برنا اندیشان | مرجع تخصصی بهترین پکیج های آموزشی
در علم روانشناسی فحش دادن دلایل مختلفی دارد که معمولا بیان می کنند انسان ها در هنگامی که هیجانی و عصبانی هستند فحش می دهند. همچنین لازم به ذکر است که کودکان برای آنکه عصبانیت و خشم خودشان را نشان دهند و یا این که هیجانات منفی شان از قبیل خشم و نفرت را تخلیه کنند از فحش استفاده می کنند. نکته بسیار مهمی که در این میان وجود دارد این است که اگر فحش دادن در کودک نهادینه شود و به یک عادت تبدیل گردد نمی توان آن را از بین برد و حتی در بزرگسالی نیز ادامه پیدا می کند.
ما در این قسمت از مجله علمی برنا اندیشان تصمیم داریم تا به صورت کامل مقوله فحش دادن را از منظر روانشناسی مورد بررسی قرار دهیم و تمامی ابعاد آن را تحلیل نماییم. بنابراین پیشنهاد می کنیم تا انتهای مقاله با ما همراه باشید تا بدانید که فحش دادن چه دلایلی دارد و چگونه می توانیم این عادت اشتباه را در افراد از بین ببریم.
دلیل فحش دادن در روانشناسی
زمانی که ما در دوران کودکی به سر می بردیم، والدین و معلمان ما تمام سعی شان را کردند تا ما فحش ندهیم. به عنوان مثال هر بار که فردی فحش می داد او را تنبیه و مجازات می کردند. اما با وجود تمامی این موارد باز هم اغلب بزرگسالانی که می بینیم گاهی اوقات چندین بار در روز برای تخلیه هیجانات منفی شان از فحش استفاده می کنند. حتی والدین و معلمانی که ما را از فحش دادن منع کرده اند نیز خودشان فحش داده اند و این موضوعی است که اکثر افراد از آن استفاده کرده اند. پیشنهاد می شود تا به مقاله روش های مقابله با توهین و فحاشی مراجعه نمایید.
تسکین درد
فحش دادن باعث می شود تا پاسخ جنگ یا گریز در انسان فعال شود و در نتیجه آدرنالین بدن افزایش یافته و به عنوان ضد درد عمل می کند. فردی به نام ریچارد استفنز از دانشگاه کیل متوجه شد افرادی که فحش می دهند قادر هستند تا دستانشان را دو برابر بیشتر در آب یخ نگه دارند. البته این موضوع برای افرادی است که فقط چند بار در روز فحش می دهند. زیرا افرادی که فحش های زنجیری می دهند به دلیل آنکه فحش دادن خودشان را حساسیت زدایی می کنند دیگر نسبت به آن تحریک نمی شوند.
با توجه به تحقیقاتی که در این خصوص انجام شده است هنوز به طور دقیق مشخص نیست که آیا برخی از فحش های از سایر فحش ها موثرتر است و یا تفاوتی بین انواع دشنام ها وجود ندارد. البته برای فحش دادن در بین افراد استراتژی خاصی وجود دارد و هر فردی برای خودش سلسله مراتب فحش دادن دارد و حتی گاهی اوقات در هنگام عصبانیت های شدید فرد از زبان مادری اش استفاده می کند.
کنترل و قدرت
زمانی که انسان فحش می دهد به نوعی احساس قدرت و کنترل می کند. یعنی فحش دادن باعث می شود تا فرد بتواند کنترل بهتری بر یک موقعیت بد داشته باشد. حتی با فحش دادن می توانیم به خودمان نشان دهیم که ما قربانیان منفعلی نیستیم و می توانیم واکنش های قدرتمندی را از خودمان نشان دهیم. همین کار باعث می شود تا اعتماد به نفس و عزت نفسمان افزایش یافته و در نتیجه برای انجام اقدامات اصلاحی، تحریک می شویم. مارک تواین در این باره اشاره می کند که ”وقتی عصبانی هستید، تا ۴ بشمارید و هنگامی که خیلی عصبانی هستید، فحش بدهید.”
قصاص بدون خشونت یا طنز
یکی دیگر از دلایل فحش دادن در روانشناسی این است که به ما این امکان را می دهد که بدون متوسل شدن به خشونت بتوانیم به افراد یا موقعیت های بد بازگردیم. یعنی هنگامی که خیلی عصبانی هستید به جای آنکه به صورت یا بدن فرد مقابل مشت بزنیم و آسیبی به او وارد کنیم می توانیم احساس شدید عصبانیتی که داریم را با فحش دادن به سمت دیگری هدایت کنیم و در نتیجه خودمان را خلع سلاح می کنیم. همچنین پیشنهاد می شود تا به مقاله آموزش جواب دندان شکن مراجعه نمایید.
