برنا اندیشان | مرجع تخصصی بهترین پکیج های آموزشی
آیا با حرفه روانپزشکی و روانشناسی آشنا هستید؟ شاید در طول زندگی همه ما دچار احوالاتی می شویم و نیاز است که به یک درمانگر خبره مراجعه کنیم. اما سوال اینجاست که در چه مواقعی باید به روانشناس و در چه زمانی باید به روانپزشک مراجعه کنیم.
در واقع باید اشاره شود که روانپزشکی و روانشناسی دو علم مکمل یکدیگرند و در بسیاری از موارد با یکدیگر همپوشانی دارند و به عبارتی باید بگوییم که هم روانشناسان و هم روانپزشکان متخصصان سلامت روان هستند. هر دوی آن ها بر روی ذهن و رفتار انسان کار می کنند و برایشان جالب است که چگونه ذهن بر رفتار و بالعکس رفتار بر ذهن تاثیر می گذارد.
از طرف دیگر باید بدانیم که هم روانپزشک و هم روانشناس تلاش می کند تا برای انسان رفاه و حال خوب را فراهم کنند و به همین دلیل لازم است تا در برخی مواقع از کمک هر دوی آن ها استفاده کنیم.
به دلیل اهمیتی که موضوع سلامت روان دارد در این بخش از وب سایت برنا اندیشان تصمیم داریم تا مقاله ای با عنوان آشنایی با حرفه روانپزشکی و روانشناسی و انتخاب بهترین درمان را در اختیار شما علاقه مندان به مجموعه مقالات علمی روانشناسی قرار دهیم تا بتوانید با خواندن این مطلب به صورت کامل با حرفه روانپزشکی و روانشناسی آشنا شوید و بدانید که هر یک از آنها به صورت تخصصی در چه حوزه ای فعالیت می کند.
متخصصان حوزه سلامت روان
در نظر داشته باشید که اگر مسائل مربوط به سلامت روان مزمن و حاد شود و شرایطی برای فرد ایجاد شود که درگیر مشکلات روانی شود به این معناست که باید به آن توجه ویژه ای شود. به عنوان مثال اگر فردی دچار افسردگی و یا اضطراب شود در واقع بدن او نسبت به این اختلالات واکنش هایی را نشان می دهد. پیشنهاد می شود تا مقاله آشنایی با موضوعات روانشناسی را بخوانید.
همچنین نکته ای که باید به آن توجه کنیم آن است که در برخی از موارد مشکلات فیزیکی یا جسمی می تواند سبب بروز مشکلات روانی شود. به همین دلیل اولین فردی که می تواند تشخیص دهد مشکل شما روانی است پزشک بخش مراقبت های اولیه است.
زمانی که شما به پزشک مراجعه می کنید او از تمام مواردی که در چند مدت اخیر برایتان ایجاد شده است سوال می کند و می خواهد بداند که آیا نشانه ها دائم بوده و یا خیر. از این رو پزشک می تواند به خوبی تشخیص دهد که دقیقا مشکل شما چیست و برای درمان مشکل به چه متخصصی باید مراجعه کنید تا بهترین نتیجه را بگیرید.
آشنایی با حرفه روانپزشکی
روانپزشک در واقع پزشکی است که در زمینه تشخیص و درمان بیماری های روانی تخصص دارد. به این ترتیب که فرد باید به مدت ۴ سال در دانشکده پزشکی تحصیل کند و بعد از آن یک سال کارآموزی را بگذراند و سپس لازم است تا حداقل به مدت ۳ سال در جایگاه رزیدنتی روانپزشکی فعالیت نماید. همچنین پیشنهاد می شود تا مقاله مزیت کارگاه های روانشناسی را مطالعه کنید.
باید اشاره شود که روانپزشک فرد متخصصی است که می تواند تفاوت بین مشکلات روانی و جسمی را به خوبی تشخیص دهد. یعنی ممکن است برخی از بیماری ها دارای نشانه های روانی باشد و در این جاست که فرد روانپزشک وارد عمل می شود و به خوبی تفاوت آن ها را تشخیص می دهد. همچنین باید بیان شود که فرد روانپزشک تاثیر اختلالات روانی را بر شرایط جسمی مانند فشار خون بالا یا مشکلات قلبی و همچنین تاثیر داروها بر بدن که شامل قند خون، وزن، فشار خون، کلیه و کبد و خواب می شود را مدیریت می کند.
