برنا اندیشان | مرجع تخصصی بهترین پکیج های آموزشی
واژه تروما به معنای زخم می‌باشد و شامل دردها و مشکلاتی است که مقاومت و تاب آوری در مقابل آن‌ها امری سخت و دشوار است و چون بخش بزرگی از جمعیت را درگیر خود می‌کند به عنوان ترومای جمعی از آن یاد می شود. به عنوان مثال هنگام همه گیری ویروس کرونا و اتفاقاتی که به خاطر این بیماری در جهان افتاد، زندگی بسیاری از انسان‌ها به شدت تحت تأثیر قرار گرفت و به نوعی دردی مشترک برای تمام افراد بود.
در این قسمت از مجله علمی برنا اندیشان تصمیم داریم تا یکی دیگر از مطالب علمی با عنوان نگاهی به ترومای جمعی را در اختیار شما افراد علاقه‌مند به مجموعه مقالات روانشناسی قرار دهیم تا بدانید که ترومای جمعی چیست و چگونه می‌توانیم در مقابل آن مقاومت کنیم.
ترومای جمعی
در ابتدا لازم است که مفهوم تروما را به صورت کامل مورد بحث و بررسی قرار دهیم. در روانشناسی، ترما به معنای یک فشار روانی و دردی است که در سطح جامعه فراگیر می‌شود و چون افراد زیادی از آن تأثیر می‌گیرند به صورت ترومای جمعی نامیده می شود. شایان ذکر است که واکنش افراد نسبت به حادثه موجب می‌شود تا زندگی روزمره آن‌ها به شدت دچار مشکل شود.پیشنهاد می شود مقاله سوگ جمعی را بخوانید.
در سال ۲۰۱۸ یک مجله سوئیسی تحقیق را در این باره انجام داد و متوجه شد که ترومای جمعی می‌تواند مشکلات روانشناختی بسیاری را برای انسان‌ها ایجاد کند و تمام افراد برای آن یک معنایی را پیدا می‌کنند که برای درمان آن‌ها لازم است تا از درمان شناختی استفاده کنیم.
به یاد داشته باشید که اولین واکنش انسان‌ها به ترومای جمعی معنا دادن به آن و پیدا کردن دلیل و زمینه رخداد می باشد. به عبارتی دیگر تمامی این چالش ها موجب تغییر و رشد جامعه می شود. در‌واقع رویدادهای اجتماعی تلخی مانند مشکلات فردی نیز به عنوان فرصتی برای رشد در سطح جامعه در نظر گرفته می‌شود.
واکنش بدن به تروما
تفاوت‌های فردی باعث می‌شود تا انسان‌ها به شکل‌های خاصی نسبت به حوادث آسیب زا واکنش نشان دهند. یعنی ممکن است در هنگام روبرو شدن با رخداد احساس کنید که قلبتان کندتر می‌زند و فشار خونتان به طور چشمگیری افزایش می‌یابد و همچنین در ناحیه قفسه سینه تان دردی را حس می کند.
در کنار تمامی این موارد شاهد به هم ریختن دستگاه گوارش، حالت تهوع، سرگیجه و … هستیم. به یاد داشته باشید که تمامی این نشانه‌ها طبیعی هستند و چون بدن انسان توانایی کنترل بسیار زیاد را ندارد نسبت به آن واکنش نشان می دهد.
احساسات فردی در هنگام آسیب
اولین احساسی که هنگام وقوع تروما رخ می‌دهد خشم است. زمانی که انسان خشمگین می‌شود ممکن است برای بروز دادن آن از روش‌های مختلفی استفاده کند. به عنوان مثال خشم خودش را بر سر دیگران خالی می‌کند و یا نسبت به اسباب و وسایل اطراف خودش رفتارهایی را نشان می‌دهد.
سپس احساس گناه وارد می‌شود و فرد شروع به سرزنش خودش می‌کند و با خود می‌گوید که می‌توانسته به شکل دیگری رفتار کند و یا ممکن است به این موضوع فکر کند که دیگران مقصر چنین اتفاقی هستند و همواره به دنبال مقصر می گردند. از دیگر احساساتی که هنگام بروز تروما رخ می‌دهد عدم وجود احساس امنیت، غم و تنش است که می‌تواند به شدت انسان را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین پیشنهاد می شود مقاله سواد رسانه ای را بخوانید.
