برنا اندیشان | مرجع تخصصی بهترین پکیج های آموزشی
در این قسمت از پایگاه دانش برنا اندیشان تصمیم داریم تا در رابطه با یکی از موضوعات مهم و ویژه روانشناسی با عنوان اختلال اسکیزوافکتیو چیست؟آشنایی با علائم، علل و درمان آن با شما علاقه مندان به مطالب روانشناسی و درمان اختلالات گفتگو کنیم.
اختلال اسکیزوافکتیو چیست؟آشنایی با علائم، علل و درمان آن
در مقاله اختلال اسکیزوافکتیو چیست؟آشنایی با علائم، علل و درمان آن اختلال اسکیزوافکتیو مورد بررسی قرار گرفته و سپس به راهکارهای درمانی خواهیم پرداخت،پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
آشنایی با اختلال اسکیزوافکتیو
در اختلال اسکیزوافکتیو فرد در کنار علائم اختلال اسکیزوفرنی علائمی از اختلالات خلقی مانند افسردگی یا اختلال دوقطبی را تجربه خواهد کرد. این اختلال اساساً جزء اختلالات سایکوتیک یا روان پریشی است. در واقع بنیاد اصلی آن را علائم روان پریشی نظیر هذیان و توهم تشکیل می‌دهند. با توجه به اینکه فرد در کنار علائم روان پریشی چه اختلال خلقی را تجربه می‌کند؛ اسکیزوافکتیو به دو طبقه تقسیم می‌شود.
در ویدیوی زیر به صورت کامل با این اختلال و نشانه های آن آشنا خواهید شد.
نوع اول نوع بایپولار یا دوقطبی است که در این حالت فرد در کنار علائم اسکیزوفرنیا دوره‌هایی از افسردگی و مانیا را تجربه خواهد کرد. نوع دوم افسردگی می‌باشد که در این حالت در کنار علائم اسکیزوفرنی فرد تنها دوره‌هایی از افسردگی را تجربه می‌کند و دوره‌های مانیا یا همان خلق بالا در او دیده نمی‌شود.
علائم اختلال اسکیزوافکتیو
علامت مهم و شرط اصلی برای تشخیص این اختلال در وهله اول این است که فرد حداقل یک دوره دو هفته‌ای علائم روانپریشی نظیر هذیان و توهم را بدون اینکه علائم خلقی وجود داشته باشند تجربه کند. در واقع این علامت به متخصصان کمک می‌کند تا بتوانند اختلال اسکیزوافکتیو را از اختلالات مشابه دیگر نظیر اختلال دوقطبی همراه با خصائص روان پریشانه افتراق دهند.
علائم این اختلال بسته به اینکه فرد در چه حالت خلقی قرار دارد متفاوت است و موارد زیر را شامل می‌شود.
- هذیان (عقاید غلط و ثابت که در برابر هرگونه استدلال مقاوم است).
- توهم (برای مثال شنیدن یا دیدن چیزهایی که وجود ندارند).
- داشتن رفتار و گفتار آشفته نظیر بی‌ربط گویی
- داشتن رفتارهای غیرمعمول و عجیب و غریب
- تجربه علائم افسردگی نظیر احساس غمگینی شدید، پوچی و بی‌ارزشی
- تجربه دوره‌های مانیا به صورت افزایش انرژی، کاهش نیاز به خواب و رفتارهای خارج از چارچوب
- آسیب دیدن عملکرد فرد در ابعاد مختلف زندگی نظیر ابعاد شغلی، تحصیلی و اجتماعی
- داشتن مشکلاتی در مورد مراقبت‌های پزشکی نظیر رسیدن به نظافت شخصی و پاکیزگی
ملاکهای تشخیصی اسکیزوافکتیو بر اساس DSM5
A. دوره بدون وقفه بیماری که در طول آن، دوره خلقی اساسی(افسردگی یا مانیک) همراه با ملاک A اسکیزوفرنی روی دهد.
توجه: دوره افسردگی اساسی باید ملاک A1 را شامل باشد: خلق افسرده.
B. هذیانها و توهمات به مدت ۲ هفته یا بیشتر در غیاب دوره خلقی اساسی (افسرده یا مانیک) در کل مدت بیماری.
C. نشانه های که ملاک های دوره خلقی اساسی را برآورده می کنند و در بخش عمدهای از کل مدت قسمت های فعال و باقیمانده بیماری وجود دارند.
D. این اختلال ناشی از تأثیرات مواد (مثل سوءمصرف مواد مخدر، دارو) یا بیماری جسمانی دیگر نیست.
نوع دوقطبی: این نوع فرعی در صورتی به کار می رود که دوره مانیک بخشی از جلوه بیماری باشد. دوره های افسردگی نیز ممکن است روی دهند.