از طرف دیگر باید بدانیم که فرد روانپزشک چون یک پزشک است می تواند برای درمان اختلالات روانی دارو تجویز کند و برای بیمار نسخه بنویسد. به عنوان مثال برخی از اختلالات روانی مانند وسواس، اضطراب و افسردگی به وسیله دارو درمان می شود و در این زمینه روانپزشک اجازه نوشتن نسخه و دارو را دارد. بنابراین اگر شما برای درمان یک اختلال به روانپزشک مراجعه کنید بدون شک برای شما دارو تجویز خواهد کرد.
پیشنهاد ویژه : خلاصه کامل کتاب آسیب شناسی روانی
نکته ای که لازم است به آن اشاره کنیم آن است که برخی از اختلالات صرفا به وسیله دارو درمان می شوند و برخی دیگر از مشکلات و بیماری های روانی نیاز به درمان ترکیبی دارو و روان درمانی دارند. به همین دلیل ممکن است روانپزشک تشخیص دهد که شما علاوه بر مصرف دارو نیاز است که دوره روان درمانی را هم بگذرانید که این مورد را می تواند خودش انجام دهد و اگر در حیطه تخصص خودش نباشد شما را به یک روانشناس متخصص ارجاع می دهد تا به صورت ترکیبی درمان را انجام دهید.
آشنایی با حرفه روانشناسی
فردی که روانشناس متخصص است می بایست در رشته روانشناسی دارای مدرک دکترا باشد و به صورت حرفه ای ذهن و رفتار انسان ها را بررسی کرده باشد. در دوران تحصیلات تکمیلی اطلاعات جامعی در خصوص ارزیابی اختلالات روانی و عاطفی به دانشجویان آموزش داده می شود. بعد از اتمام تحصیلات لازم است تا فرد روانشناس به مدت ۲ الی ۳ سال در دوره های کارآموزی یا همان کارورزی شرکت کند تا آموزش های بیشتری ببیند و همچنین با متدهای روان درمانی و رفتار درمانی آشنا شود.
زمانی که تحصیلات تکمیلی فرد به اتمام رسید می بایست تا برای دریافت مجوز از سازمان نظام روانشناسی اقدام کند و پس از گذراندن مصاحبه اگر شرایط لازم را داشته باشد به او پروانه یا همان مجوز اعطا می شود که بر اساس آن اجازه درمان و تاسیس کلینیک روان درمانی را دارد.
البته باید اشاره شود که اگر می خواهید مجوز درمان را کسب کنید نیازی نیست که حتما مدرک دکترا روانشناسی را داشته باشید و اگر فقط لیسانس و فوق لیسانس شما در رشته روانشناسی باشد کافی است و شما می توانید بعد از گرفتن مدرک کارشناسی ارشد یا همان فوق لیسانس خود برای مصاحبه سازمان نظام روانشناسی اقدام فرمایید.
پیشنهاد ویژه : دوره جامع آموزش کاپلان خوانی
نکته بسیار مهمی که باید به آن توجه داشته باشیم این است که روانشناس فقط اجازه روان درمانی داشته و می تواند آزمون های روانی را انجام دهد و برای درمان اختلالات روانی از متدهای خاص درمانی در حیطه روانشناسی استفاده می کند.
اما با این حال هیچ روانشناسی اجازه ندارد که به مراجع خودش دارو تجویز کند. به همین دلیل تمام روانشناسان با روانشناسان همکار هستند و اگر تشخیص دهند که اختلال فرد به مرحله ای رسیده است که لازم است تا دارو مصرف کند او را به یک روانپزشک متخصص ارجاع می دهد تا هم از دارو و هم از روان درمانی برای درمان استفاده کند.
