اختلال هیپومانیا: اثرات، علل و راهکارهای درمانی

در این مقاله، ما به شما اطلاعات جامعی درباره اختلال هیپومانیا ارائه می‌دهیم تا شما بتوانید بهترین درک را از این وضعیت روانی پیدا کنید. اگر با این اختلال آشنا شده‌اید، احتمالاً جذاب خواهد بود که بدانید چرا افراد اطراف شما برخی از رفتارهای خاص را انجام می‌دهند. آگاهی از این امر به شما کمک می‌کند تا دیگران را بهتر درک کنید و در صورت لزوم، به آنها کمک کنید.

به این ترتیب، افراد محیط شما نیز می‌توانند از حمایت و درک شما بهره‌مند شوند. در این مقاله از مجله علمی برنا اندیشان تصمیم داریم تا مقاله ای کامل در مورد اختلال هیپومانیا را در اختیار شما افراد علاقه مند به روانشناسی و درمان اختلالات روانی قرار دهیم.

هیپومانیا و شیدایی چیست؟

هیپومانیا و شیدایی نمونه‌هایی از رفتارهای بیش از حد فعال و هیجان‌انگیز هستند که ممکن است تأثیر قابل‌توجهی بر زندگی روزمره شما داشته باشند. این اختلال، یک شکل خفیف‌تر از شیدایی است که معمولاً برای یک دوره کوتاه (مثل چند روز) ادامه دارد. در مقابل، شیدایی شکل شدیدتری است که ممکن است برای مدت زمان طولانی‌تری (یک هفته یا بیشتر) ادامه داشته باشد.

این اختلالات ممکن است به صورت مستقل یا به عنوان بخشی از مشکلات سلامت روانی دیگر، از جمله اختلال دوقطبی، اختلال عاطفی فصلی، روان پریشی پس از زایمان یا اختلال اسکیزوافکتیو، ظاهر شوند.

احساس هیپومانیک، از یک سو، می‌تواند شادی و احساس برتری را ایجاد کند، زیرا فرد احساس می‌کند در اوج دنیا قرار دارد و توانمندی دارد که هر کاری را که بخواهد انجام دهد. از سوی دیگر، این حالت ممکن است با احساس قطعیت از ارتباط با دیگران همراه باشد، که این امر می‌تواند نقاط منفی به زندگی اجتماعی و بین فردی فرد افزوده و این احساسات مختلف ممکن است در طول زمان تغییراتی داشته باشند.

هیپومانیا چه مدت طول می کشد؟

هیپومانیا دارای مدت زمان محدودی است، به عبارتی چند روزه، و در مقایسه با شیدایی، کنترل‌پذیرتر است. با این حال، این وضعیت هنوز می‌تواند تأثیرات منفی معنی‌داری بر زندگی شما داشته باشد، و افراد اطراف ممکن است تغییراتی در خلق و خو و رفتار شما را توجه کنند.

با وجود این نکته، عمدتاً می‌توانید به فعالیت‌های روزمره خود ادامه دهید، بدون اینکه این فعالیت‌ها به شدت تحت تأثیر قرار گیرند. این به این معناست که شما در حد معقولی قادر به مدیریت زندگی روزانه و انجام وظایف عادی خود هستید، حتی با وجود وجود هیپومانیا که ممکن است باعث تغییراتی در روحیه و رفتار شما شود.

هیپومانیا چه علائمی دارد؟

علائم هیپومانیا می‌تواند شامل موارد زیر باشد، که نشان‌دهنده وضعیت فعال و هیجان‌انگیز افرازی در روحیه فرد است:

1. احساس شادی یا سرخوشی: ممکن است شما احساس شادی، سرخوشی یا خوشحالی بیش از حد کنید.

2. هیجان‌زده بودن: این وضعیت ممکن است با حالت آشفتگی و تحریک پذیری همراه باشد، به طوری که حس می‌کنید نمی‌توانید کلمات خود را به اندازه کافی آرام و منظم بیان کنید.

3. افزایش انرژی جنسی: احتمالاً افزایش قابل توجهی در انرژی جنسی تجربه می‌کنید.

4. حواس‌پرتی: احساس حواس‌پرتی و عدم تمرکز، که به نظر می‌رسد فکرهای شما در حال مسابقه یا تعداد زیادی از افکار هستند.

5. رفتارهای غیرعادی: فعالیت‌های فزاینده، صحبت بیش از حد، خواب کم، خرج بیش از حد، از دست دادن بازداری‌های اجتماعی یا ریسک‌پذیری بیش از حد.

