برنا اندیشان | مرجع تخصصی بهترین پکیج های آموزشی
کودکان نوپا با رفتارهای دوست‌داشتنی و بی‌پروایی که از خود نشان می‌دهند، قلب هر بیننده‌ای را به تسخیر خود درمی‌آورند. اعمالی مانند بغل‌های غافلگیرکننده، فریادهای شادی‌آور هنگام خندیدن و جست‌وجو برای آغوش شما زمانی که خستگی بر آنها غلبه کرده، عمیقاً محبت‌آمیز و گرما بخش هستند. با این حال، کودکان نوپا گاهی اوقات رفتارهای کمتر دلپذیری مانند گاز گرفتن نیز از خود بروز می‌دهند که می‌تواند برای والدین ناامیدکننده یا حتی خسته‌کننده باشد.
این رفتار، که در میان کودکان نوپا به شدت رایج است، نیاز به درک و مدیریت مناسب دارد تا از پایه‌گذاری الگوهای رفتاری نادرست در آینده جلوگیری شود. در این مقاله تخصصی از برنا اندیشان، شما با دلایل روانشناختی و تربیتی پشت پرده‌ی گاز گرفتن کودکان نوپا آشنا خواهید شد و راهکارهایی عملی برای مقابله با این عادت نامطلوب به دست خواهید آورد تا بتوانید حتی در شرایط دشوار، تعادل و هماهنگی را در فرآیند تربیت فرزند خود حفظ کنید.
تلاش برای معالجه و ترک عادت گاز گرفتن در کودکان نوپا باید با درک دقیق و علمی از دلایل این رفتار آغاز شود. عمدتاً، گاز گرفتن به عنوان واکنشی از سوی کودکان نوپا مطرح می‌شود، که ممکن است ناشی از عوامل مختلفی باشد. درک این عوامل می‌تواند به والدین کمک کند تا با استفاده از رویکردهای مناسب، به طور مؤثرتری به اصلاح این رفتار بپردازند. در ادامه، به برخی از شایع‌ترین دلایلی که موجب می‌شود کودکان نوپا به گاز گرفتن روی آورند، اشاره می‌کنیم:
گاز گرفتن توسط کودکان نوپا اغلب به عنوان یک ابزار کشف و شناخت محیط اطرافشان عمل می‌کند. کودکان در این سن، تمایل دارند که اشیاء را به دهان ببرند و از طریق حس چشایی و لمس، به بررسی و شناخت آنها بپردازند. این رفتار نه تنها راهی برای آنها برای اکتشاف و تعامل با دنیای پیرامون است، بلکه به آنها اجازه می‌دهد تا منبعی برای تسکین و آرامش خود در لحظات نیاز پیدا کنند.
گاز گرفتن کودکان
در واقع، گاز گرفتن ممکن است تنها یک فعالیت کاوشگری حسی باشد که از طریق آن، کودک تجربیات مختلف حسی را جمع‌آوری می‌کند و به درک بهتری از خصوصیات فیزیکی اشیاء دست می‌یابد. این فرآیند، بخشی از مراحل طبیعی رشد کودک است و نقش مهمی در توسعه حسی و شناختی آنها دارد.
گاز گرفتن در کودکان نوپا، علاوه بر کاوش حسی، روشی است برای ایجاد ارتباط و بیان احساسات در شرایطی که توانایی‌های زبانی آنها هنوز در حال توسعه است. به دلیل محدودیت‌های زبانی در این سن، بیان شفاهی احساسات برای کودکان بسیار دشوار است. در نتیجه، آنها گاهی اوقات به گاز گرفتن متوسل می‌شوند تا نشان دهند که هیجان‌زده، عصبانی، مضطرب یا حتی کسل هستند. این رفتار می‌تواند به عنوان واکنشی نسبت به محرک‌های محیطی یا بیانی از تلاش‌های آنها برای جلب توجه و ارتباط برقرار کردن با دنیای اطراف تفسیر شود.
کودکان در این دوره از رشد خود، مهارت‌های ارتباطی متفاوتی را آزمایش می‌کنند و گاز گرفتن ممکن است یکی از این روش‌ها باشد. والدین و مراقبین می‌توانند با فراهم آوردن راه‌های سالم‌تر و مؤثرتر برای بیان احساسات، به کودکان کمک کنند تا از این رفتار دور شوند و به تدریج روش‌های ارتباطی سازنده‌تری را در پیش بگیرند.
