در این قسمت از پایگاه دانش برنا اندیشان تصمیم داریم تا در رابطه با یکی از موضوعات مهم و ویژه روانشناسی با عنوان معرفی اختلال افسردگی بعد از زایمان و علائم آن از دیدگاه روانشناسی با شما علاقه مندان به مطالب روانشناسی و درمان اختلالات روانشناسی گفتگو کنیم.
معرفی اختلال افسردگی بعد از زایمان و علائم آن از دیدگاه روانشناسی
در این مقاله معرفی اختلال افسردگی بعد از زایمان و علائم آن از دیدگاه روانشناسی اختلال افسردگی بعد از زایمان مورد بررسی قرار گرفته و سپس به راهکارهای درمانی خواهیم پرداخت،پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
افسردگی پس از زایمان
تولد یک نوزاد می تواند زمینه ساز شکل گیری مجموعه ای از احساسات قدرتمند، از هیجان و شادی تا ترس و اضطراب در مادر شود. اما تولد نوزاد می تواند به حالتی منجر شود که شاید انتظارش را نداشته باشید و آن چیزی نیست جز افسردگی. افسردگی پس از زایمان، نوعی از افسردگی است که طیف وسیعی از تغییرات جسمی و روحی را در زنانی که تازه صاحب فرزند شده اند، توصیف می کند. تغییرات هورمونی که در جریان افسردگی بعد از زایمان اتفاق می افتد ناشی از افت سریع هورمون ها در بدن زن، بعد از تولد نوزاد می باشد. با وجود اینکه هنوز رابطه واقعی بین افت هورمون ها و افسردگی مشخص نشده است ولی در دوران بارداری سطح هورمون های استروژن و پروژسترون افزایش می یابد و بعد از زایمان به شدت افت می کند. حدود سه روز بعد از زایمان سطح این هورمون ها به میزانی که قبل از بارداری بوده برمی گردد.
علائم افسردگی بعد از زایمان
این بیماری روحی هم مثل دیگر بیماری ها علائم و نشانه های خاص خودش را دارد که ممکن است از دو روز پس از تولد نوزاد شروع شود و تا دو هفته یا حتی بیشتر ادامه داشته باشد؛ بیایید تا با هم علائم افسردگی بعد از زایمان را بیشتر بررسی کنیم:
- نوسان های روحی
- اضطراب بی دلیل
- ناراحتی و کج خلقی
- تحریک پذیری فردی
- پرخاشگری و خشم غیر قابل کنترل
- احساس درماندگی و عجز
- گریه های بی دلیل و مداوم
- کاهش تمرکز
- مشکلات اشتها
- مشکل خواب
- احساس گناه و ناامیدی
- علاقه مندی به تنهایی
- عدم ارتباط با کودک
- افکار مربوط به مرگ و خودکشی
اگر این نشانه ها در مادر بیمار زیاد شوند، ممکن است سلامت مادر و کودک با هم به خطر بیفتد؛ پس بهترین گزینه کمک گرفتن از یک درمانگر ( روان درمان ) است؛ اگر دوره افسردگی پس از زایمان طولانی شود، ممکن است به یک اختلال جدی تر مثل افسردگی مزمن، اختلال دو قطبی و توهم تبدیل شود.
به طور کلی، بررسی ها نشان داده است که ۳۸ درصد زنان مبتلا به افسردگی بعد از زایمان علائم مزمن و طولانی مدت را تجربه میکنند. البته ۵۰ درصد از زنانی که مراقبت های پزشکی مناسبی دریافت کرده اند هم پس از یک سال بهبود یافتهاند.
علت افسردگی بعد از زایمان
همانطور که گفتیم، افسردگی پس از زایمان به دلایل مختلفی در خانم ها اتفاق میافتد. بعضی از مادران بعد از زایمان به علت عدم آمادگی، بی خوابی، گریه های بی دلیل و مداوم یا به هم ریختگی هورمون ها و اندامشان دچار آشفتگی و کج خلقی های اخلاقی میشوند که البته این نشانه ها در مواردی ممکن است خطرناک باشد.