برخورد با احساسات منفی
همانطور که گفته شد اولین احساسی که در زمان تروما بر انسان وارد می‌شود احساس خشم است. به یاد داشته باشید که هرگز نباید این احساس را سرکوب کنید. به این معنا که خشم خودتان را بپذیرید و به شکلی سالم آن را بیان کنید و آگاهی کاملی نسبت به آن داشته باشید. شایان ذکر است که انسان‌ها در هنگام از دست دادن ها ناراحت و غمگین می‌شوند و این حق را دارند که برای آن سوگواری کنند.
همچنین ممکن است دچار احساس گناه شوید، اما هرگز نباید خودتان را مقصر چنین حادثه‌ای بدانید. زیرا شما به فردی آسیب وارد نکرده‌اید و نباید به خاطر این تروما به خودتان عذاب و رنج وارد کند. بنابراین بهترین روش برای مواجه به احساسات ناشی از روبرو شدن با تروما پذیرش آن‌ها و آگاهی نسبت به آنهاست که موجب می‌شود تا به آن‌ها اعتبار دهیم و در نتیجه لازم است تا در این زمان به شکل خوبی از خودمان مراقبت کنیم.
ترومای جمعی چه دلایلی دارد؟
اشاره کردیم که حوادث مختلفی که به احساسات انسان‌های یک جامعه ضربه وارد می‌کند و نگرش آن‌ها را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد می‌تواند باعث شود که مردم برای خودشان تصمیمات خاصی را اتخاذ کنند. به یاد داشته باشید که ترومای جمعی برای مدت‌های طولانی در خاطره افراد باقی می‌ماند و می‌تواند سبک زندگی انسان را به شکل قابل توجهی تغییر دهد. در ادامه شما را با برخی از دلایل ایجاد ترومای جمعی آشنا می کنیم.
- قحطی و خشکسالی
- بیماری‌های مسری و همه گیر
- رکود اقتصادی
- جنگ و درگیری‌های نظامی
- اقدام‌ها نسل کشی
- بلاهایی مانند سیل و زلزله و طوفان
ترومای جمعی چه اثراتی دارد؟
لازم به ذکر است که ترومای جمعی صرفاً بر روی افرادی که درگیر حوادث تأثیر نمی‌گذارد و سایر افراد جامعه را به شدت دچار ناراحتی می کند. به عنوان مثال افرادی که اخبارهای حادثه را دنبال می‌کنند نیز به شدت تحت تأثیر قرار می‌گیرند و احساسات آن‌ها جریحه دار می شود. در ادامه با برنا اندیشان همراه باشید تا شما را با اثرات ترومای جمعی آشنا کنیم.
سلامت روانی جامعه
اولین و مهمترین تأثیر ترومای جمعی این است که سلامت روان افراد جامعه را به شدت درگیر کرده و می‌تواند برای مدت‌های زیادی نیز باقی بماند. شایان ذکر است که اختلال استرس پس از حادثه (PTSD) یکی از رایج ترین اختلالاتی است که در هنگام چنین حوادثی برای افراد رخ می دهد.
در‌واقع PTSD از طریق ایجاد اضطراب، استرس و ناامنی می‌تواند سلامت جمعی افراد را به شدت تهدید کرده و در ادامه مشکلاتی مانند حملات پانیک، اضطراب فلج کننده و حتی کاهش اعتماد به نفس را با خودش به همراه داشته باشد.
تأثیر تروما بر روی نسل های مختلف
شایان ذکر است که آسیب جمعی یا همان ترومای جمعی می‌تواند بر روی نسل های بعدی نیز تأثیر منفی بگذارد. یعنی هنگامی که نسل قبل با یک آسیب مواجه نشده و آن رخداد هنوز به طور کامل رفع نشده است نسل بعدی نیز همچنان با این موضوع درگیر است و ترومای جمعی برای نسل آینده نیز باقی می ماند. به یاد داشته باشید که ترومای میان نسلی می‌تواند به شدت آسیب زا باشد و تمام ابعاد زندگی افراد را تحت تأثیر قرار دهد.
از این رو لازم است تا به کمک روانشناسان و افرادی که در بخش سلامت روان مشغول به فعالیت هستند از بروز و انتقال ترومای جمعی جلوگیری نماییم. تحقیقاتی که در این باره انجام شده است نشان می‌دهد که رخدادهای جمعی می‌تواند آسیب های زیر را به نسل های بعدی منتقل کند.