گاز گرفتن کودکان گاهی اوقات نشان دهنده یک واکنش دفاعی در کودکان نوپا است. در مواقعی که کودکان احساس تهدید یا ترس می‌کنند، ممکن است به این رفتار متوسل شوند. برای مثال، اگر کودک دیگری اسباب‌بازی، شیشه شیر، یا هر وسیله دیگری که کودک به آن دلبستگی دارد را از او بگیرد، یا در صورتی که فیزیکی مانند زمین خوردن یا کشیده شدن مو توسط یک همسال رخ دهد، کودک ممکن است با گاز گرفتن واکنش نشان دهد. این رفتار نه تنها به دلیل عدم توانایی در بیان کلامی است، بلکه به خاطر نبود خودکنترلی کافی در کودکان نوپا است که هنوز مهارت‌های لازم برای مدیریت هیجانات خود را توسعه نداده‌اند.
این مسئله به ویژه در محیط‌هایی مانند مهدکودک، جایی که کودکان زمان زیادی را با همسالان خود می‌گذرانند و در معرض موقعیت‌های تنش‌زا قرار می‌گیرند، بیشتر مشهود است. در این محیط‌ها، کودکان متعددی با سطوح مختلفی از توسعه اجتماعی و رفتاری حضور دارند که می‌تواند به تعاملات پرتنش منجر شود. در نتیجه، والدین و مربیان باید به تقویت مهارت‌های اجتماعی و خودکنترلی در کودکان کار کنند تا آنها بتوانند به شیوه‌های سازنده‌تری با چالش‌ها و تعارضات مواجه شوند.
پیشنهاد می‌شود به کارگاه روانشناسی تربیت فرزندان شایسته مراجعه فرمایید. کودکان نوپا به طور فعال در حال کشف قوانین علت و معلولی هستند که دنیای پیرامونشان را شکل می‌دهد. این دلیلی است که بسیاری از اسباب‌بازی‌های طراحی شده برای این رده سنی به گونه‌ای هستند که با لمس شدن، صداها یا افکت‌های بصری خاصی تولید می‌کنند. این اسباب‌بازی‌ها به کودکان کمک می‌کنند تا ارتباط میان اعمال خود و پیامدهای آنها را درک کنند.
در همین راستا، وقتی کودکی فکر می‌کند، «می‌خواهم ببینم وقتی دوستم را گاز می‌گیرم چه اتفاقی می‌افتد»، در واقع، در حال آزمایش و مشاهده واکنش‌های محیطی به رفتار خود است. این تجربیات، هرچند ناخوشایند برای دیگران، بخشی از فرآیند یادگیری طبیعی کودک هستند که به آنها کمک می‌کند تا تأثیر خود بر جهان اطراف را درک کنند و درکی عمیق‌تر از ارتباط بین رفتارهای خود و پاسخ‌هایی که از دیگران دریافت می‌کنند، پیدا کنند. والدین و مربیان می‌توانند از این فرصت استفاده کنند تا به کودکان آموزش دهند که چگونه رفتارهای مثبت‌تر و سازنده‌تری را در پیوند با دیگران انتخاب کنند.
وقتی کودکان نوپا در معرض تحریکات بیش از حد قرار می‌گیرند، احتمال روی آوردن به رفتارهایی مانند گاز گرفتن افزایش می‌یابد. خستگی، اضطراب، یا حتی شرایط پرتنش و آشفته می‌توانند موجب شوند که کودکان نوپا به این رفتار ناخواسته متوسل شوند. این در حالی است که کودکانی که در محیطی آرام و با استراحت کافی قرار دارند، کمتر از دندان‌های خود برای بیان احساسات یا خستگی استفاده می‌کنند.
برای مدیریت بهتر این شرایط، والدین و مراقبین می‌توانند با برنامه‌ریزی فعالیت‌های روزانه به گونه‌ای که شامل تنوع بین فعالیت‌های پرانرژی و زمان‌های استراحت و بازی‌های آرام باشد، به کودکان کمک کنند تا تعادل بهتری در روز خود داشته باشند. این تغییرات کوچک می‌تواند به کودکان کمک کند تا بهتر با استرس‌ها و تحریکات احتمالی کنار بیایند و در نتیجه از وقوع رفتارهایی مانند گاز گرفتن پیشگیری کنند.
دوره دندان درآوردن کودکان نوپا معمولا با درد و ناراحتی همراه است، و در این دوران، کودکان ممکن است به رفتارهایی مثل گاز گرفتن یا جویدن اشیاء نزدیک به دست روی بیاورند تا از این طریق، درد خود را تسکین دهند. این اشیاء می‌توانند از اسباب‌بازی‌های دندانی گرفته تا اجسام نرم‌تر مانند بازوی والدین باشند. این رفتار نه تنها نشانه‌ای از کوشش کودک برای کاهش درد است بلکه راهی برای برقراری آرامش در لحظات ناراحتی‌زا نیز به شمار می‌رود.
