برنا اندیشان | مرجع تخصصی بهترین پکیج های آموزشی
در این بخش از پایگاه دانش برنا اندیشان در نظر داریم تا یکی از مقالاتی که در زمینه روانشناسی بسیار کاربردی و مفید بوده با عنوان روش های درمان ناخن جویدن در کودکان به صورت عملی را مورد بررسی قرار دهیم.
روش های درمان ناخن جویدن در کودکان به صورت عملی
در مقاله روش های درمان ناخن جویدن در کودکان به صورت عملی به صورت کامل در مورد علت های ناخن جویدن و همچنین روشهایی که کمک می کند تا این عادت را کنار بگذاریم آموزش داده می شود.
ناخن جویدن
ناخن جویدن نوعی اختلال رفتاری است که در کودکان و گروهی از بزرگسالان مشاهده می شود. بعضی از افراد مبتلا به این اختلال به جویدن ناخن و برخی دیگر به جویدن اطراف آن می پردازند و بعضی نیز هر دو عمل را انجام می دهند. بسیاری از کودکان وقتی که تحت فشا روحی قرار دارند (مانند عصبانیت، زمان امتحانات یا مشاهده فیلم های مهیج، ناخن خود را می جوند. ولی بعضی از آن ها بدون دلیل خاصی این کار را انجام می دهند. این اختلال معمولا از حدود 5-4 سالگی آغاز می شود. بر اساس تحقیق وکسلر و بیلینگ، جویدن ناخن از 5-4 سالگی شروع و در 15-10 سالکی به اوج خود می رسد. اغلب مبتلالیان به این اختلال را کودکان 11-9 ساله تشکیل می دهند.
علل ناخن جویدن
1)عوامل محیطی: کودکان در امر تقلید بسیار ماهرند. از این رو گاهی ناخن جویدن در اثر تقلید به وجود می آید. بدین ترتیب که کودک ابتدا از یک دوست یا یکی از افراد خانواده خود تقلید می کند و سپس این امر در او کم کم به شکل عادت در می آید. گاهی هم کودک با این کار به دنبال جلب توجه اطرافیان است.
2)فشار روحی و اضطراب: در مواردی که کودک تحت فشارهایی مانند سخت گیری بیش از حد در رعایت انضباط یا توقع بیش از حد توان قرار می گیرد (مثلا پیش از آن که توانایی داشته باشد او را وادار می کنند که دفع ادرار خود را کنترل کند) و دائما سرزنش و نکوهش می شود. دچار اضطراب می گردد و اضطراب، دلیلی رایج برای ناخن جویدن است. کودک مضطرب، ناخن جویدن را تنها راه رهایی از استرس و کاستن فشارهای عصبی ناشی از تنش ها، دلگیری ها و دلخوری های روزانه می داند.
3)ترس: ناخن جویدن ممکن است نشانه دلواپسی و ترس باشد. کودکی که شاهد کشمکش های خانوادگی و جرو بحث های پدر و مادرش می باشد یا در موقعیت های حساس مانند پرسیدن درس، امتحان دادن یا دیدن فیلم های مهیج دچار دلهره می شود، برای تسکین خود شروع به جویدن ناخن می کند.
پیشنهاد ویژه : کارگاه روانشناسی روش های تربیت فرزندان
4)سوء تغذیه: عده ای اعتقاد دارند که سوء تغذیه و کمبود ویتامین A در بعضی کودکان، آن ها را عصبی می کند و در مواردی کودک عصبی شروع به جویدن ناخن می کند. “گاهی نیز هنگامی در آوردن دندان و التهاب لثه، این عادت در کودکان به وجود می آید”
عوارض ناخن خوردن
در اغلب موارد، عوارض ناخن جویدن بیشتر به صورت نامناسب شدن شکل ظاهری انگشتان بوده و منحصرا در حوزه زیبایی جای می گیرد. با این حال، در برخی موارد شدت ناخن جویدن، بر کیفیت زندگی بیمار تاثیر می گذارد.
به طور اجتماعی ناخن جویدن عادت ناخوشایندی است که می تواند باعث تحقیر، سرکوب های احساسی و آسیب های اجتماعی شود. علاوه بر اثرات روحی روانی و سلامتی، ناخن جویدن به طور کلی از نظر دیگران نوعی رفتار ناخوشایند در نظر گرفته می شود.
از طرفی برخی افراد، به جویدن ناخن کفایت نکرده و ناخن را قورت می دهند و می خورند. این کار می تواند پیامد های بسیار بدی برای فرد داشته باشد. در واقع، ناخن خوردن می تواند باعث کوتاه شدن پایه ناخن و یا حتی درد های شدید معده و یا خونریزی معده شود. علاوه بر این، ناخن خوردن می تواند منجر به پارونیشیا، عفونت های باکتریایی ثانویه و ویروس هرپس سیمپلکس از ضایعات تبخال دهانی شود.