6. انرژی بالا: تجربه انرژی و فعالیت بالاتر از حد معمول، حتی با وجود هیپومانیا.

7. مشکلات در خواب: عدم توانایی در خوابیدن یا خواب کم در حالی که احساس آرامش می‌کنید.

8. افزایش عزت نفس: احساس شکست‌ناپذیری یا عظمت.

9. صحبت‌های زیاد: حرف‌زدن بیش از حد و به سرعت، به گونه‌ای که دیگران نتوانند واکنش نشان دهند.

10. حواس‌پرتی ناشی از چیزهای بی اهمیت یا نامرتبط: از دست دادن تمرکز به سرعت توسط مسائل غیر ضروری.

11. وسواس و جذب به فعالیت: انگیزه زیاد برای گرفتن شغف با فعالیت یا پروژه خاص.

12. حرکات بی‌هدف: انجام حرکات بی هدف و بی قراری، مثل قدم زدن بی‌هدف.

13. رفتارهای تکانشی: نشان دادن رفتارهای تکانشی که ممکن است به انتخاب‌های ضعیف منجر شود، مانند خرید ولگردی.

14. رابطه جنسی بی‌مورد: تجربه روابط جنسی بدون دلیل یا برنامه‌ریزی قبلی.

15. سرمایه‌گذاری‌های تجاری احمقانه: تصمیم‌گیری‌ها یا سرمایه‌گذاری‌های تجاری غیرمنطقی و بدون بررسی دقیق.

شیدایی چیست؟

شیدایی، یک وضعیت روانی است که معمولاً بیش از یک هفته ادامه دارد و تأثیرات منفی شدیدی بر توانایی عملکرد در زندگی روزمره افراد دارد. این وضعیت اغلب منجر به مختل شدن یا کاملاً متوقف شدن انجام فعالیت‌های روزانه معمولی می‌شود. شیدایی شدید به گونه‌ای جدی است که به طور معمول نیاز به درمان حرفه‌ای در محیط بیمارستان دارد.

این اختلال، باعث کاهش توجه به وظایف روزمره، از دست دادن عقلانیت در انجام تصمیمات، و افزایش درون‌زنگی‌ها و هذیان‌های خطرناک می‌شود. افراد ممکن است توانمندی خود را برای مدتی کوتاه افزایش دهند، اما این افزایش انرژی و هیجان، معمولاً با مشکلات جدی ارتباطی و اجتماعی همراه است. به عنوان نکته حائز اهمیت، شیدایی شدید یک وضعیت بسیار حاد و نیازمند مداخلات درمانی فوری است، که بهتر است تحت نظر متخصصان روانپزشکی در بیمارستان انجام شود.

نشانه های شیدایی

علائم شیدایی ممکن است شامل هر یک از نشانه‌های هیپومانیا باشد که قبلاً ذکر شدند. علاوه بر این، ممکن است علائم شیدایی شامل موارد زیر نیز گردد:

1. رفتار دوستانه ناپسند: انجام یا گفتن کارهایی که ناپسند و خارج از مرزهای شخصیت عادی است.

2. مشکلات در خواب: کاهش یا عدم خوابیدن به میزان کافی، که ممکن است با افزایش انرژی و هیجان همراه باشد.

3. بی ادبی یا پرخاشگری: افراط در رفتارهای بی‌ادب یا پرخاشگر، که ممکن است به عنوان یک نشانه ناپسند از افزایش هیجانات در شیدایی تجسم شود.

4. مصرف مواد مخدر یا الکل: استفاده بیش از حد و ناپایدار از مواد مخدر یا الکل به عنوان راهی برای کنترل وضعیت هیجانی.

5. خرج کردن بیش از حد پول: انجام اقدامات مالی بی‌اندازه و خرج کردن پول به شیوه‌هایی که در شرایط عادی برای فرد غیر معمول است.

6. از دست دادن بازداری‌های اجتماعی: انجام اقدامات خطرناک و بدون تفکر در محیط‌های اجتماعی که در شرایط عادی فرد از انجام آنها خودداری می‌کند.

تمام این نشانه‌ها نشان‌دهنده وضعیتی ناپایدار و نیازمند توجه حرفه‌ای است تا به مشکلات روانی و اجتماعی جلوگیری شود و به فرد کمک شود که راهی بهبود یابد.