والدین می‌توانند با ارائه جایگزین‌های مناسب مانند اسباب‌بازی‌های مخصوص دندان‌زنی که برای این منظور طراحی شده‌اند، به کودک کمک کنند. این اسباب‌بازی‌ها اغلب از مواد امن و نرم ساخته شده‌اند که به آرامش لثه‌های حساس کودک کمک می‌کنند، بدون آنکه آسیبی به دندان‌های در حال رویش یا بافت لثه وارد آورند.
استفاده از دستمال‌های خنک و مرطوب یا حلقه‌های دندان‌زنی خنک شده در یخچال نیز می‌تواند روش‌های مؤثر دیگری برای کاهش درد دندان درآوردن باشند، که به کودکان اجازه می‌دهند تا درد خود را در طی این دوره چالش‌برانگیز به شیوه‌ای ایمن و آرام‌بخش مدیریت کنند.
گاز گرفتن در کودکان نوپا اغلب به عنوان یک استراتژی برای جلب توجه والدین اتخاذ می‌شود. کودکان در این سن، به دلیل محدودیت‌های زبانی خود، قادر به بیان شفاف نیازها و خواسته‌هایشان به صورت کلامی نیستند. بنابراین، آنها ممکن است به روش‌های دیگری مانند گریه کردن، خود را به زمین زدن یا حتی گاز گرفتن متوسل شوند تا توجه شما را به خود جلب کنند.
این رفتار می‌تواند نشان‌دهنده‌ی احساس تنهایی، نیاز به محبت بیشتر، یا حتی خواسته برای بازی و تعامل باشد. والدین می‌توانند با نشان دادن واکنش‌های مثبت و مناسب نسبت به این رفتارها، به کودک خود کمک کنند تا روش‌های سازنده‌تری برای برقراری ارتباط یاد بگیرد. ارائه توجه و محبت به موقع، و همچنین تشویق کودک به استفاده از کلمات یا اشارات برای بیان نیازهایش، می‌تواند به کاهش تکیه کودک بر گاز گرفتن به عنوان شیوه‌ای برای جلب توجه کمک کند.
روش‌های مقابله با گاز گرفتن کودکان
واضح است که کودک نوپای شما ممکن است گاز گرفتن را به عنوان یک راهکار مناسب برای بیان سردرگمی یا ناامیدی خود بپندارد. در این شرایط حساس، نقش شما به عنوان والدینی دلسوز و هوشیار، کمک به کودک برای درک بهتر و پیدا کردن راه‌حل‌های مناسب‌تر برای مواجهه با این احساسات است. شما باید با آرامش و صبوری، به کودک خود کمک کنید تا از این رفتار فاصله گیرد و روش‌های سازنده‌تری برای ابراز احساساتش فرا گیرد.
در ادامه، به ارائه چند ترفند و رویکرد کاربردی برای مقابله با چالش گاز گرفتن در کودکان خواهیم پرداخت. این شیوه‌ها شامل استفاده از تقویت مثبت برای تشویق رفتارهای خوب، آموزش کلمات و اشارات برای کمک به کودک در بیان نیازها و احساسات بدون استفاده از خشونت، و ایجاد یک محیط آرام و حمایتی برای کودک است که در آن بتواند بدون تنش و ناامیدی رشد کند.
سریع واکنش نشان دهید
برای ارتباط مؤثر با کودک نوپا و مدیریت رفتار گاز گرفتن، استفاده از کلمات و عبارات ساده و مختصر، همراه با لحنی قاطع اما محترمانه، بسیار مهم است. به عنوان مثال، با صدایی واضح و جدی (اما به گونه‌ای که تهدیدآمیز نباشد) بگویید: «گاز نگیر!» پس از بیان این عبارت، بهتر است کودک را به فعالیت دیگری هدایت کنید که به عنوان جایگزین مناسبی برای رفتار نامطلوب قبلی عمل کند. این روش به کودک کمک می‌کند تا بازخورد مستقیمی درباره رفتار خود دریافت کرده و همزمان گزینه‌های مناسب‌تری برای ابراز احساساتش بیابد.
کودکان نوپا بیشتر به لحن و نحوه بیان شما توجه دارند تا خود کلمات. استفاده از لحنی جدی به آنها این پیام را می‌دهد که این رفتار مورد پذیرش نیست و باید از آن اجتناب کنند. این رویکرد نه تنها به فراگیری درست و غلط کمک می‌کند، بلکه به تدریج مهارت‌های زبانی و اجتماعی کودک را نیز تقویت می‌کند.
