کتاب به ظاهر از نظم خاصی برخوردار نیست. شخصیتهای اصلی حکایت ها میتواند از پیامبران و پادشاهان تا چوپانان و بردگان باشد. حیوانات نیز نقش پررنگی در این حکایت ها بازی میکنند.
لازم به ذکر است که حکایت های موجود در مثنوی معنوی از منابع مختلف قدیمی تر آمده اند. برخی عیناً در مثنوی های عطار نیشابوری همچون منطقالطیر موجودند. برخی همچون داستان خلیفه و لیلی، پادشاه و خانه کمپیر، استر و استر، محمود و ایاز، گنجنامه، حلوا ساختن جهود و عیسوی و مسلمان از مقالات شمس استخراج شده اند.
مولوی در مثنوی تبحر خود را در استفاده از اتفاقات روزمره برای توضیح دیدگاههای عرفانی اش نشان میدهد. ویژگی تمایز بخش دیگر کتاب مثنوی معنوی میزان گریزهای مکرر آن از داستان اصلی برای توضیح نکات مختلف جنبی داستان، است. این نکته ممکن است بیان کند که برای مولوی مضمون داستان اهمیت بسیار بیشتری از سبک نگارش داشته است.
مثنوی و کتابهای آسمانی
برخی از ادیبان، مثنوی معنوی مولوی را تالی کتابهای آسمانی میدانند و برخی پا را بیشتر نهادهاند و بر خلاف نص صریح قرآن، آن را مصحف ثانی نامیده اند. عبدالرحمن جامی، مثنوی معنوی را به مانند قرآن در زبان فارسی نامیده است. همچنین باید اشاره شود که جلال الدین همایی، مثنوی اگر از سروده های گاتا، اوستای زرتشت، وداهای هندوان و عهد جدید مسیحیان که در دسترس هستند عمیقتر و پر مایه تر نباشد قطعاً کمتر هم نیست.
این باور دو نکته دارد که نکته اول سرچشمه فیض و سرمایه ای که سبب تألیف مثنوی گشته همانا وحی الهی است و این در بخشهای مختلف مثنوی معنوی واضح و مشهود است. مسلمانان معتقدند که وحی صرفاً بر پیامبران نازل نمیشود و حتی به تعبیر قرآن وحی بر زنبور عسل نیز نازل گردد. دلیل دوم این است که مولانا روحی وی گیر و وحی شناس داشته و این روح اثر خود را به شکل چشمگیری در مثنوی به جای گذاشته است.
عرفان مثنوی
اگر بخواهیم در زمینه تفکرات عرفانی تحقیق کنیم قطعاً یکی از بهترین منابع کلیات شمس است. اما اگر هدف شناخت برداشتهای او از زندگی و دین باشد، صرفاً بررسی غزل های او هیچ نتیجهای را به ما نمیدهد. به همین دلیل منظور مثنوی معنوی انتخاب بهتری است. مولانا در تدوین این اثر قصد تعلیم و اندرز گویی داشته و راههای وصول به خدا و معرفت نفس را میآموزد.
اهمیت مثنوی مولوی
لازم به ذکر است که مثنوی معنوی مولانا از قدیم ترین روزگاران در شعر فارسی وجود داشته و در اولین نمونههای شعر فارسی که یکی از شعرهای شاهنامه مسعودی مروزی است این قالب وجود دارد. از همان ابتدا مثنوی در مجالس رقص و سماع خوانده میشد و حتی در دوران حیات مولانا و بعد از آن طبقه ای به نام مثنوی خوانان به وجود آمدند که مثنوی را با صوتی دلکش میخواندند. برای آموزش بیشتر به کارگاه ادبیات فارسی مراجعه فرمایید.
به مرور زمان مثنوی معنوی در ردیف های موسیقی سنتی ایرانی جایگاه ویژه ای را به دست آورد و به همین ترتیب مثنوی در کلیه آوازها و دستگاههای موسیقی ایرانی، محلی از اجرا به دست آورد ولی از آن میان برخی از مثنوی های شهرت بیشتری یافته است.
مثنوی کتابی است تعلیمی و درسی در زمینه عرفان و اصول تصوف و اخلاق و معارف و … مولانا بیشتر به خاطر همین کتاب معروف شده است. شایان ذکر است که مثنوی معنوی دریای ژرفی است که میتوان در آن غواصی کرد و به انواع و اقسام گوهرهای معنوی دست یافت. با اینکه قبل از کتاب مثنوی مولوی کتابهای ارزشمند عرفانی و صوفیانه موجود بودند اما هنگامی که مثنوی معنوی ظهور کرد ظرافت های موجود در آن بسیار زیبا جلوه کردند.
زبان شعر مولانا
زبان مولانا در مثنوی از وضوح و روشنی خاصی برخوردار است. درواقع به زبان مردم حرف زده است ولی با تمام این موارد فهم بیشتر ابیات مثنوی از نظر مقصود و هدف سخت و دشوار است. حتی در همان دوران نیز بسیاری از افراد برای آنکه متوجه ابیات مثنوی شوند از او سؤال میکردند تا او مجدد برای آنها توضیحات لازم را ارائه کند.
مولانا در مثنوی معنوی مانند یک شناگر ماهر است که با چالاکی بسیار به صورت ناگهانی در اعماق آب فرو میرود و مخاطبین خودش را شگفت زده میکند. افرادی که مثنوی مولوی را میخوانند همواره در برابر نکته پردازی های پشت سر هم مولانا غافلگیر میشوند. به این صورت که تا میخواهند با موضوع و نکته جدید مانوس شوند نکات نغز جدیدی بر او وارد میشود که باعث حیرتش میگردد.
اگر شما به مثنوی معنوی مولانا علاقه دارید و دوست دارید تا به صورت عمیق این اثر ارزشمند را درک کنید پیشنهاد می شود تا از این بخش از برنا اندیشان کارگاه شرح و تفسیر مثنوی معنوی مولوی را دریافت کنید.
- لینک دانلود فایل بلافاصله بعد از پرداخت وجه به نمایش در خواهد آمد.
- همچنین لینک دانلود به ایمیل شما ارسال خواهد شد به همین دلیل ایمیل خود را به دقت وارد نمایید.
- ممکن است ایمیل ارسالی به پوشه اسپم یا Bulk ایمیل شما ارسال شده باشد.
- در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.