دوران پس از هیپومانیا یا شیدایی

پس از گذراندن یک دوره هیپومانیک یا شیدایی، افراد ممکن است:

1. از رفتارهای خود احساس ناراحتی یا شرمندگی کنند؛ زیرا در این دوره، افراز احساسات و عملکرد بیش از حد ممکن است منجر به رفتارهای غیرعادی شود که در پس آنها، شخص ممکن است احساس ناخوشایندی کند.

2. تعهدات یا مسئولیت‌هایی را بپذیرند که در حال حاضر برایشان غیرقابل کنترل هستند؛ زیرا در حالت هیپومانیک، قدرت اتخاذ تصمیمات و تعهد به امور مختلف به شدت افزایش می‌یابد و این مسئولیت‌ها ممکن است به مرور زمان دشوارتر به کنترل درآیند.

3. دارای تعداد کمی خاطرات واضح از اتفاقاتی باشند که در زمانی که در حال تجربه هیپومانیا یا شیدایی بودند، رخ داده‌اند؛ زیرا در این وضعیت، تمایل به حفظ و یادآوری جزئیات محدودتر شده و افراد ممکن است خاطرات کاملی از این دوره نداشته باشند.

4. احساس خستگی شدید و نیاز به خواب و استراحت زیاد داشته باشند؛ زیرا پس از یک دوره فعالیت و هیجان‌انگیزی فراوان، افراد ممکن است احساس خستگی و نیاز به بازیابی انرژی بیشتر داشته باشند.

رابطه هیپومانیا و شیدایی با اختلال دوقطبی

هیپومانیا یک وضعیت است که در آن، انرژی، سطح فعالیت، خلق و خو، یا رفتار افراد افزایش می‌یابد. این وضعیت توسط دیگران به عنوان “انرژی جدید” در فرد شناخته می‌شود که فراتر از حالت معمولی او قرار دارد. هیپومانیا کمتر شدیدتر از شیدایی است و این دو علامت معمولاً به عنوان بخشی از اختلال دوقطبی تشخیص داده می‌شوند. این وضعیت یکی از علائم اختلال دوقطبی است، اما ممکن است نشانه‌ای از شرایط دیگر سلامت روانی نیز باشد.

هیپومانیا معمولاً با افزایش انرژی، ایده‌آل‌گرایی، حالت خوب، و افزایش تحلیل اتفاقات همراه است. افراد در این وضعیت ممکن است احساس کنند که توانایی‌های بیشتری دارند و افکار و ایده‌های جدیدی را درک کرده و پیگیری کنند. با این حال، این وضعیت معمولاً با تغییرات در الگوهای خواب، افکار سرگرم‌کننده، و ریسک‌پذیری بیش از حد نیز همراه است.

همچنین پیشنهاد می شود به مقاله تخلیه هیجانی مراجعه فرمایید. لازم به ذکر است که هیپومانیا تنها یکی از نشانه‌های اختلال دوقطبی است و تشخیص نهایی نیاز به ارزیابی تخصصی توسط متخصصان سلامت روان دارد. همچنین ممکن است این وضعیت نشانه‌ای از سایر مشکلات سلامت روانی باشد که باید با دقت بررسی شود.

کنترل علائم هیپومانیک

پیشنهاد می‌شود هوشمندانه عمل کنید و یک فهرست از محرک‌های مختلف تدوین کنید تا بتوانید تشخیص دهید کی یک دوره هیپومانیک شروع می‌شود. با توجه به اینکه هیپومانیا تغییرات نسبتاً ظریفی در سطح فعالیت، حالت روحی، یا رفتار شخص ایجاد می‌کند، تهیه یک لیست محرک‌های ممکن می‌تواند به شما در شناسایی زمان شروع این وضعیت کمک کند. این اقدام می‌تواند از اهمیت بالایی برخوردار باشد زیرا در بسیاری از موارد، خود افراد ممکن است تغییرات را به‌خوبی تشخیص ندهند یا به طور مستقیم متوجه این تحولات نشوند.

برای اطمینان بیشتر و تجسم بهتر نکات، می‌توانید از خانواده و دوستان نزدیکی که به آنها اعتماد دارید و با آنها ارتباط نزدیک دارید، خواسته و از آنها بخواهید که به شناسایی عوامل محرک کمک کنند. افراد نزدیک ممکن است به دلیل فاصله‌ی عاطفی کمتر، به تغییرات نسبت به حالت معمول شما حساس‌تر باشند. بهتر است این لیست محرک‌های خود را با دوستان معتبر و نزدیک به اشتراک بگذارید تا آنها بتوانند بر اساس تجربیات خود، زمانی که نیاز به کمک دارید، به شما اطلاع دهند.