تشویق کردن کودکان
گاهی اوقات، کودکان نوپا قادرند با استفاده از کلمات ساده یا حتی جملات نسبتاً طولانی منظور خود را به شما برسانند. به طور مثال، بسیاری از کودکان در این سن می‌توانند کلماتی مانند “آب” را برای درخواست آب به کار ببرند، اما گاهی اوقات به جای استفاده از کلمات، به رفتارهای دیگر مانند گاز گرفتن روی می‌آورند.
به کودک خود بیاموزید که وقتی احساس عصبانیت یا ناراحتی می‌کند، راه‌های مناسب‌تری برای بیان احساسات خود به جای گاز گرفتن وجود دارد. به او نشان دهید که چگونه با بیان جملاتی مانند «نمی‌خواهم» یا با درخواست کمک از شما برای ابراز نیازهایش، می‌تواند احساسات خود را مدیریت کند.
این آموزش به کودک کمک می‌کند تا از استفاده از رفتارهای غیرکلامی نامناسب برای جلب توجه پرهیز کند. بنابراین، به جای اینکه بلافاصله پس از گاز گرفتن به درخواست او پاسخ دهید، تشویقش کنید که با کلمات به شما بگوید یا نشان دهد که چه می‌خواهد. این رویکرد نه تنها به او کمک می‌کند تا روش‌های ارتباطی سالم‌تری را فرا بگیرد، بلکه به تقویت مهارت‌های زبانی و اجتماعی او نیز کمک می‌کند.
تایید احساسات کودک
وقتی کودکی با چالش‌های عاطفی روبرو می‌شود، مثلاً زمانی که یکی از همسالان اسباب‌بازی‌اش را برمی‌دارد، به او اطمینان بخشیدن که احساساتش درک می‌شود می‌تواند بسیار مؤثر باشد. با بیان جملاتی مانند «من می‌دانم که وقتی کسی اسباب‌بازی‌ات را برمی‌دارد، احساس بسیار بدی پیدا می‌کنی» به کودک نشان دهید که شما احساسات او را درک کرده و به آنها احترام می‌گذارید. این شناخت عاطفی از سوی والدین نه تنها به کودک کمک می‌کند تا احساس امنیت و فهمیده شدن کند، بلکه او را ترغیب می‌کند تا خود نیز روش‌های سالم‌تری برای بیان احساساتش پیدا کند.
علاوه بر این، در آغوش گرفتن محکم کودک نیز می‌تواند به او کمک کند تا آرام شود. این عمل، نه تنها احساس آرامش و امنیت را در کودک تقویت می‌کند، بلکه پیامی قوی مبنی بر دلبستگی و حمایت بی‌قید و شرط شما به او ارسال می‌کند. این ترکیب از درک عاطفی و تماس فیزیکی، محیطی امن و دلگرم‌کننده برای کودک فراهم می‌آورد که در آن می‌تواند به راحتی احساسات خود را کنترل کرده و با استرس‌های روزمره به شکل سالم‌تری مقابله کند.
کشف محرک‌ها
اگر متوجه شوید که فرزندتان هنگام بازی با اسباب‌بازی مورد علاقه‌اش دندان‌هایش را نشان می‌دهد، ممکن است خرید یک اسباب‌بازی مشابه دیگر واکنش ناخواسته‌ای از سوی او برانگیزد، چرا که کودکان ممکن است به یک نسخه خاص از اسباب‌بازی علاقه‌مند شوند و نسخه‌های دیگر را نپذیرند. همچنین، اگر متوجه شدید که کودک شما در زمان خستگی یا تحریک‌پذیری بیش از حد به گاز گرفتن روی می‌آورد، این نشانه‌ای است که باید او را از محیط‌ها یا شرایطی که باعث تشدید این رفتارها می‌شوند، دور نگه دارید.
در اینگونه شرایط، بهتر است اقدامات پیشگیرانه‌ای انجام دهید تا کودک در محیطی آرام‌تر قرار گیرد. این ممکن است شامل فراهم کردن فرصت‌هایی برای استراحت مناسب، کاهش تعداد فعالیت‌ها یا مهمانی‌هایی که ممکن است او را بیش از حد تحریک کنند، و ایجاد فضایی ساکت و دعوت به آرامش برای او باشد. این کارها به کاهش موقعیت‌هایی که می‌توانند احساسات منفی او را برانگیزند کمک کرده و به او فرصت می‌دهند تا به روش‌های سازنده‌تری برای کنترل واکنش‌های خود بپردازد.
