برنا اندیشان | مرجع تخصصی بهترین پکیج های آموزشی
آیا در خصوص انتقال بیماری ایدز توسط نیش حشرات چیزی شنیده اید؟ آیا نیش پشه می تواند بیماری اچ آی وی را به انسان منتقل کند؟ تمامی این سوالات موجب شده است تا در این قسمت از مجله علمی برنا اندیشان مقاله ای کامل در خصوص تاثیر نیش حشرات در انتقال بیماری ایدز را در اختیار شما علاقه مندان به علم پزشکی قرار دهیم.
به طور کلی انتقال بیماری ایدز توسط نیش حشرات غیر ممکن است. ولی بیماری هایی مانند تب زرد و مالاریا از طریق بزاق حشرات قابل انتقال است. بنابراین به یاد داشته باشید که ویروس HIV توانایی زنده مانده در بدن حشرات را ندارد.
چرا که در بدن حشرات سلول های میزبان مانند سلول های T که مورد نیاز حشرات است وجود ندارد. یعنی ویروس HIV در روده حشراتی که از خون انسان تغذیه می کنند به همراه همان سلول های خونی که حشره از آنها تغذیه می کند هضم شده و خیلی سریع از بین می رود.
نیش حشرات و انتقال بیماری به انسان
از زمانی که اپیدمی بیماری ایدز آغاز شد نگرانی هایی در خصوص انتقال ویروس HIV توسط نیش حشرات به وجود آمد. چرا که بیماری هایی مانند مالاریا و تب زیکا می تواند توسط نیش حشرات به انسان منتقل شود. از این رو افراد گمان می کردند که ویروس HIV نیز قابلیت انتقال توسط نیش حشرات را دارد.
اما تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده است نشان می دهد که نیش حشرات توانایی انتقال بیماری ایدز را ندارد. همچنین مرکز مطالعات اپیدمیولوژیک در خصوص بیماری هایی که توسط نیش حشرات مانند پشه به انسان منتقل می شود تحقیقات گسترده ای را انجام داده است و به این نتیجه دست یافته که ویروس اچ آی وی قابلیت انتقال توسط نیش حشرات را ندارد.
حتی در کشورهایی که بیماری ایدز دارای نرخ بالایی است و هجوم حشراتی مانند پشه نیز کنترل نمی شود باز هم ویروس HIV توسط نیش حشرات به انسان منتقل نمی شود. پیشنهاد می شود تا مقاله آشنایی با بیماری ایدز را بخوانید.
به یاد داشته باشید که نیش حشرات بخصوص پشه میتواند ناقل بسیاری از بیماری های ویروسی و انگلی به انسان باشد. در این مورد تخمین زده می شود که پشه ها سالانه انواع بیماری های مختلف را از طریق نیش زدن به ۷۰۰ میلیون انسان منتقل می کنند که منجر به مرگ میلیون ها نفر در جهان می شود.
با توجه به آماری که وجود دارد باید گفت که پشه بیش از سایر حیوانات انسان ها را به کام مرگ میکشاند. شیوع بیماری هایی که از طریق پشه به انسان منتقل می شود بیشتر در کشورهایی مانند آفریقا، آسیا، آمریکای مرکزی و آمریکای جنوبی وجود دارد. شایان ذکر است که شیوع انواع بیماری ها در مناطق دارای آب و هوای معتدل که هجوم پشه ها کنترل نمی شود بسیار فراوان است.
بیماری های قابل انتقال از طریق نیش حشرات
در ابتدای مقاله گفته شد که نیش حشرات نمی تواند بیماری ایدز را به انسان منتقل کند. اما باید اشاره شود که گزش حشراتی مانند پشه می تواند باعث ایجاد سایر بیماری هایی شود که در ادامه به آنها اشاره می کنیم.
- چیکونگونیا، دنگی، آنسفالیت اسب شرقی
- فیلاریازیس لنفاوی، آنسفالیت ژاپنی
- انسفالیت لاکراس، مالاریا
- آنسفالیت سنت لوئیس، آنسفالیت ونزوئلا
- ویروس نیل غربی
- تب زرد، تب زیکا
روش های انتقال بیماری ایدز
باید اشاره شود که ویروس HIV از طریق تماس مستقیم با برخی از مایعات بدن که حاوی ویروس اچ آی وی است به انسان منتقل می شود. این مایعات شامل خون، مایع منی، مایع پیش منی یا همان پیش کام، مایعات واژن، شیر مادر، مایعات رکتوم می باشد.