احساس خوب چه فرقی با هیپومانیا دارد؟

تشخیص تفاوت‌ها زمانی زیادی می‌برد. اغلب افراد از لحظات شادی و احساس خوبی لذت می‌برند، اما مهم است به این نکته توجه کنیم که احساس خوبی همیشه نشان‌دهنده حالت مثبت و سلامت روحی نیست. با گذشت زمان، افراد شروع به درک خود می‌کنند و به شناخت علائم هشداردهنده می‌پردازند که نشان‌دهنده افزایش خلق و خوی غیرمعمول است و این احساس خوب معمولاً با آن تفاوت دارد.

بهتر است از خانواده و دوستان نزدیکی که به آنها اعتماد دارید و مکرراً با آنها در تماس هستید، درخواست کمک کنید تا به شما بازخورد بدهند. از آنها بخواهید که زمانی که تغییرات نامتعارفی در خلق و خو یا رفتار شما مشاهده می‌کنند، به شما اطلاع دهند. این بازخورد می‌تواند به شما کمک کند تا بهترین درکی از وضعیت روحی خود داشته باشید و در صورت نیاز به کمک حرفه‌ای مراجعه کنید.

هیپومانیا چه احساسی در انسان ایجاد می کند؟

تجربه هیپومانیا و نحوه بروز آن برای هر فرد به شدت متفاوت است. چند نمونه از احساسات و رفتارهایی که ممکن است در این وضعیت تجربه کنید، شامل موارد زیر می‌شود:

1. وسواس نظافتی: احتمالاً احساس می‌کنید که باید به شدت وارد حالت دیوانگی نظافت شوید و تمام سطوح هر اتاق در منزل خود را به دقت تمیز کنید.

2. بیداری شبانه: ممکن است به ساعات بعد از نیمه‌شب بیدار بمانید یا حتی تصمیم بگیرید که به‌طور کامل به رختخواب نروید و صبح روز بعد از آن حالت خستگی نداشته باشید.

3. شروع پروژه‌ها: ممکن است در یک ذهن هیپومانیک، یک یا حتی بیشتر از یک پروژه را همزمان شروع کنید و بدون توقف به مدت طولانی بر روی این پروژه‌ها کار کنید.

4. حس شکست‌ناپذیری: احساس کنید که می‌توانید در هر زمینه‌ای که خواسته‌اید، پیشرفت کنید، حتی اگر تاکنون تجربه و آموزشی در آن نداشته باشید.

5. ارتباطات فراوان: تمام روز و شب با تمام دوستان خود تماس بگیرید، پیامک ارسال کنید و تعداد زیادی عکس و نظرات را در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک بگذارید.

6. سرعت در گفتگو: هنگام صحبت کردن، به سرعت از یک موضوع به موضوع دیگر پریده و خیلی سریع صحبت کنید.

این نشانه‌ها نشانگر افزایش فعالیت و تغییرات ناگهانی در روحیه و رفتار هستند که در هیپومانیا ممکن است ظاهر شود.

چه عواملی باعث ایجاد هیپومانیا می شود؟

اطلاعات جاری نشان می‌دهد که دانشمندان کاملاً مطمئن نیستند که عوامل دقیقی باعث بروز هیپومانیا می‌شوند. با این حال، تعدادی از عوامل محتمل به طور کلی شناخته شده‌اند که در ایجاد این وضعیت نقش داشته باشند. علت هیپومانیا از شخص به شخص متفاوت است و بسیار پیچیده است.

عوامل ممکن شامل موارد زیر می‌شوند:

1. سابقه خانوادگی:

اگر در خانواده شما فردی با بیماری دوقطبی وابسته باشد، احتمال بروز هیپومانیا در شما افزایش می‌یابد. این امر اما قطعی نیست و حتی در صورت ابتلا سایر اعضای خانواده، ممکن است شما هرگز به این وضعیت نخواهید رسید.

2. عدم تعادل شیمیایی در مغز:

مصرف داروهای خاص (مانند برخی داروهای ضدافسردگی)، مصرف الکل، یا داروهای تفریحی می‌تواند علت هیپومانیا باشد.

3. تغییرات مهم در زندگی:

تجربه تغییرات مهمی مانند طلاق، جابجایی مکان زندگی، یا مرگ یک عزیز می‌تواند هیپومانیا را ایجاد کند.