- وارد شدن صدمه به غرور ملی
- ترس بیشتر در سطح فردی یا گروهی
- هوشیاری و رفتار محافظه کارانه در مقابل خطرات
تأثیر ترومای جمعی بر روی کودکان
هنگامی که یک حادثه آسیب زا در جامعه رخ می‌دهد با توجه به ابعادی که دارد می‌تواند زندگی افراد را تحت تأثیر قرار دهد و در نهایت سبک زندگی آن‌ها را به صورت چشمگیری تغییر می دهد. به عنوان مثال شیوع بیماری کرونا موجب شد تا روابط بین فردی، تحصیل و مدرسه کودکان آسیب منفی ببیند و در کنار آن سلامت روانی تمامی افراد جامعه به شدت دچار اختلال گردید. شایان ذکر است که آسیب های روانی جمعی می‌تواند مشکلاتی مانند استرس، افسردگی و اضطراب را برای افراد ایجاد کند. همچنین پیشنهاد می شود تا به کارگاه روانشناسی زندگی پس از آسیب مراجعه نمایید.
دگرگونی روابط و باورها
هرچه قدر که ترومای جمعی شدیدتر باشد می‌تواند افراد بیشتری را تحت تأثیر قرار داده و با توجه به آسیبی که وارد می‌کند سلامت روانی افراد جامعه را به شدت تهدید می کند. لازم به ذکر است که ترومای جمعی می‌تواند باورها و نگرش‌های عمومی افراد جامعه را دچار تغییر کند و در این شرایط روابط بین فردی نقش مهمی را در سلامت جامعه ایفا می کند. ترومای جمعی با توجه به شرایط سختی که برای اعضای یک جامعه ایجاد می‌کند موجب می‌شود تا بین افراد جامعه نوعی بی اعتمادی شکل بگیرد و حس عدم امنیت نیز فراوان می شود.
برخی از نمونه‌های ترومای جمعی
در طول تاریخ برای بسیاری از کشورها ترومای جمعی رخ داده است و با توجه به آسیب هایی که به همراه داشته است سبک زندگی و نوع نگرش افراد آن جامعه را دچار تغییر کرده است. در ادامه با برنا اندیشان همراه باشید تا برخی از نمونه‌های تاریخی ترومای جمعی را معرفی نماییم.
هولوکاست و رکود بزرگ آمریکا
یکی از تروماهای جمعی که توسط حزب نازی انجام شد مسأله نسل کشی یهودیان بود که برای چندین نسل آسیب های مختلفی را با خودش به همراه داشت. تحقیقات و مطالعاتی که در این زمینه انجام شده است نشان می‌دهد که حتی تا چندین دهه افراد دچار اختلالات روانی و PTSD بوده اند. همچنین رکورد بزرگ بازار آمریکا در سه شنبه سیاه که در سال ۱۹۳۰ رخ داد نیز یکی از شدیدترین رکودهای اقتصادی در طول تاریخ مدرن این کشور به حساب می آید. چنین حوادثی برای مدت‌ها در ذهن افراد باقی می‌ماند و حتی افراد مسن آن کشور نیز همواره آن ترومای جمعی را با خودشان همراه دارند.
تیراندازی در مدرسه و بیماری کرونا
در چهاردهم دسامبر سال ۲۰۱۲ در دبستان سندی هوک (Sandy Hook Elementary School shooting) که در نیوتاون (شهرکی در ایالت کنتیکت در ایالات متحده آمریکا) است رخ داد، ۲۰ دانش آموز و ۶ نفر از کارکنان مدرسه کشته شدند. این حادثه یک نسل از مردم آمریکا را تحت تأثیر پیامدهای سختی قرار داد. بعد از این واقعه افراد زیادی دچار اختلال استرس پس از حادثه شدند. همچنین همواره احساس ترس در افراد برای حملات مجدد نیز وجود دارد. همچنین پیشنهاد می شود تا به مقاله افسردگی موقعیتی مراجعه فرمایید.
یکی دیگر از تروماهای جمعی که باعث شد تا افراد زیادی در تمام دنیا تحت تأثیر قرار بگیرند شیوع بیماری کرونا در ووهان چین بود که بعد از مدتی تمام جهان را درگیر خود کرد و سپس قرنطینه های سختی ایجاد شد. این بیماری به حدی شدید بود که موجب شد تا انسان‌ها از محدودیت‌های اعمال شده خسته شوند و دچار احساس خشم، استرس و اضطراب شوند و به دلیل تنهایی های شدیدی که در این مدت به وجود آمد افراد بسیاری به انزوا کشیده شدند. در‌واقع بیماری کرونا باعث شد تا زندگی میلیون نفر از افراد در دنیا ویران شود، افراد زیادی را به کام مرگ کشاند و همچنین موجب تنهایی و تنش در بین بازماندگان شد.
