مهارت نه گفتن و راهکارهای عملی قدرت نه گفتن

راهکارهای عملی برای مهارت نه گفتن

در این بخش از پایگاه دانش فروشگاه برنا اندیشان تصمیم داریم تا درمورد یکی دیگر از موضوعات بسیار مهم و کاربردی علم روانشناسی که در بین همگان بسیار طرفدار دارد با عنوان مهارت نه گفتن – راهکارهای عملی برای مهارت نه گفتن مقاله ای را در اختیار شما کاربران محترم وب سایت برنا اندیشان و تمامی علاقه مندان به علوم رفتاری قرار دهیم،پس تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

مهارت نه گفتن – راهکارهای عملی برای مهارت نه گفتن

مهارت نه گفتن از آن جمله از مهارت هایی است که هر انسانی باید آن را بداند و در زندگی اش آن را به کار ببرد. ما در این مقاله تصمیم داریم تا در مورد این مهارت به صورت کامل با شما عزیزان گفتگو نماییم و همچنین مهارت نه گفتن را از دیدگاه دکتر هلاکویی مورد بررسی قرار دهیم.

توصیه هایی برای نه گفتن و آموختن مهارت نه گفتن

مطمئن شوید که چه می‌خواهید، آیا می‌خواهید بگویید “بله” یا “نه”. اگر مطمئن نیستید بگویید که باید در موردش فکر کنید و زمانی را برای دادن پاسخ خود مشخص کنید.

  • اگر مطمئن نیستید که چه چیزی از شما خواسته شده، توضیح بیشتری بخواهید.
  • تا جایی‌که می‌توانید پاسخ کوتاهی داده و از دادن توضیحات طولانی و آوردن دلایل زیاد خودداری کنید.
  • از عباراتی با ضمیر “من” استفاده کنید و به جای سرزنش یا محکوم کردن دیگری به مطرح کردن موضوع بپردازید.
  • به جای عباراتی مانند “فکر نمی‌کنم بتوانم ….” از کلمه “نه” استفاده کنید.
  • به‌جای قضاوت کردن، مواردی را که وجود دارد مطرح کنید.
  • درخواست خود را به‌صورت واضح و مستقیم بیان کنید.
  • سعی کنید حرکات غیر کلامی تان با پیامی که می‌دهید همخوانی داشته باشد.
  • به‌جای گفتن “نمی‌توانم” ، بگویید “این ‌کار را نخواهم کرد”.
  • گاهی مجبورید امتناع خود از انجام آن کار را چند بار تکرار کنید.
  • در این صورت به جای اینکه هر بار دلیل جدیدی بیاورید، “نه” گفته و همان دلیل قبلی را تکرار کنید.
  • اگر علیرغم اینکه چند بار نه گفتید فرد مقابل به اصرار خود ادامه داد، سکوت کرده یا موضوع صحبت را تغییر دهید. در موارد بحرانی حتی می‌توانید به گفتگوی خود پایان دهید.

افراد منفعل گاهی حتی وقتی با چیزی مخالف هستند، برای آرام نگه داشتن شرایط، تظاهر به موافقت می‌کنند، برای مثال لبخند زده، سرشان را تکان داده یا به‌دقت گوش می‌کنند. در‌ حالی‌ که لازم‌ است به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم مخالفت خود را نشان دهند. لزومی ندارد که احساس گناه کنید. شما رسالت ندارید به هر قیمتی که شده تمام مشکلات دیگران را حل کرده یا همه را خوشحال کنید. اگر حتما می خواهید به فرد مقابل کمک کنید، می‌توانید پیشنهاد خود را به او بگویید.

ابراز وجود همدلانه
ابراز وجود همدلانه

ابراز وجود همدلانه  

می‏توانید ضمن نشان دادن همدلی خود، ابراز وجود کنید. از این طریق به طرف مقابل خود نشان می‏دهیم که متوجه وضعیت او بوده و احساساتش را درک می‏کنیم. مثال: (برای اعتراض به کسی که مرتباً حرفهای شما را قطع می‏کند). می‏دانم که شما نیز افکار و باورهای جالبی در این مورد دارید، اما ایکاش اجازه می‏دادید تا حرفهایم را تمام کنم.