سایر اثرات فیزیکی ناخن خوردن مربوط به دهان و دستگاه گوارش است. بثورات پوستی، ناراحتی سیستم گوارش، مشکلات دندان و ترک های کوچک در ناخن ها از عوارض این عادت نامناسب است.
همچنین ناخن جویدن ممکن است باعث آبسه شده و به لثه آسیب برساند. یکی دیگر از عوارض ناخن جویدن این است که ممکن است عفونت ها و باکتری ها را از راه ناخن به دهان و در نتیجه بدن منتقل کند.
ناخن خوردن، همچنین می تواند به اختلالات تمپورومندیبولار منجر شود. این عادت نادرست می تواند خطر ابتلا به عفونت پوسیدگی گوارشی را هم در دستگاه گوارش افزایش دهد .این اختلال بیشتر در کودکان مشاهده می شود.
روش های درمان ناخن جویدن در کودکان
1. عواملی را که باعث ایجاد استرس در کودک می شود را شناسایی کنید و در صدد رفع آن ها برآیید و کودک را از موقعیت تنش زا دور کنید و یا حواسش را پرت نمایید .
۲ . کودک را به دلیل ناخن جویدن به خصوص در جمع و سرزنش یا تمسخر نکنید. بهتر است در مورد عوارض این اختلال با کودک در تنهایی صحبت کنید . شما می توانید از کسی که کودک او را خیلی دوست دارد برای بیان عوارض کمک بگیرید .
۳ . سعی کنید حواس کودک را هنگام جویدن ناخن به موضوعی دیگر معطوف نمایید بدون اینکه اشاره ای مستقیم به موضوع جویدن داشته باشید. از او کارهایی را بخواهید که مجبور شود از انگشتانش استفاده کند. مانند درست کردن کاردستی، کشیدن نقاشی ، بازی باخمیر و یا حتی شستن ظرف یا میوه.
۴ . اگر ناخن کودکتان به اندازه ای شد که توانستید آن را کوتاه کنید حتما این کار را انجام دهید و او را تشویق کنید . حتی اگر فقط یکی از انگشتان وی دارای ناخن بلند تری بود .
۵. گاهی پیش می آید که کودکتان هنگام دیدن فیلم یا کارتون این کار را انجام دهد به یاد داشته باشید هرگز با صدای بلند به او تذکر ندهید بلکه آرام در کنار او بنشینید ، او را در آغوش بگیرید و دستش را از دهانش خارج کنید و با مهربانی دستانش را نوازش کنید .
6. تلخ نکنید؛ برای جلوگیری از این کار می‌توانید چسب زخم رنگی تهیه کنید و به روی انگشتانش بزنید. هرگز دنبال روشهایی مثل تهدید، تنبیه، پاشیدن فلفل و دارو‌های تلخ، بدمزه، بد رنگ و… به روی انگشتانش نباشید. چون تجربه نشان داده این روش‌ها نه تنها برای ترک ناخن جویدن کودک مؤثر نیست بلکه با ایجاد احساس گناهکاری و اضطراب در فرد سبب می‌شود بیشتر به این عمل بپردازد.
7. تصویر به او نشان دهید؛ بچه‌ها همیشه جذب تصاویر می‌شوند تا کلمات. برای ترک این کار هم شما می‌توانید از روش تصویری استفاده کنید. از ناخن آسیب دیده تصویری تهیه کرده و وضعیت آن را با ناخن سالم مقایسه کنید و هنگامی که کودک مشغول جویدن ناخن است بدون اینکه متوجه شود، از او فیلم بگیرید و به او نشان دهید. احتمال دارد با مشاهده فیلم به خود بیاید و این عادت را کنار بگذارد. می‌توانید زمانی که شروع به جویدن ناخن کرد یک آیینه مقابل او بگذارید تا تصویر خودش را ببیند و از انجام این عمل منصرف شود. کودک را تشویق کنید در مجلات، تصویر دست‌های زیبا را جست وجو کند یا روی کتاب یا آینه بچسباند تا مرتب تصویر این دست‌ها را با دست‌های خود مقایسه کند.
در آخر به یاد داشته باشید که جویدن ناخن تدریجی در کودک شکل گرفته و شما نمی توانید به یکباره باعث ترک آن شوید ، هر تغییر کوچکی را بزرگ به حساب آورید و کودکتان را تشویق کنید تا در این مورد به پیشرفت مورد نظر برسد .
معرفی یار مهربان
کتاب ناخن جویدن در کودکان
نویسندگان: محمد حسن فاطمی راد؛ صدیقه ناقل
تهیه و تنظیم: میترا نمازی
کارشناس ارشد روان شناسی بالینی