یعنی این مایعات باید وارد بدن فرد شود تا او به بیماری ایدز مبتلا گردد. به عبارت دیگر باید گفت که ویروس اچ آی وی اکثرا از طریق رابطه جنسی بدون کاندوم یا سایر روش های ناسالم و یا استفاده از سوزن های مشترک در افراد معتاد به انسان منتقل می شود. همچنین توجه داشته باشید که ویروس HIV در دوران بارداری، زایمان یا شیردهی نیز می تواند منتقل شود. برای مطالعه بیشتر به کارگاه باکتری شناسی مراجعه نمایید.
البته خبر خوبی در این باره وجود دارد که درمان ضد رترو ویروسی می تواند تا حد زیادی خطر انتقال بیماری ایدز را در انسان کاهش دهد و مصرف آن در دوران بارداری نیز بی خطر است. البته توجه داشته باشید که تمامی این موارد باید زیر نظر پزشک متخصص انجام شود.
شرایط انتقال ویروس HIV
به طور کلی لازم است که مسیری وجود داشته باشد تا ویروس بتواند از طریق آن وارد بدن انسان شود. در این جا لازم است اشاره شود که انتقال ویروس ایدز به وسیله نیش حشراتی مانند پشه حتی از طریق بافت های مخاطی آسیب پذیر یا از طریق انتقال مستقیم خون به خون نیز انجام نمی شود و این موضوع به طور کامل منتفی است.
همانطور که گفته شد لازم است تا مایعی از بدن مانند خون، مایع منی یا شیر مادر وجود داشته باشد که ویروس اچ آی وی بتواند در آن رشد کند. همچنین به یاد داشته باشید که ویروس در بزاق، ادرار، عرق یا مدفوع نمی تواند رشد کند.
در از طرف دیگر لازم است مقدار زیادی از ویروس HIV وجود داشته باشد تا بر عفونت تاثیر بگذارد. به عبارت دیگر هر چه میزان ویروس اچ آی وی در یک فرد کمتر باشد خطر ابتلا به عفونت نیز کمتر خواهد بود. بنابراین باید بیان شود نیش حشراتی که از خون انسان تغذیه می کنند نمی تواند باعث انتقال ویروس اچ آی وی به انسان شود.
انتقال ایدز از طریق بزاق
همانگونه که گفته شد لازم است میزان قابل توجهی از ویروس HIV در شخص وجود داشته باشد که بتوان از طریق خون آن را تشخیص داد. البته با مصرف داروهای ضد ویروس می توان از بار ویروس اچ آی وی کم کرد تا غیر قابل شناسایی شود و از این طریق ویروس دیگر نمی تواند به فرد دیگری منتقل شود.
انتقال ویروس ایدز با نیش پشه
همان طور که بارها در بخش های مختلف این مقاله اشاره شد، سال هاست که محققان و دانشمندان زیادی در حال تحقیق بر روی موضوع انتقال بیماری ایدز از طریق نیش پشه و سایر حشرات به انسان هستند. ولی تاکنون تمامی نتایج نشان می دهد که احتمال وقوع چنین مسئله ای غیر قابل ممکن است و نیش حشرات مانند پشه نمی تواند ویروس اچ آی وی را به انسان منتقل کند.همچنین پیشنهاد می شود تا به کارگاه آموزش شناخت انواع عفونت مراجعه نمایید.
در یک آزمایش که سلول های حشرات با اچ آی وی کشت شدند و در آن حشرات به طور مصنوعی با غلظت بالایی از خون آلوده به ویروس تغذیه شدند نشان داد که بیماری ایدز نمی تواند از طریق نیش حشرات به انسان منتقل شود. اگر انتقال عفونت این ویروس توسط حشرات تغذیه کننده با خون اتفاق می افتاد باید از طریق انتقال مکانیکی در طول تغذیه زنجیره قطع شود.