جلوگیری از تقویت گاز گرفتن
اگر کودک شما به عادت گاز گرفتن روی آورده است، مهم است که اطمینان حاصل کنید اسباب‌بازی‌هایی که ممکن است با استفاده از رفتارهای تهاجمی مانند گاز گرفتن به دست آورده، در اختیار او نمانند. این رویکرد نشان می‌دهد که گاز گرفتن به عنوان یک راهکار موثر برای حل مسئله قابل قبول نیست و تقویت نمی‌شود. کودکان، به ویژه در دوران نوپایی، به طور مداوم در حال یادگیری از طریق آزمون و خطا هستند و اگر تصور کنند که گاز گرفتن یک استراتژی موثر برای دستیابی به خواسته‌هایشان است، به این رفتار ادامه خواهند داد.
در نتیجه، لازم است که والدین و مراقبین با قاطعیت و بدون تناقض، پیامدهای منفی گاز گرفتن را برجسته کنند تا کودک درک کند که این رفتار نه تنها غیرقابل قبول است بلکه نتیجه‌ای مثبت نیز به همراه ندارد. به جای آن، تشویق کودک به استفاده از روش‌های ارتباطی مثبت‌تر و کمک به او برای پیدا کردن راه‌حل‌های سازنده برای مواجهه با نیازها و خواسته‌هایش اهمیت دارد. این تلاش‌ها به کودک کمک می‌کند تا در درازمدت مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی موثر ترین را توسعه دهد.
نگاه به کودک با دید قربانی
کودکان و خردسالان اغلب از والدین خود به عنوان الگوهای رفتاری تقلید می‌کنند، به ویژه در نحوه برخورد با دیگران و نشان دادن مهربانی و شفقت. این اهمیت دارد که والدین در هر فرصتی به فرزندان خود آموزش دهند چگونه به شیوه‌ای سالم و مهربانانه با دیگران رفتار کنند. به‌خصوص در موقعیت‌هایی که کودک به رفتار تهاجمی مانند گاز گرفتن روی می‌آورد، رفتار والدین می‌تواند تأثیر بسزایی در یادگیری کودک داشته باشد.
در چنین مواقعی، به جای تمرکز بر روی کودکی که رفتار تهاجمی داشته، بهتر است به سراغ کودکی بروید که از این رفتار آسیب دیده و به او توجه و دلجویی کنید. این عمل نه تنها به کودک آسیب‌دیده کمک می‌کند تا احساس حمایت و تسلی کند، بلکه به کودک تهاجمی نیز می‌آموزد که چنین رفتارهایی منجر به کسب توجه و تایید نمی‌شود.
از طرفی، با تشویق و تمجید از رفتارهای مثبت کودک، مانند اوقاتی که برای حل مشکلات به روش‌های غیرخشونت‌آمیز متوسل می‌شود، به او یاد می‌دهید که رفتارهای سازنده‌تر چه پاداش‌هایی به همراه دارند. این تکنیک‌ها کمک می‌کنند تا کودکان نه تنها در خانه بلکه در جامعه نیز به شهروندان مهربان‌تر و مسئولیت‌پذیرتری تبدیل شوند.
زیر نظر داشتن کودک از نزدیک
بدون شک، شما به دنبال آن هستید که فرزندتان وقت خود را بیشتر به بازی و تعامل با دیگر کودکان اختصاص دهد تا اینکه درگیر رفتارهایی مانند گاز گرفتن شود، در حالی که شما نیز می‌توانید به گفتگو با دیگران یا فعالیت‌های مورد علاقه خود بپردازید. با این حال، حتی در زمان بازی، ضروری است که به عنوان والدین، همواره هوشیار و یک قدم جلوتر از فرزندتان باشید تا بتوانید احتمال گاز گرفتن دیگران توسط او را پیش‌بینی کرده و جلوی آن را بگیرید. این می‌تواند شامل مداخله به موقع و موثر باشد تا از بروز درگیری‌ها جلوگیری شود.
همچنین، مهم است که در زمان بازی کودک با دوستانش، نظارت دقیقی بر اسباب‌بازی‌ها داشته باشید. اسباب‌بازی‌هایی که ممکن است به عنوان عوامل محرک درگیری عمل کنند باید از دسترس خارج شوند. با این اقدام، شما به فرزندتان کمک می‌کنید تا در محیطی سالم‌تر و با حداقل تنش بازی کند. این نوع نظارت و دخالت‌های پیشگیرانه نه تنها به حفظ آرامش و امنیت محیط کمک می‌کنند، بلکه به کودک شما نیز آموزش می‌دهند که چگونه به شیوه‌های مسالمت‌آمیز با دیگران ارتباط برقرار کند و از رفتارهای آسیب‌زننده پرهیز نماید.