بیان قاطعانه
بیان قاطعانه

خیلی از افراد نه تنها در رد یک درخواست مشکل دارند و گفتن ”نه“ برایشان مشکل می‏باشد، بلکه بیان احساسات مثبت مثل قدردانی از دیگران، ابراز محبت و علاقه و بیان تمجید و ستایش نیز برایشان کاری سخت و مشکل است.

لیکن باید توجه کرد که ابراز عواطف مثبت به صورت گرم، صمیمانه و جامعه پسندانه یکی از اجزاء بسیار مهم مهارتهای اجتماعی است و روابط انسانه را به هم نزدیک و زیبا می‏سازد. مثالهایی از بیان قاطعانه: ”چه کلاه زیبایی داری“ ”نکته مهمی را مطرح کردی“ رفتارت نشان می‏دهد که خیلی باهوشی“. نکته مهمی که باید به آن توجه کرد این است که رفتار قاطعانه را می‏توان با محتواهای مختلف بیان کرد. این محتواها می‏توانند ملایم یا شدید باشند. اینکه یک رفتار قاطعانه با چه محتوایی بیان شود بهتر خواهد بود را موقعیت ، نوع درخواست طرف مقابل و رابطه ما با طرف مقابل تعیین می‏نماید.


پیشنهاد ویژه:کارگاه آموزش مهارت های زندگی دانش آموزان


نقاشی در مورد مهارت نه گفتن

در ادامه با برنا اندیشان همراه باشید تا نقاشی هایی در رابطه با قدرت نه گفتن را با یک دیگر نگاه کنیم که بسیار زیبا هستند و می توانیم برای آموزش مهارت و قدرت نه گفتن به کودکان از نقاشی ها هم استفاده کنیم.

همانطور که می دانید یکی از روش های آموزش، نقاشی ها هستند که بسیار کمک می کنند تا فرایند یادگیری آسان تر شود، به همین دلیل لازم است تا از تجهیزاتی که در این حوزه قابل استفاده هستند بهره ببریم تا بتوانیم قدرت نه گفتن را هم خودمان بیاموزیم و هم به فرزندانمان آموزش دهیم تا بتوانند به راحتی نه بگویند و هرگز از ” نه گفتن ” ترس و واهمه ای نداشته باشند.

نقاشی با موضوع مهارت نه گفتن
نقاشی با موضوع مهارت نه گفتن

 

آموزش مهارت نه گفتن به کودکان با نقاشی
آموزش مهارت نه گفتن به کودکان با نقاشی

 

آموزش نکات مربوط به مهارت نه گفتن
آموزش نکات مربوط به مهارت نه گفتن

 

چگونه باید نه بگوییم؟
چگونه باید نه بگوییم؟

 

قدرت نه گفتن را یاد بگیریم
قدرت نه گفتن را یاد بگیریم

تمرین

در حالی که گروه هایی چند نفره تشکیل داده‏اید، سبک ارتباطی قاطعانه را (بصورت دو نفره) تمرین کنید تمامی اعضای گروه تمرین مذکور را انجام دهند.

  • یکی از دوستانتان سیگاری را روشن کرده و از شما می‏خواهد که همراه با او شما نیز سیگار بکشید. شما نمی‏خواهید درخواست او را بپذیرید.
  • دوستتان از شما می‏خواهد که با هم به یک گردش دوستانه بروید ولی شما می‏خواهید یکی از دروس خود را در آن روز مرور کنید و بعضی از کارهای شخصی‏تان را انجام دهید. بنابراین نمی‏خواهید درخواست ایشان را بپذیرید.