نوع افسردگی: این نوع فرعی در صورتی به کار میرود که فقط دوره های افسردگی بخشی از جلوه بیماری باشند.
علل اختلال اسکیزوافکتیو
اگر چه در سده ی اخیر پیشرفت های فوق العاده ای در زمینه های علمی و تکنولوژیکی صورت گرفته است، اما علی رغم این پیشرفت ها، پزشکان و متخصصان دلایل به وجود آمدن این مشکل روانی را نمی دانند. با این حال، علت هایی که ممکن است در به وجود آمدن این مشکلات دخیل باشد شامل موارد زیر می باشند:
-مشکلات ژنتیکی و وراثتی: برخی از افراد مبتلا به این بیماری ممکن است به صورت ارثی و مادرزادی دچار این بیماری باشند و آن را از پدر و مادر خود به ارث برده باشند.
-ساختار مغز: افرادی که دچار بیماری اسکیزوفرنی یا اختلالات خلقی هستند، ممکن است دچار مشکلاتی در ساختار مغزشان باشند که باعث می شود نتوانند حالات و افکار خود را کنترل کنند.
-شرایط محیطی: دانشمندان بر این باور هستند که عواملی مانند عفونت های ویروسی، یا بیماری های محیطی یا شرایط محیطی استرس زا می تواند باعث شود که افراد در معرض ابتلا به این بیماری قرار بگیرند. با این حال، چگونگی اتفاق افتادن این امر هنوز ناشناخته است.
پیشنهاد ویژه : کارگاه اسکیزوفرنی و اختلال سایکوسوماتیک
سیر و پیش آگهی
سن معلوم هنگام شروع اختلال اسکیزوافکتیو، اوایل بزرگسالی است. هر چند شروع میتواند در هر دورهای از نوجوانی تا سنین بالاتر باشد. شمار قابل ملاحظهای از افرادی که مبتلا به بیماری روانپریشی دیگر تشخیص داده شدهاند، بعدها هنگامی که الگوی دوره های خلقی آشکارتر می شود، مبتلا به اختلال اسکیزوافکتیو تشخیص داده خواهند شد. با توجه به ملاک تشخیصی کنونی C، انتظار میرود هنگامی که نشانه های خلقی کمتر برجسته میشوند، تشخیص برای افراد از اختلال اسکیزوافکتیو به اختلال دیگری تبدیل شود. پیش آگهی برای اختلال اسکیزوافکتیو قدری بهتر از پیش آگهی برای اسکیزوفرنی است، اما از پیش آگهی برای اختلالات خقی بدتر است.
اختلال اسکیزوافکتیو ممکن است به صورت الگوهای زمانی مختلف روی دهد. مورد زیر الگوی رایج است: ممکن است فرد به مدت ۲ ماه قبل از شروع دوره افسردگی اساسی برجسته، توهمات شنیداری مشخص و هذیانهای گزند و آسیب داشته باشد. بعداً نشانه های روانپریشی و دوره کامل افسردگی اساسی به مدت ۳ ماه وجود دارند. سپس، فرد کاملاً از دوره افسردگی اساسی بهبود می یابد، اما نشانه های روانپریشی، به مدت یک ماه دیگر قبل از اینکه ناپدید شوند، ادامه مییابند. در طول این دوره بیماری، نشانه های فرد به طور همزمان ملاکهای دوره افسردگی اساسی و ملاک A برای اسکیزوفرنی را برآورده می کنند، و در طول همین دوره بیماری، توهمات شنیداری و هذیان ها، قبل و بعد از مرحله افسردگی ، وجود دارند. کل مدت بیماری تقریباً ۶ ماه ادامه دارد، به طوری که نشانه های روانپریشی به تنهایی در طول ۲ ماه اول، نشانه های افسردگی و روانپریشی در طول ۳ ماه بعدی، ونشانه های روانپریشی به تنهایی در طول ماه آخر وجود دارند. در این مورد، مدت دوره افسردگی نسبت به کل مدت اختلال روانپریشی، کوتاه نبوده است، و بنابراین، این جلوه بالینی برای تشخیص اختلال اسکیزوافکتیو واجد شرایط است.
اختلال اسکیزوافکتیو دکتر هلاکویی
در ادامه شما با نظر دکتر هلاکویی پیرامون این اختلال آشنا خواهید شد، ایشان به صورت کامل در مورد اختلال اسکیزوافکتیو با شما عزیزان گفتگو کرده و ابعاد و جنبه های مختلف آن را برای شما شرح خواهد داد.