تحقیقات در این زمینه نشان می دهد که ویروس اچ آی وی بعد از یک الی ۲ دو روز در پشه از بین می رود. از آنجایی که ویروس برای تولید مثل و حمله به غدد بزاقی زنده نمی ماند انتقال بیولوژیکی اچ آی وی امکان پذیر نیست. محاسبه شده است که برای انتقال مکانیکی ویروس، یک فرد عاری از ایدز باید توسط ده میلیون پشه که از یک حامل اچ آی وی تغذیه می کرده است نیش بخورد تا یک واحد ویروس HIV را از بخش های دهانی آلوده پشه دریافت کند.
بنابراین هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد نیش حشرات می تواند باعث انتقال بیماری ایدز به انسان شود. البته هنوز باید اشاره شود که حشرات و پشه ها ناقل چندین ویروس بدنام دیگر مانند تب مالاریا و تب دنگی هستند.
مکانیسم مکیدن
پروفسور وین کرانس از دانشگاه راتگرز بیان می کند که اجزا پشه ها سوزن های زیر پوستی نیستند. پروبوسیس پشه، قسمتی از دهان که شبیه سوزن است در واقع از شش قسمت دهانی تشکیل شده است. چهار مورد از این ها برای سوراخ کردن پوست فرد یا حیوانی که پشه در حال نیش زدن است استفاده می شود و دو قسمت دیگر از دو لوله تشکیل شده است.
یکی از لوله ها بزاق را به میزبان و دیگری خون را به بدن پشه ارسال می کند. این سیستم دو لوله ای یکی از دلایلی است که پشه ها قادر به انتقال اچ آی وی نیستند. زمانی که پشه نیش می زند فقط بزاق به انسان تزریق می شود و بنابراین خون آلوده به ویروس مثبتی که پشه ممکن است قبلا آن را بلعیده باشد هرگز به انسان های دیگر منتقل نمی شود.
هضم ویروس در روده پشه
همانطور که گفته شد بر خلاف سایر بیماری های، ویروس HIV قادر به تکثیر در روده پشه نیست و خیلی سریع تجزیه می شود. در بدن انسان اچ آی وی به سلول های T متصل می شود و سریع شروع به تکثیر خود می نماید.
در حالی که هیچ سلول T در داخل روده پشه وجود ندارد و به همین دلیل ویروس راهی برای تکثیر یا مهاجرت به غدد بزاقی پیدا نمی کند. از این رو ذرات ویروس در کنار خون توسط پشه هضم می شوند. در طی فرآیند هضم ذرات اچ آی وی به طور کامل از بین می روند.
گردش خون در سطوح پایین
برای آنکه بیماری های قابل انتقال از طریق نیش حشرات از فردی به فرد دیگر منتقل شود لازم است ویروس به صورت مستمر در سطح کافی در خون میزبان گردش کند. اما اچ آی وی در خون انسان بسیار کمتر از آنچه برای ایجاد عفونت جدید لازم است گردش می کند.
اگر پشه ای خون اچ آی وی مثبت را از طریق نیش زدن به انسان تزریق کند که طبق دلایل ۱ و ۲ امکان پذیر نیست برای انتقال یک واحد HIV نیاز به گزش ده میلیون پشه است. در مقایسه افرادی که اچ آی وی مثبت هستند معمولاً بیش از ده واحد اچ آی وی ندارند. بلعیدن یا خوردن تصادفی پشه یا له کردن آن نیز نمی تواند منجر به عفونت اچ آی وی شود. در این مواقع پشه بار دیگر مقدار کافی خون اچ آی وی مثبت را برای ایجاد عفونت جدید حمل نمی کند.
عدم وجود زمان کافی برای زنده ماندن
در انتقال مکانیکی حداکثر مقدار ویروس HIV که حشرات قادر به انتقال آن هستند مقدار ویروسی است که در خون آن ها قبل از گاز گرفتن یک فرد غیر آلوده وجود دارد. تجربه ویروس هایی که واقعاً به این روش منتقل می شوند نشان داده است که مقدار خونی که ممکن است منتقل شود محدود به مقدار خون روی بخش های دهان حشره است.
همچنین باید اشاره شود که یک فرد غیر آلوده باید در عرض یک ساعت پس از نیش زدن یک فرد آلوده توسط حشره نیش بخورد و افراد آلوده و غیر آلوده باید به هم نزدیک باشند. یعنی چند صد فوت برای پشه و مگس حشرات خانواده ساس باید وجود داشته باشد.