فرض کنید هم کلاسی شما از شما می‏خواهد به همراه او مواد مخدر مصرف کنید، شما بسته به نوع ارتباطتان با آن فرد و موقعیتی که در آن از شما درخواست می‏شود و… به طرق مختلف و با استفاده از روشهایی که قبلاً ذکر شدند می‏توانید این درخواست را رد کنید. مثلاً می‏توانید:

روش ”نه گفتن“ را بصورت ”من علاقه‏ ای ندارم“ ، ”متشکرم من اهل مواد نیستم“ و ”یا تکان دادن سر و گفتن نه من مصرف نمی‏کنم“، مورد استفاده قرار دهید.

یا روش استفاده از شوخی را به طرق زیر می‏توانید به کار ببرید:

  • ”من سلولهای مغزم را برای کارهای مهمتر لازم دارم.“
  • ”به اندازه کافی گرفتاری و دردسر دارم و نمی‏خواهم فهرست آن را طولانی‏تر کنم“
  • ”همینجوری هم مشکلاتم به اندازه کافی زیاد هستند“.
  • یا می‏توانید توپ را به زمین طرف مقابل بیاندازید:
  • ”من ترا با هوشتر از این می‏دانم که چنین پیشنهادی را به من بدهی“
  • ”تو دوست مهمی برای من هستی و بنابراین من انتظار یک پیشنهاد بهتر را از تو داشتم“
ابراز وجود افزایشی
ابراز وجود افزایشی

ابراز وجود افزایشی

در ابراز وجود افزایشی افراد کار را با کمترین مقدار ابراز وجود شروع می‏کنند و اگر طرف مقابل بی تفاوت بود، بتدریج بر میزان ابراز وجود خود می‏افزایند. به عنوان مثال: دوست شما با سماجت و اصرار از شما می‏خواهد که به همراه او سیگار بکشید و یا حداقل یک پک بزنید. شما به شیوه زیر می‏توانید از ابراز وجود افزایشی استفاده کنید:

  1. نه من مواد مصرف نمی‏کنم.
  2. برای دومین بار دارم بهت می‏گم که من اهل مواد و اینجور کارها نیستم.
  3. ببین دوبار گفتم و اکنون ازت می‏خوام که دیگه در این مورد حرف نزنی.
  4. ازت می‏خوام همین حالا از من دور شوی.
عوارض ابراز وجود
عوارض ابراز وجود

عوارض ابراز وجود

غیبت کردن: ممکن است دیگران که تغییری ناگهانی در رفتار شخص دیده‏اند، با اطمینان از اینکه گفته‏های آنها به گوش وی خواهد رسید شروع به غیبت و بدگویی پشت سر او کنند. مثلاً ”یک شبه آدم بزرگی شده“ ”نمی‏دانم کی پوست خربزه زیر پایش انداخته“، ”فکر می‏کنه خیلی آدم مهمیه “.

پرخاشگری: کسانی که مخصوصاً به سوء استفاده از شخص عادت کرده‏اند و همواره عقاید، نظرات و خواستهای خود را بر او تحمیل کرده‏اند، امکان دارد سعی کنند تا با تهدید و پرخاشگری سلطه قبلی خود را بر او حفظ کنند

عذرخواهی مکرر: عده‏ای ممکن است تغییر رفتار شخص را به خود منتسب کنند و فکر کنند که کاری کرده‏اند که باعث رنجش او شده است. بنابراین شروع به معذرت خواهی از وی نمایند. افراد کم رو، بی جرأت و نگران چنین روشی را ممکن است از خود ظاهر ساند.

انتقام جویی: عده ای نیز در ظاهر رفتار جرأت مندانه شخص را می‏پذیرند ولی در خفا ممکن است به فکر خراب کردن، تهمت زدن و انتقام گیری از وی باشند.

باید مواظب این عوارض و خطرات بود و با استفاده درست و به جا از شیوه ‏های مناسب ابراز وجود از احتمال این عواقب منفی کاست.