همچنین در بخش زیر هم دکتر هلاکویی به صورت جامع در مورد این اختلال صحبت هایی را ارائه می دهند.
درمان اختلال اسکیزوافکتیو
افراد مبتلا به اختلال اسکیزوافکتیو معمولاً به ترکیبی از داروها، روان‌درمانی و آموزش مهارت‌های زندگی بهترین جواب را می‌دهند. درمان به نوع و شدت علائم و اینکه آیا اختلال از نوع افسردگی یا دوقطبی است یا خیر بستگی دارد. در بعضی موارد ممکن است بیمار در بیمارستان بستری شود. درمان طولانی‌مدت میتواند به بهبود علائم کمک کند.
داروها
به‌طورکلی، پزشکان داروهایی را برای اختلال اسکیزوافکتیو تجویز می‌کنند تا علائم روانپریشی را کاهش دهند، حالت روحی را تثبیت و افسردگی را درمان می‌کنند. این داروها عبارت‌اند از:
–داروهای ضد روانپریشی تنها داروی تائید شده مخصوصاً برای درمان اختلال اسکیزوافکتیو، داروهای پالیپریدون است که ضدویروسی است. بااین‌حال، پزشکان ممکن است سایر داروهای ضد ویروسی را تجویز کنند تا به درمان نشانه‌های روانپریشی مانند توهم و هذیان کمک کنند.
-داروهای تثبیت‌کننده خلق‌وخو: هنگامی‌که اختلال اسکیزوآفکتیو از نوع دوقطبی است، تثبیت‌کننده‌های خلق‌وخو می‌توانند به کاهش سطح شیدایی و افسردگی کمک کنند.
-داروهای ضدافسردگی : هنگامی‌که افسردگی اختلال خلقی است، داروهای ضدافسردگی میتواند به درمان احساس غم و اندوه، ناامیدی یا بی‌خوابی و تمرکز کمک کند.
روان‌درمانی
علاوه بر دارو، روان‌درمانی نیز میتواند کمک کند. روان‌درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
-درمان فردی: روان‌درمانی به نرمال کردن الگوهای فکری و کاهش علائم کمک کند. ایجاد رابطه بر پایه اعتماد با افراد مبتلا به اختلال اسکیزوافکتیو به آن‌ها کمک می‌کند تا شرایط خود را بهتر درک کنند و یاد بگیرند که چگونه علائم را کنترل کنند. جلسات مؤثر بر برنامه‌های زندگی، مشکلات و روابط تمرکز می‌کنند.
-خانواده‌درمانی یا گروه‌درمانی: درمان افراد مبتلا به اختلال اسکیزوافکتیو زمانی مؤثرتر است که بیماران قادر به صحبت در مورد مشکلات زندگی خود با دیگران باشند. نشست‌های گروهی حمایتی نیز میتواند به کاهش انزوای اجتماعی کمک کند و در طول دوره‌های روان‌درمانی پیشرفت بیمار را بررسی کند.
یادگیری مهارت‌های اجتماعی و حرفه‌ای میتواند به کاهش انزوا و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
آموزش مهارت‌های اجتماعی: این آموزش بر بهبود ارتباطات و تعاملات اجتماعی و بهبود توانایی شرکت در فعالیت‌های روزانه تمرکز دارد. مهارت‌ها و رفتارهای جدید خاصی را برای موقعیت‌هایی مانند خانه یا محل کار می‌توانند تمرین کنند.
-توانبخشی حرفه‌ای و حمایت از اشتغال: این آموزش به افراد مبتلا به اختلال اسکیزوافکتیو برای آمادگی، پیدا کردن و حفظ شغل کمک می‌کند.
بستری شدن
در طول دوره بحران یا زمان تشدید علائم، ممکن است بستری شدن برای اطمینان از ایمنی، تغذیه مناسب، خواب کافی، مراقبت‌های اولیه و پاکیزگی ضروری باشد.
درمان الکتروکانوالسیو
برای بزرگسالان مبتلا به اختلال اسکیزوافکتیو که به روان‌درمانی یا داروها پاسخ نمی‌دهند، ممکن است درمان الکتروکانوالسیو استفاده شود.
معرفی یار مهربان
کتاب درب‍اره اسکیزوفرنی و اختلال اسکیزوافکتیو، داروهای ضد پ‍س‍ی‍ک‍وز و خ‍ودک‍ش‍ی
مترجمان: م‍ان‍ل‍ی صادقی، مجید صادقی
تهیه و تنظیم: میترا نمازی
کارشناس ارشد روانشناسی بالینی