4. موقعیت‌های دشوار زندگی:

آسیب روحی یا فیزیکی، مشکلات مسکن، مشکلات مالی، یا تنهایی نیز ممکن است به عنوان عوامل تعیین‌کننده در بروز هیپومانیا نقش بیافریند.

5. سطح استرس بالا و ناتوانی در مدیریت آن:

ناتوانی در مقابله با استرس و افزایش سطح استرس ممکن است به هیپومانیا منجر شود.

6. کمبود خواب یا تغییرات در الگوی خواب:

کمبود خواب یا تغییرات در الگوی خواب نیز ممکن است علت هیپومانیا باشد.

7. مشکلات سلامت روان:

وجود مشکلات سلامت روانی مانند سیکلوتیمیا یا اختلال عاطفی فصلی نیز به عنوان علل محتمل در نظر گرفته می‌شوند.

روان پریشی بعد از زایمان

بیماری اسکیزوافکتیو یا دیگر وضعیت‌های فیزیکی و عصبی مانند آسیب مغزی، تومورهای مغزی، سکته مغزی، زوال عقل، لوپوس یا آنسفالیت، ممکن است به عنوان عللی محتمل برای بروز این اختلال در نظر گرفته شوند.

تشخیص هیپومانیا

پزشک شما از شما در مورد تاریخچه پزشکی شما، تاریخچه پزشکی خانوادگی، داروهای فعلی و بدون نسخه، و هر گونه محصول گیاهی یا مکملی که ممکن است مصرف کنید، پرسش می‌کند. درمانگر شما ممکن است برای رد کردن سایر شرایطی که ممکن است علائم مشابهی با شیدایی داشته باشند، آزمایش خون و اسکن بدن را درخواست کند.

یکی از این شرایط ممکن است افزایش فعالیت تیروئید باشد. اگر سایر بیماری‌ها و شرایط احتمالی رد شوند، یا اگر شما به نظر می‌آید که به تخصصی خاص در حوزه سلامت روان نیاز دارید، ممکن است به شما پیشنهاد شود تا به متخصص مرتبط مراجعه کنید.

درمان هیپومانیا

هیپومانیا قابل درمان با استفاده از روش‌های مختلف از جمله روان درمانی، داروهای ضد روان‌پریشی و تثبیت‌کننده‌های خلقی است.

روان درمانی: این درمان شامل استفاده از تکنیک‌های متنوعی است. در جلسات روان درمانی، شما با یک متخصص سلامت روانی در مورد علائم و محرک‌های هیپومانیا صحبت خواهید کرد. این جلسات به شما کمک می‌کنند تا علائم هیپومانیا را شناسایی کرده و راه‌های مقابله یا کاهش تأثیرات دوره‌های هیپومانیا را یاد بگیرید.

داروهای درمانی: داروهای ضد افسردگی و یا تثبیت‌کننده‌های خلقی می‌توانند به شما تجویز شوند تا کمک کنند علائم هیپومانیا کنترل شوند و تنظیم خلق و خو خود را بهبود بخشید.

خودمراقبتی: متخصص سلامت روان شما ممکن است توصیه کند که به خودمراقبتی خود توجه بیشتری داشته باشید. این شامل سبک زندگی سالم، مدیریت استرس و تمرین‌های روانی مثبت می‌شود. این اقدامات به شما کمک می‌کنند تا در کنترل و مدیریت بهتر وضعیت هیپومانیا باشید و سلامتی روانی خود را حفظ کنید.

نتیجه گیری

هیپومانیا وضعیتی است که با افزایش انرژی، سطح فعالیت، و خلق و خو همراه است. این وضعیت ممکن است بخشی از اختلال دوقطبی باشد و تأثیرات مختلفی بر زندگی روزمره فرد داشته باشد. از آنجایی که هیپومانیا می‌تواند به مراتب تأثیرگذارتر از یک خلق و خو معمولی باشد، تشخیص و مدیریت این وضعیت از اهمیت بسیاری برخوردار است.

درمان‌های مختلف از جمله روان درمانی و داروهای ضد روان‌پریشی می‌توانند به فرد کمک کنند تا علائم هیپومانیا را کنترل کرده و بهبودی در کیفیت زندگی خود را تجربه کند. همچنین، توجه به خودمراقبتی و مدیریت استرس نقش مهمی در کاهش تأثیرات منفی هیپومانیا دارد.

سوالات متداول