مشاور بهداشت روان کیست؟
فردی که دارای مدرک کارشناسی ارشد (MA) در رشته روانشناسی و یا مشاوره و سایر رشته های مربوطه باشد به عنوان مشاور بهداشت روان شناخته می شود. البته در نظر داشته باشید که فردی که مشاور بهداشت روان است می بایست تا به مدت ۲ سال با یک فرد متخصص بهداشت روان همکاری داشته باشد. بنابراین شما می توانید بعد از گذراندن تحصیلات تکمیلی و سپس همکاری با یک متخصص بهداشت روان به عنوان مشاور بهداشت روان خدمات روان درمانی یا مشاوره به مراجعین ارائه کنید.
آشنایی با حرفه مددکار اجتماعی
فردی که در رشته مددکاری دارای مدرک کارشناسی ارشد باشد می تواند مشکلات روانی را ارزیابی کند. همچنین در کنار این موارد یک فرد مددکار می تواند بر روی پرونده های ترخیص از بیمارستان و یا حتی به عنوان وکیل بیمار فعالیت کند. بنابراین به یاد داشته باشید که یک فرد مددکار اجتماعی در تلاش است تا سلامت روان افراد جامعه را ارتقا دهد.
حرفه پرستار روانپزشکی
برخی از پرستاران در زمینه اختلالات روانی و سلامت روان آموزش های ویژه ای را دیده اند و به همین دلیل می توانند در همین راستا به فعالیت درمانی بپردازند. در برخی از ایالت های آمریکا بنابر قوانینی که وجود دارد پرستاران روانپزشکی می توانند برای بیمار دارو تجویز کنند و یا این کار را تحت نظارت یک پزشک انجام دهند. همچنین باید اشاره شود پرستاران روانپزشکی به عنوان حامیان بیمار نیز خدمت می کنند و پرونده های آن ها را مدیریت می کنند.
انتخاب خدمات روانپزشکی یا روانشناسی
برای انتخاب متخصص سلامت روان قطعا دچار سردرگمی خواهیم شد. چرا که در این مورد ما با دو متخصص مواجه هستیم. یکی از آن ها روانشناس و دیگری روانپزشک است و هر کدام خدمات خاص خودشان را ارائه می دهند. با این که هم روانشناسان و روانپزشکان با ساختار ذهن و مغز انسان آشنا هستند ولی هرگز این دو حرفه با یکدیگر یکسان نیستند و هر کدام از آن ها دارای نقش خاص مربوط به خود است.
بنابراین اگر چه که روانپزشکی و روانشناسی در زمینه سلامت روان فعالیت نمی کنند ولی این دو شغل به طور کامل از هم مجزا هستند. همچنین باید اشاره شود که هر یک از این متخصصان در حیطه های خاصی تخصص دارند و روش درمانی آنها با یکدیگر متفاوت است. به عنوان مثال ممکن است روانشناس درمان شناختی رفتاری را در پیش بگیرد و روانپزشک صرفا بر دارودرمانی تاکید داشته باشد.
روانشناسان چه کاری انجام می دهند؟
در واقع فرد روانشناس به شما کمک می کند تا بتوانید با مشکلات و چالش های زندگی و محیط پیرامون خود کنار بیایید. زمانی که شما به یک روانشناس مراجعه می کند او نحوه تفکر و اندیشه ما راجع به جهان را بررسی می کند تا بداند دقیقا چه فکری ذهن شما را درگیر کرده است.
پیشنهاد ویژه : پکیج آموزش کامل آسیب شناسی روانی
در بخش زیر به برخی از خدماتی که توسط روانشناسان ارائه می شود اشاره می کنیم.
- شناسایی الگوهایی برای درک و پیش بینی رفتار
- فعالیت در زمینه ایجاد تغییرات در زندگی فرد
- تشخیص دقیق اختلالات روانی، رفتاری و عاطفی
- همکاری با سایر متخصصان سلامت روان
- تهیه و اجرای برنامه های درمانی
شناخت خدماتی که توسط روانپزشکان ارائه می شود
همانطور که اشاره شد روانپزشک فردی است که می تواند به صورت تخصصی اختلالات روانی افراد را تشخیص داده و همچنین متوجه شود که مشکل فرد در چه طیفی قرار دارد. به عنوان مثال آیا اختلال فرد خفیف، متوسط یا شدید است؟ حال در ادامه تصمیم داریم تا به برخی از مواردی که توسط افراد روانپزشک انجام می شود اشاره کنیم.