جایگزین گاز گرفتن برای کودک
اگر کودک شما به دلایلی مانند تجربه خشم فروخورده یا درد دندان درآوردن دست به گاز گرفتن می‌زند، ارائه یک وسیله مناسب برای تخلیه خشم یا تسکین درد می‌تواند بسیار مفید باشد. برای این منظور، یک دندان‌گیر نرم و لاستیکی یا حتی یک دستمال مرطوب و نرم می‌تواند گزینه‌ای ایده‌آل باشد. این وسایل به کودک امکان می‌دهند تا بدون آسیب رساندن به دیگران، نیاز خود را برای تخلیه احساسات یا تسکین درد برآورده سازد.
استفاده از دندان‌گیرهای مخصوص که طراحی شده‌اند تا به طور ایمن توسط کودکان استفاده شوند، نه تنها درد ناشی از دندان درآوردن را کاهش می‌دهد، بلکه به کودک نیز کمک می‌کند تا روش‌های مناسب‌تری برای مدیریت خشم و ناراحتی خود بیاموزد. این ابزارها به عنوان جایگزین‌های امن‌تر نسبت به دست‌ها و بازوهای انسان، به کودک کمک می‌کنند تا در زمان نیاز، احساسات خود را به شیوه‌ای سازگار با سلامت ابراز کند و به تدریج مهارت‌های لازم برای کنترل رفتارهای خود را توسعه دهد.
توجه به کودک در مواقع سخت
گاز گرفتن مکرر در کودکان ممکن است نشانه‌ای از مواجهه با مشکلات و چالش‌های عمیق‌تر در سازگاری با تغییرات محیطی باشد. تجربیاتی مانند از شیر گرفتن، جابجایی از یک خانه به خانه‌ای دیگر، یا ورود یک خواهر یا برادر جدید به خانواده، می‌توانند استرس‌زا باشند و حتی کودکان مقاوم را نیز به چالش بکشند. در چنین شرایطی، حمایت عاطفی و توجه والدین از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
پیشنهاد می‌شود به پاورپوینت شب ادراری کودکان مراجعه فرمایید. وقتی کودکان در چنین مواقعی با چالش‌های عاطفی مواجه می‌شوند، توجه و محبت والدین می‌تواند تأثیر زیادی در آرامسازی و تسکین دل‌نگرانی‌های آنها داشته باشد. با صرف زمان بیشتر برای گوش دادن به نگرانی‌ها و احساسات کودک و پاسخ دادن به آنها با مهربانی و درک، والدین می‌توانند به فرزند خود کمک کنند تا با تغییرات سازگار شود و احساس امنیت بیشتری کند. این اقدامات نه تنها به کاهش رفتارهای چالش‌برانگیز مانند گاز گرفتن کمک می‌کند، بلکه به تقویت رابطه بین والدین و فرزند نیز می‌انجامد، و به این ترتیب، به طور بنیادین برخی از مشکلات رفتاری کودک را حل می‌کند.
الگوی خوب برای کودک
وقتی به تعاملات کودک نوپای شما توجه می‌کنید، به یاد داشته باشید که او رفتارهای خود را مستقیماً از شما الگوبرداری می‌کند؛ بنابراین مهم است که شما به عنوان الگویی مناسب برای او عمل کنید. برای مثال، از انجام دادن رفتارهایی مانند گاز گرفتن شوخی‌آمیز، گاز گرفتن انگشتان کودک، یا آرام زدن به بازوهای او پرهیز کنید. چنین رفتارهایی ممکن است برای شما بی‌ضرر به نظر برسند، اما می‌توانند پیام‌های ناسازگاری به کودک شما بفرستند و او ممکن است این کارها را به عنوان روش‌های قابل قبول برای برقراری ارتباط با دیگران در نظر بگیرد و آنها را در برخوردهایش با همسالان خود تکرار کند.
به جای آن، رفتارهای محبت‌آمیز و مثبت را تقویت کنید، مانند آغوش گرفتن، نوازش ملایم، و استفاده از کلمات دلگرم‌کننده و مثبت برای برقراری ارتباط. این نوع تعاملات به کودک شما کمک می‌کند تا درک بهتری از نحوه برقراری ارتباط مثبت و محبت‌آمیز با دیگران داشته باشد و در نهایت، این رفتارها را در تعاملات خود با دیگران بکار گیرد.
پاداش به رفتار مثبت کودک
در رویکرد تربیتی خود، تشویق و پاداش‌دهی مثبت را به جای تنبیه به کار ببرید تا به کودک خود کمک کنید تا رفتارهای مناسب را یاد بگیرد. برای مثال، هر زمان که کودک شما از گاز گرفتن دیگران خودداری کند، او را با تمجید، محبت یا حتی یک پاداش کوچک تشویق کنید. این روش به کودک شما می‌آموزد که گاز گرفتن رفتار نامطلوبی است و با اجتناب از این کار، نتایج مثبتی به دست خواهد آمد.