چگونه با ترومای جمعی مقابله کنیم؟
همانطور که اشاره کردیم آسیب های ناشی از تروما می‌تواند برای نسل های آینده نیز باقی بماند و به آن‌ها نیز آسیب وارد کند. از این رو ما باید به کمک روش‌هایی که وجود دارد اثرات منفی ترومای جمعی را به طور چشمگیری کاهش دهیم. در ادامه شما را با روش‌های مقابله با ترومای جمعی آشنا می کنیم.
افزایش آگاهی و جداسازی اتفاق
شما باید در هنگام وقوع یک حادثه بین آن رخداد و خودتان تمایز قائل شوید. یعنی همانطور که اخبار را دنبال می‌کنید باید به زندگی‌تان هم توجه داشته باشید و اجازه ندهید که سلامت روان شما دچار آسیب شود. شایان ذکر است که خودآگاهی نسبت به موضوع به ما کمک می‌کند تا بهتر بتوانیم از خودمان مراقبت کنیم و در عین حال خود و خانواده مان را از آسیب های بعدی حفظ می کنیم.
شما نباید در این مواقع دست روی دست بگذارید. زیرا این کار صرفاً به شما و سلامت روان تان آسیب وارد می‌کند و اگر چنین کارهایی را انجام دهید قادر خواهید بود تا به شکل موثری از تأثیرات منفی ترومای جمعی بکاهید. همواره پیشنهاد می‌شود که کمک گرفتن از روانشناس و متخصصین سلامت روان می‌تواند در این شرایط بسیار مفید و مؤثر باشد.
اهمیت سلامت جسمی
ترومای جمعی صرفاً به سلامت روان انسان‌ها آسیب وارد نمی‌کند. یعنی می‌تواند از نظر جسمی نیز افراد را درگیر کند و به همین دلیل لازم است تا علاوه بر مراقبت از سلامت روان خود به جسم و سلامتی آن نیز توجه ویژه ای داشته باشید. همچنین پیشنهاد می شود به پکیج روانشناسی بهداشت روانی مراجعه نمایید.
به عنوان مثال باید به کیفیت خواب خود اهمیت دهید و با نوشیدن کافی آب استرس ها را از خودتان دور کنید. به یاد داشته باشید که کاهش مصرف مواد چربی و قندی می‌تواند در این شرایط بسیار کمک کننده است. در کنار این موارد می‌توانید با انجام فعالیت‌های بدنی مانند ورزش و یوگا و همچنین ماساژ درمانی به آرامش بیشتری دست یابید.
افزایش انعطاف پذیری شخصی
اگر می‌خواهید انعطاف پذیری تان را افزایش دهید لازم است تا با خود و احساسات درونی تان ارتباط موثری داشته باشید. به این صورت که تمامی احساسات خود را بپذیرید و نسبت به آن‌ها آگاهی تان را افزایش دهید. شایان ذکر است که هرگز نباید احساسات خودتان را سرکوب کنید. زیرا این کار می‌تواند به سلامت روان شما آسیب وارد کند.
شکرگزاری و قدردان بودن به ما کمک می‌کند تا بتوانیم قدرت سازگاری مان را افزایش دهیم و با انعطاف پذیری بیشتری تمامی روزهای پرتنش را پشت سر بگذاریم. همواره پیشنهاد می‌شود تا در شرایط سخت از حمایت های جمعی استفاده کنید. به این معنا که گروه‌های اجتماعی تشکیل دهید و با کمک کردن و حمایت از یکدیگر احساسات مثبتی را به هم منتقل کنید. لازم به ذکر است که همدلی و درک متقابل در این شرایط می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.
درخواست کمک
همانطور که گفته شد بی توجهی به احساسات درونی به شدت آسیب زا بوده و شما هرگز نباید احساساتی که به شما وارد می‌شود را نادیده بگیرید. زیرا بهترین کار صحبت کردن راجع به احساسات درونی است و این کار می‌تواند به ما کمک کند تا استرس و اضطراب درونی‌مان را به طور چشمگیری کاهش دهیم. به یاد داشته باشید که ترومای جمعی بر روی زندگی تمامی افراد تأثیر منفی می‌گذارد و شما در این شرایط تنها نیستید و ابراز احساسات هیچ معنای بدی ندارد.
نتیجه‌گیری
ایجاد ترومای جمعی امری انکار ناپذیر است و می‌تواند در هر زمانی و برای جوامع مختلف رخ دهد. اما ما باید نسبت به رخدادها آگاه باشیم و بدانیم که به کمک چه روش‌هایی می‌توانیم آسیب ناشی از ترومای جمعی را کاهش دهیم و اجازه ندهیم که آسیب ایجاد شده به نسل های بعدی منتقل شود.