اگر چنین شرایطی وجود داشته باشد انتقال به درستی انجام می شود. در غیر این صورت حشره فرصتی برای انتقال ویروس اچ آی وی به فرد دیگر را ندارد. چرا که زمان کافی برای زنده نگهداشتن ویروس ایدز و انتقال آن به فرد غیر آلوده وجود ندارد.
سایر دلایل
به طور کلی ویروس HIV بر روی حشرات تاثیر نمی گذارد و به همین دلیل نیش حشرات نمی تواند ویروس و عفونت اچ آی وی را به بدن انسان منتقل کند. همچنین باید بدانیم که ویروس HIV نیاز دارد تا به سطح سلول های ایمنی بچسبد که بتواند از طریق آن خودش را تکثیر کند.
این در حالی است که حشرات بخصوص پشه فاقد گیرنده HIV هستند. به عبارت دیگر پشه ها نمی توانند ویروس اچ آی وی را دریافت کنند و اگر ویروس وارد معده پشه شود به سرعت هضم و تجزیه می گردد. بنابراین چون پشه ها نمی توانند ویروس HIV را دریافت کنند قادر نیستند که بیماری ایدز را به انسان منتقل کنند.
تهدیدهای نیش پشه
نیش پشه می تواند تهدیدی فراتر از به خارش انداختن پوست انسان و آزاردهندگی را داشته باشد. در حالی که بیشتر نیش های حشرات بی ضرر هستند پشه ها می توانند ناقل بیماری هایی مانند مالاریا و زیکا باشند. در واقع اگر چنانچه همه بیماری های قابل انتقال از طریق نیش پشه را در نظر بگیرید می توان گفت که پشه ها یکی از کشنده ترین حیوانات روی کره زمین به شمار می آیند.
به همین دلیل برخی از مردم فکر می کنند پشه ها می توانند در انتقال ویروس اچ آی وی نیز به همان اندازه تهدید کننده باشند که نتیجه تحقیقات چنین باوری را به کلی رد می کند.به یاد داشته باشید که حتی اگر پشه یک فرد مبتلا به اچ آی وی را نیش بزند و سپس به سراغ فرد سالمی برود و او را هم نیش بزند باز هم امکان انتقال بیماری ایدز وجود ندارد.
چرا که از نظر زیست شناسی بدن پشه امکان انتقال ویروس اچ آی وی از طریق نیش پشه به بدن انسان وجود ندارد. با این که نیش پشه می تواند عامل ایجاد بیماری های کشنده دیگری باشد ولی باید بدانیم که هرگز امکان انتقال ویروس اچ آی وی از طریق نیش پشه امکان پذیر نیست.
توجه داشته باشید که گاهی اوقات ممکن است یک پشه فردی را نیش بزند و به دلیل واکنش های آلرژیک بدن فرد شروع به خاریدن کند که این موضوع به دلیل نوعی واکنش آلرژیک خفیف است.
در خصوص بعضی افراد نیز ممکن است میزان واکنش های آلرژیک بیشتر باشد و حالاتی مانند کهیر یا سایر ضایعات گزشی بر روی پوست ایجاد شود. همچنین لازم است بدانید که بدن پشه مانند سرنگ عمل نمی کند که خون فرد اول را به بدن فرد دوم منتقل کند. چرا که از نظر بیولوژیکی نیش حشراتی مانند پشه نمی تواند خون فرد اولی که نیش خورده است را به فرد دیگری انتقال دهد.
نتیجه گیری
ویروس HIV ممکن است برای مدت بسیار کوتاهی در معده پشه زنده بماند اما این به معنای امکان قابل انتقال بودن بیماری به انسان نیست. چرا که آلوده شدن از طریق تماس با ویروس اچ آی وی پس از رسیدن به هوای آزاد عملا غیر ممکن است.
همچنین گفته شد که برای انتقال کامل عفونت به بدن انسان لازم است تا حدود ۱۰ میلیون پشه ای که دارای ویروس زنده HIV هستند به صورت یکجا فرد را نیش بزنند که چنین کاری نیز تقریبا غیر ممکن است و در یک مکان هرگز ۱۰ میلیون پشه ای که دارای ویروس ایدز باشند وجود ندارد. همچنین در خصوص نحوه انتقال بیماری ایدز گفته شد که تحت ۴ شرایط خاص امکان انتقال بیماری وجود دارد و اگر چنین شرایطی وجود نداشته باشد هرگز انتقال صورت نمی گیرد.