به کار بردن این شیوه‌های تربیتی مثبت نه تنها به کودک کمک می‌کند تا بفهمد چگونه از طریق رفتارهای سازنده پاداش دریافت کند، بلکه به او انگیزه و دلیل محکمی می‌دهد برای اینکه به جای انتخاب رفتارهای نامناسب، رفتارهای مورد تایید را انتخاب کند. این امر به تقویت اعتماد به نفس و توانایی‌های اجتماعی کودک شما کمک شایانی می‌کند و محیطی مثبت و حمایت‌گر برای رشد عاطفی او فراهم می‌آورد.
سیر نگه‌داشتن کودک
گاهی اوقات، برخی کودکان به دلیل احساس خستگی یا گرسنگی دست به رفتارهایی مانند گاز گرفتن می‌زنند تا احساس آرامش کنند. این رفتار می‌تواند ناشی از این باشد که آنها نیازهای اولیه‌شان برآورده نشده و احساس ناراحتی می‌کنند. بنابراین، مهم است که پیش از اینکه کودک شما را برای بازی با همسالان بیرون ببرید یا در مهدکودک قرار دهید، اطمینان حاصل کنید که او به خوبی تغذیه شده است. ارائه یک وعده غذایی کامل و سالم یا خوراکی‌های مغذی می‌تواند به کودک کمک کند تا احساس سیری کند و در نتیجه، حین بازی کمتر کلافه و ناراحت شود.
این اقدام ساده نه تنها به حفظ آرامش کودک کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به پیشگیری از بروز رفتارهای چالش‌برانگیز ناشی از گرسنگی یا خستگی نیز بیانجامد. این روش همچنین به کودک شما کمک می‌کند تا بیاموزد چگونه با استفاده از راهکارهای سالم‌تر و موثرتر، خود را مدیریت کند و در محیط‌های اجتماعی به خوبی کنار بیاید.
با یکدیگر آرام شوید
اگر فرزند شما در مهدکودک به طور مکرر به گاز گرفتن دیگران روی می‌آورد، این می‌تواند نشان‌دهنده آن باشد که او روزهایی پرتنش و خسته‌کننده را سپری می‌کند. در چنین شرایطی، بسیار مهم است که پس از بازگشت او به خانه، فرصت‌هایی برای آرامش و بازیابی انرژی فراهم کنید. سپری کردن زمانی آرام و معنادار با کودکتان می‌تواند به او کمک کند تا احساس آرامش و امنیت بیشتری داشته باشد.
این زمان می‌تواند شامل فعالیت‌هایی مانند استراحت مشترک، خواندن کتاب‌های مورد علاقه‌اش، یا حتی شنیدن موسیقی آرامش‌بخش باشد. این تعاملات نه تنها به کودک کمک می‌کنند تا از استرس روزانه خود فاصله بگیرد، بلکه فرصتی برای تقویت ارتباط عاطفی بین شما و فرزندتان فراهم می‌کند. این روش‌ها به فرزند شما کمک می‌کنند تا راه‌های سالم‌تری برای مدیریت احساسات خود بیاموزد و در نتیجه به مرور زمان به کاهش رفتارهای چالش‌برانگیز مانند گاز گرفتن کمک کند.
ایجاد روتین منظم
کودکان نوپا برای رشد و توسعه بهتر، به یک محیط آرام و قابل پیش‌بینی نیاز دارند. تجربیات غیرمنتظره می‌توانند آنها را به چالش بکشند و گاهی منجر به بروز رفتارهای پرخاشگرانه مانند گاز گرفتن شوند. برای کمک به کودک خود در مدیریت این چالش‌ها، مهم است که درباره‌ی آنچه که در موقعیت‌های جدید یا پرانرژی رخ می‌دهد با او صحبت کنید.
آموزش دادن به کودک در مورد اینکه چه انتظاراتی از موقعیت‌های مختلف داشته باشد و تمرین برنامه‌های روزمره می‌تواند به او کمک کند تا احساس امنیت بیشتری کند و خود را برای تجربه‌های جدید آماده کند. ایجاد یک روتین منظم نه تنها به کودک شما کمک می‌کند تا زمان‌بندی‌های خاصی را برای فعالیت‌ها و استراحت‌ها داشته باشد، بلکه این ساختار و تکرار، به او کمک می‌کند تا در مواجهه با تغییرات ناگهانی، آرام‌تر و مطمئن‌تر باشد.