- ارائه مراقبت های فوری به بیماری های روانی
- مدیریت طولانی مدت شرایط سلامت روان
- ارائه آموزش و نکات تخصصی به دیگر متخصصان
- ارجاع بیماران به سایر افراد متخصص در حوزه سلامت روان
- تشخیص و ارزیابی بیماری و بستری کردن در صورت لزوم
حرفه روانپزشکی و روانشناسی چه تفاوتی با هم دارند؟
به صورت کلی مردم روانپزشکان و روانشناسان را با یکدیگر اشتباه می گیرند. چرا که هر دوی آن ها در حوزه سلامت روان فعالیت می کنند در حالی که این دو شغل به طور کلی با یکدیگر فرق دارند.
تفاوت در آموزش هایی که وجود دارد
همانطور که اشاره شد فرد روانپزشک دارای مدرک پزشکی است، در حالی روانشناسان پزشک نیستند. هم روانشناسان و هم روانپزشکان دارای تحصیلات آکادمیک هستند. به این صورت که روانشناسان علاوه بر تجربه فراوانی که در حوزه سلامت روان دارند مدرک دکترای روانشناسی هم دارند و به آنها دکتر گفته می شود ولی آنها پزشک نیستند.
پیشنهاد ویژه : کارگاه کامل روانشناسی مرضی
نکته ای که در اینجا لازم است تا به آن اشاره شود این است که رشته روانشناسی بالینی آموزش های بیشتری در زمینه اختلالات روانی دیده اند ولی با این حال باز هم آنها پزشک نیستند و باید به عنوان روانشناس فعالیت کنند.
در مقابل باید اشاره شود که روانپزشکان حداقل ۱۱ سال سابقه کار دارند و تحصیلات خودشان را با مدرک پزشکی آغاز می کنند و زمانی که ۵ سال درس خواندن، لازم است تا به مدت ۱ الی ۲ سال به عنوان پزشک عمومی آموزش های لازم را ببینند. چرا که روانپزشکان دارای مدرک دکترای پزشکی یا همان (MD) هستند و باید به صورت تخصصی با سیستم بدن انسان و بیماری های پزشکی آشنا باشند.
تفاوت در اختیارات درمانی
همانطور که گفته شد فقط روانپزشکان اجازه نوشتن دارو و تجویز نسخه به بیمار را دارند و هیچ روانشناسی اجازه ندارد که به مراجعش دارو بدهد. چرا که روانپزشک یک پزشک است و چون با انواع بیماری ها، داروها و سیستم بدن انسان آشنا است می تواند برای بیماری که برای درمان اختلال روانی مراجعه کند دارو تجویز کند.
تفاوت در رویکردهای درمانی
روانشناسان به صورت تخصصی فرایندهای ذهنی و رفتار انسان را مطالعه می کنند و بیشتر بر رفتار انسان تاکید می کنند. در مقابل روانپزشکان متناسب با اختلالی که وجود دارد به مراجع روشی را پیشنهاد می دهد. چرا که در فرایند درمان با توجه به تجربیات متفاوت افراد بر روی موضوعات متفاوتی تاکید می کنند و نوع نگرش روانشناس و روانپزشک موجب می شود تا بر روی موضوعات خاصی تاکید کنند.
پیشنهاد ویژه : پکیج کامل آشنایی با داروهای روانپزشکی
همانگونه که گفته شد روانشناسان بر روی رفتار مراجع تاکید می کند. به عنوان مثال اگر فردی دچار اختلال اضطرابی باشد چون اختلال بر سایر عملکردهای زندگی فرد تاثیر گذاشته است فرد روانشناس به صورت کامل تمامی ابعاد مراجع شامل استرس، حملات پانیک و اختلالات خواب را هم مورد بررسی قرار می دهد.