مهارت نه گفتن دکتر هلاکویی

مهارت نه گفتن دکتر هلاکویی
مهارت نه گفتن دکتر هلاکویی

دکتر هلاکویی در رابطه با موضوع مهارت نه گفتن معتقد است که اگر والدین ناآگاه در روند تربیت کودک مشکلی ایجاد کنند می توانند زمینه ساز بسیاری از مشکلات در آینده فرد باشند. مخصوصا در سن ۳ تا ۶ سالگی که شخصیت کودک در حال شکل گیری است اگر کودک به این باور برسد که او ذاتا خوب و دوست داشتنی است در بزرگسالی دیگر به دنبال تایید طلبی نبوده و زندگی سالمی خواهد داشت و اگر بر عکس این رویداد رخ دهد کودک به این باور می رسد که او فردی خوب و دوست داشتنی نیست و همواره دیگران باید او را تایید کنند. بنابراین لازم است تا والدین در این خصوص مطالعه کنند و هرگز اختلالی در روند رشد کودک ایجاد نکنند.


پیشنهاد ویژه : سمینار شخصیت سالم از دکتر هلاکویی


از طرف دیگر انسان باید در هر سنی به این باور برسد که اصلا نیازی نیست که دیگران او را تایید کنند، چرا که حتی خبر مرگ انسان نیز برای دیگران مهم نبوده و اصلا به این موضوع فکر نمی کنند، حالا شما در چنین حالتی معتقد هستید باید همواره رضایت دیگران را به دست آورید؟ این کار دقیقا مانند این است که شما در حال رانندگی هستید و مدام پنجره را پایین می آورید و از سایر رانندگان سوال می کنید که آیا شما حالتان خوب است؟ آیا از رانندگی من راضی هستید؟ من چه کاری انجام دهم که شما راضی باشید؟ می بینید که چقدر این موضوع خنده دار و مسخره است. بنابراین انسان سالم باید مهارت نه گفتن را بیاموزد و خیلی راحت اگر توان انجام کاری را ندارد به دیگران نه بگوید و بعد از گفتن نه هم هیچ احساس بدی نداشته باشد، در این صورت است که شما حالتان خوب است و می توانید بگویید که یک انسان سالم هستید.

حال در ادامه به صوت مهارت نه گفتن از دکتر هلاکویی گوش دهید.

 

 

تمرین ایفای نقش
تمرین ایفای نقش

تمرین ـ ایفای نقش

در موقعیت زیر روش خلع سلاح را تمرین نمایید : یکی از هم کلاسیهایتان از شما می‏خواهد که همراه هم نزد معلم درس ریاضی رفته و به نحوه امتحان او اعتراض کنید گرچه نمره شما نیز در آن درس چندان رضایت بخش نیست اما انتقادی به نحوه امتحان معلم خود ندارید ، بنابراین درخواست دوست خود را قبول نمی‏کنید و دوستتان درجواب شما می‏گوید ”واقعاً که بچه‏ای“ ”ترسو“.

در موقعیت زیر روش ابراز وجود افزایشی را تمرین کنید

در تاکسی نشسته‏ اید و به طرف منزل خود می‏روید، در بین راه راننده با یکی از مسافران بر سر کرایه به مشاجره می‏پردازند. بعد از اینکه تا کسی به حرکت خود ادامه می‏دهد، راننده که عصبانی شده، حرفهای نامناسب و زشت بر زبان می‏آورد. شما نمی‏خواهید که این حرفها را بشنوید و بنابراین تصمیم می‏گیرید به این عمل راننده اعتراض کنید.

در موقعیت زیر روش رد قاطعانه را تمرین کنید

یک نفر از دوستانتان از شما می‏خواهد که اگر می‏خواهی با من دوست باشی باید رابطه‏ ات را با شخص دیگر (مثلاً یکی دیگر از دوستانت) قطع کنی. شما با خواست او موافق نیستید و نمی‏ خواهید آن را بپذیرید.

معرفی یار مهربان

کتاب 250 راه برای گفتن نه!
کتاب 250 راه برای گفتن نه!

نویسنده: سوزان نیومن

ترجمه: سمانه فلاح

تهیه و تنظیم: میترا نمازی

کارشناس ارشد روان شناسی بالینی

دسته‌بندی‌ها