این حالت ها تا دو سه روز اول ممکن است طبیعی باشد؛ چون تولد نوزاد میتواند ترکیبی از احساسات قوی، هیجان و شادی به همراه ترس و اضطراب در مادر ایجاد کند؛ در این موارد نقش و کمک های همسر میتواند بسیار پر رنگ تر از قبل باشد.
از دلایل شایع ابتلا به این نوع افسردگی میتوان به این موارد اشاره کرد:
- تغییرات فیزیکی و هورمونی
- تغییرات مربوط به غده تیروئید
- ژنتیک و سابقه ابتلا به افسردگی
- اختلال دو قطبی
- حوادث تلخ در بارداری و زایمان های قبلی
پیشنهاد ویژه : کارگاه افسردگی از دکتر فرهنگ هلاکویی
انواع افسردگی پس از زایمان
سه نوع افسردگی بعد از زایمان وجود دارد که در ادامه توضیح داده خواهد شد:
افسردگی بعد از زایمان خفیف (عامیانه)
این نوع افسردگی بسیار خفیف است و در اصطلاح به آن افسردگی بعد از زایمان گفته می شود. این نوع افسردگی درست پس از زایمان در اکثر زنان رخ می دهد و از نظر روانشناسان کاملا طبیعی است. این نوع افسردگی معمولا چند ساعت تا چند هفته بعد از زایمان با فرد همراه است. آنچه که اکثر افراد به عنوان افسردگی پس از زایمان می شناسند، همین نوع از افسردگی است که معمولا برای بهبود آن به یاری درمانگر نیاز ندارند و با ارتباط با مادران دیگر و تعامل با آنها از بین خواهد رفت.
افسردگی پس از زایمان (PPD)
از لحاظ علمی این نوع افسردگی به عنوان افسردگی پس از زایمان شناخته می شود. اغلب چند روز تا چند هفته پس از تولد نوزاد اتفاق می افتد. این نوع افسردگی نه تنها برای فرزند اول بلکه برای هر نوبت زایمان اتفاق می افتد. مادران دچار احساس غم، اندوه، ناامیدی، اضطراب، تحریک پذیری مشابه با افسردگی نوع اول اما با شدت بیشتر و گسترده تر می شوند. PPD شما را از انجام کارهای روزمره باز می دارد و عملکردتان را کاهش می دهد. افسردگی بعد از زایمان بسیار جدی است و نباید مادر یا اطرافیان او نسبت به درمان افسردگی بعد از زایمان بی تفاوت باشند. چرا که علائم بیماری تشدید خواهد شد.
جنون بعد از زایمان
جنون بعد از زایمان یک بیماری روانی بسیار جدی است. علائم آن در سه ماه اول پس از زایمان در مادران ظاهر می شود. مادران مبتلا به جنون بعد از زایمان از واقعیت فاصله می گیرند و دچار توهم می شوند. سایر علائم جنون پس از زایمان شامل بی خوابی، عصبانیت، بی قراری، بی تابی، احساس سردرگمی و آشفتگی و… می باشد. در برخی از مواقع فرد نیاز به بستری شدن دارد چرا که ممکن است به خود، اطرافیانش و حتی نوزاد آسیب برساند.
درمان افسردگی پس از زایمان
خوشبختانه، روش های مختلفی برای درمان افسردگی پس از زایمان وجود دارند. رایجترین گزینه درمانی شامل گفتار درمانی، مشاوره، مصرف دارو، یا ترکیبی از هر سه است. روانپزشکان و پزشکان بر این مساله تاکید دارند که دریافت کمک هیچ گونه شرمندگی ندارد. در حقیقت، بسیاری از مادرانی که کمک دریافت می کنند به این مساله اشاره دارند که طرح درمان می تواند به پشت سر گذاشتن این دوران دشوار کمک کند.
افسردگی پس از زایمان به طور کلی طی شش ماه با دنبال کردن درمان مناسب برطرف می شود. همانند دیگر بیماری های روانی، ادامه درمان برای مدت زمان تجویز شده حتی در صورتی که احساس بهتری دارید، ضروری است.
معرفی یار مهربان
کتاب باورهای غیرمنطقی در زنان مبتلا به افسردگی پس از زایمان
نویسنده: نگار میری
تهیه و تنظیم: میترا نمازی
کارشناس ارشد روانشناسی بالینی