این رویکرد به کودک کمک می‌کند تا بداند حتی در شرایط ناپیش‌بینی شده، چگونه می‌تواند رفتار کند و چه واکنش‌هایی از او انتظار می‌رود، که این امر به کاهش رفتارهای پرخاشگرانه و افزایش احساس امنیت و آرامش در او کمک خواهد کرد.
مراجعه به روانشناس
گاز گرفتن می‌تواند به عنوان واکنشی طبیعی به ترس یا ناامیدی در کودکان نوپا ظاهر شود، اما اگر این رفتار تبدیل به یک عادت مداوم شود، ممکن است نیاز به توجه بیشتری داشته باشد. اگر متوجه شدید که فرزند شما تا دوران پیش دبستانی یا حتی پس از آن همچنان به گاز گرفتن شما یا سایر کودکان ادامه می‌دهد، یا اگر علی‌رغم تلاش‌های مداوم شما برای مدیریت این رفتار، فرزندتان همچنان دیگران را گاز می‌گیرد، ممکن است زمان آن رسیده باشد که با یک متخصص صحبت کنید.
در این مواقع، مشورت با یک پزشک اطفال یا روانشناس کودک می‌تواند بسیار مفید باشد. این متخصصان می‌توانند به شما کمک کنند تا علل پنهانی رفتار فرزندتان را درک کنید و راهکارهایی برای مدیریت و بهبود رفتار ارائه دهند.
آنها ممکن است ارزیابی‌های رفتاری انجام دهند یا برنامه‌های تربیتی و تربیتی خاصی را توصیه کنند که می‌تواند در کمک به کودک شما برای توسعه مهارت‌های بهتر اجتماعی و کنترل احساساتش مؤثر باشد. این اقدامات می‌توانند به فرزند شما کمک کنند تا رفتارهای سالم‌تری را جایگزین رفتارهای مخرب کند و به این ترتیب در محیط‌های اجتماعی مختلف بهتر عمل کند.
با استفاده از کمک و تشخیص متخصصان، شما ممکن است قادر به کشف و اجرای روش‌های جدیدی باشید که به کودک کمک می‌کنند تا عادت گاز گرفتن را کنار بگذارد و به جای آن، مهارت‌های ارتباطی سالم‌تری را فرا بگیرد. یک متخصص اطفال یا روانشناس کودک می‌تواند به ارزیابی دقیق وضعیت فرزند شما بپردازد تا علل اصلی پشت رفتارهایی مانند گاز گرفتن را شناسایی کند.
به عنوان مثال، در مورد کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم، گاهی اوقات نیازهای حسی خاصی دارند که اگر برآورده نشوند، ممکن است به گاز گرفتن روی آورند. در این شرایط، متخصص می‌تواند رویکردهای درمانی متناسب با نیازهای حسی کودک را پیشنهاد دهد، مانند استفاده از ابزارهایی که به آنها کمک می‌کند تا به شیوه‌ای موثرتر با محرک‌های حسی خود کنار بیایند.
این ارزیابی‌ها و راهنمایی‌ها نه تنها به شما کمک می‌کنند تا دلایل پشت رفتارهای کودک خود را بهتر درک کنید، بلکه به شما راهکارهای عملی و متناسب با نیازهای منحصر به فرد کودکتان را نیز ارائه می‌دهند، تا از این طریق بتوانید به او کمک کنید تا به رشد و توسعه‌ی سالم‌تری دست یابد.
نتیجه‌گیری
کودکان نوپا غالباً دهان خود را به عنوان ابزاری برای کشف جهان پیرامون و برقراری ارتباط با والدین خود به کار می‌برند. این بخشی طبیعی از رشد آنها است، اما گاز گرفتن نباید به عادتی دائمی در آنها تبدیل شود. برای مقابله با این رفتار، مهم است که ابتدا به شناسایی دلایل پشت این رفتار بپردازید، زیرا دانستن علت‌ها می‌تواند به شما کمک کند تا راه‌حل‌های موثرتری را پیاده‌سازی کنید.
اگر پس از امتحان کردن راهکارهای مختلف که در این مقاله از “برنا اندیشان” ارائه شده، هنوز فرزندتان به گاز گرفتن ادامه می‌دهد، ممکن است زمان آن رسیده باشد که از یک پزشک اطفال یا روانشناس کودک برای دریافت مشاوره و راهنمایی‌های تخصصی‌تر کمک بگیرید. این متخصصان می‌توانند ارزیابی‌های دقیق‌تری انجام دهند و برنامه‌های درمانی مناسبی را برای رفع این مشکل پیشنهاد کنند. این اقدامات به طور کلی به شما و فرزندتان کمک خواهد کرد تا در مسیر رشد سالم و سازنده قدم بردارید.