در ادامه فرد روانشناس با شما گفتگو می کند و به شما تکالیفی را آموزش می دهد تا به وسیله آن ها بتوانید عادات اشتباه خودتان را تغییر دهید. زمانی که شما تکالیف را انجام می دهید بعد از چند مدت متوجه میشوید که میزان اضطراب شما کاهش یافته است و از این طریق توانایی مدیریت اضطراب تان را به دست می آورید.
یک روانشناس برای درمان مراجع از گفتار درمانی استفاده می کند و بعد از ارزیابی الگوهای رفتاری شما می تواند بهترین روش درمان را برای اختلال شما پیشنهاد دهد. بیشتر روانشناسان از روش های زیر برای درمان مشکلات روانی افراد استفاده می کنند.
- روان درمانی
- دارو درمانی
- درمان با تحریک مغز
در مقابل باید اشاره شود که چون روانپزشک یک پزشک است و با سیستم بدن انسان آشنا است. زمانی که یک بیمار به او مراجعه می کند برای تشخیص دقیق معاینات پزشکی هم انجام می دهد. به عنوان مثال برای تشخیص دقیق افسردگی مشکلاتی مانند پرکاری تیروئید یا کمبود ویتامین را بررسی می کند.
نوع شرایط بیمار
به طور کلی روانشناسان با مشکلات و اختلالات میانه سروکار دارند، در حالی که روانپزشکان اختلالات حاد را هم درمان می کنند. یعنی اگر دیده باشید در بیمارستان های روانی اغلب روانپزشکان رفت و آمد می کنند. به عبارت دیگر روانشناسان با افرادی کار می کنند که اختلال آنها نیازی به دارو ندارد و بسیار خفیف است.
به عنوان مثال می توان به اختلالاتی مانند مشکلات یادگیری و اضطراب و استرس اشاره کرد که با روان درمانی قابل درمان است و نیازی به داروهای روانپزشکی ندارد. در حالی که یک روانپزشک با مشکلات و اختلالات بسیار حاد سروکار دارد که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم.
- جنون جوانی
- اختلال دو قطبی
- افسردگی شدید
چه زمانی باید برای درمان اقدام شود؟
اگر در زندگی دچار مشکلات و چالش هایی شده اید لازم است تا به یک روانشناس مراجعه کنید. از این طریق می توانید با افکار و اندیشه های خودتان آشنا شوید و بهتر رفتارهای خودتان را درک کنید. اما اگر مشکل یا اختلال شما خیلی حاد است باید به یک روانپزشک مراجعه کنید تا بر اساس تشخیصی که می دهد فرایند درمان را آغاز کند.
به عنوان مثال برخی از اختلالات مانند : استرس، اضطراب و یا افسردگی را می توان از طریق رواندرمانی و دارو درمانی درمان کرد و شما برای درمان آن ها می توانید به روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنید. در این شرایط شما هم باید به روانشناس و هم به روانپزشک مراجعه کنید. مثلا ماهانه یک جلسه به روانپزشک مراجعه می کنید تا تاثیر داروها را بررسی کند و هفتگی به روانشناس مراجعه می کنید تا فرایند درمان انجام شود.
شما هنگام مراجعه به متخصصان سلامت روان باید به برخی از نکات توجه کنید که در ادامه به هریک از آنها اشاره می شود.
- به وضعیت سلامت روان درمانگر توجه کنید
- توجه به شخصیت و رویکرد درمانی متخصص
- میزان در دسترس بودن رواندرمانگر
نتیجه گیری
به یاد داشته باشید که هر فردی در طول زندگی به دلایل مختلفی می تواند با مشکلات و چالش هایی روبرو شود که در این خصوص باید به یاد داشته باشید که در این مسیر تنهای نیستند گمان نکنید که باید خودتان به تنهایی مشکلاتتان را حل کنید. بنابراین اگر مشکل یا مسئله ای شما را آزار می دهد حتما به یک روانشناس مراجعه نمایید تا با تشخیص درست فرایند درمان را آغاز کنید.