با این که فحش دادن نیز در جایگاه خودش دارای آسیب های روانی می باشد، اما باز هم بهتر از آن است که فرد بخواهد از وسیله ای برای آسیب رساندن به فرد مقابل استفاده کند. چرا که ممکن است مشکلاتی را برای فرد ایجاد کند. به یاد داشته باشید که فحش دادن می تواند به عنوان یک علامت هشدار یا نشانگر درجه اقتدار باشد. یعنی هنگامی که یک فرد عصبانی شروع به فحش دادن می کند فحش دادن به او این پیام را القا می کند که ”مراقب باش، بس کن، ممکن است برایت مشکلی ایجاد شود.”
عده ای از افراد هنگامی که در جمع دوستانشان هستند از طریق فحش دادن شادی می کنند. در این شرایط فرد می تواند از محدودیت های اجتماعی رها شده و مانند جنگ بازی، فرد قادر است تا موقعیتی را تهدید کننده تلقی نماید. در این هنگام فحش دادن یا حتی شوخی کردن می تواند به فرد کمک کند تا خودش را با موقعیتی که در آن قرار دارد سازگار کند.
بهبود سلامت روان و پیوند همسالان
هنگامی که فرد در بین دوستان خود شروع به فحش دادن می کند در واقع نشان می دهد که او جزء گروهی از افراد بوده و به آنها تعلق دارد. در این حالت فرد می تواند خودش باشد و با این کار نسبتش را با گروه نشان داد تا احساس راحتی کند. اگر این کار به درستی انجام شود می تواند نشان دهد که ما صادق، خود تحقیر کننده، راحت طلب و سرگرم هستیم. همچنین برای آموزش بیشتر به کارگاه روانشناسی تربیت فرزند مراجعه نمایید.
از دیگر اشکالی که می توانیم به آن اشاره کنیم استفاده از بیان کلامی است که ارتباط نزدیکی با احساسات ما دارد ”آواز خواندن” است. محققان بالینی در مطالعاتی که انجام داده اند متوجه شده اند که وقتی فرد دچار زوال عقل و یا سکته مغزی می شود توانایی گفتارش را از دست می دهد اما توانایی آواز خواندن و فحش دادن در او سالم باقی می ماند.
هنگامی که فرد فحش می دهد گردش خود در بدن افزایش یافته و در نتیجه میزان اندورفین نیز بالا می رود و باعث می گردد تا فرد به احساس کلی آرامش دست پیدا کند. همچنین لازم است اشاره شود که فحش دادن باعث می شود تا فرد بتواند کنترل اوضاع را در دست بگیرد و نکته بسیار مهمی که لازم است به آن توجه داشته باشید این است که فحش دادن فقط در هنگام عصبانیت توجیه دارد و اگر افراد بدون آنکه شرایط فحش دادن وجود داشته باشد شروع به فحش دادن کنند برایشان بسیار زشت و ناپسند است.
ابراز وجود
در برخی موارد فحش دادن می تواند نشان دهد که دقیقا موضوعی که مد نظرمان است چیست و آن چیزی که بیان می کنیم واقعا برای ما مهم است. به طوری که افراد از طریق فحش دادن می توانند منظورشان را به صورت دقیق برسانند و نشان دهند که چه چیزی برایشان جالب است. به عنوان مثال برای آنکه به نکته خاصی اشاره کنیم از فحش دادن استفاده می کنیم.
ویلیام شکسپیر گاهی اوقات در نوشته هایش از الفاظ ناپسند استفاده می کرد. به عنوان نمونه ”دور، ای گرسنگی، ای پوست جن، زبان تمیزی خشک کرد، پازل گاو، ای حیوان!” البته او این الفاظ را کاملا مبتکرانه به کار می برد.
در عین حال باید اشاره شود که فحش دادن می تواند روشی برای نشان دادن این باشد که چیزی واقعا برای ما معنا دارد. فیلسوف پل فایرابند این نکته را به صورت عمیق بیان می کند که ” وقتی پیچیدگی محتوا از دست می رود تنها راهی که بتوانیم ارتباط با واقعیت را حفظ کنیم این است که از سطحی بودن و خام بودن بهره ببریم.”
کنترل فحش دادن در کودکان
اگر شما بدانید که چرا کودکان شما فحش می دهند بهتر می توانید این عادت زشت را در آنها کنترل کنید. بهترین روش این است که با کودکان خود در سن مدرسه در مورد انتخاب واژه و کلمات صحبت کنید. آنها ممکن است معنای یک فحش را واقعا ندانند اما می دانند که این کلمات می تواند باعث آزار دیگران شود.
فحش دادن برای عکس العمل
همواره به این نکته توجه داشته باشید که وقتی شما به یک رفتار توجه کنید و کارهایی مانند خندیدن و یا واکنش شدید از خودتان نشان دهید باعث افزایش فراوانی آن رفتار خواهید شد. در رابطه با فحش دادن نیز عکس العمل شما بسیار مهم است. زیرا وقتی کودک شما فحش می دهد و شما به او نگاه می کنید و می خندید در واقع رفتار او را تقویت می کنید و باعث می شود تا او از این کار لذت ببرد و در نتیجه باز هم این کار را انجام دهد.
در چنین شرایطی باید آرام باشید و به طور واضح به او توضیح دهید که کلمه ای که فرزندتان به کار برده است صحیح نیست. یعنی به او بگویید که این کلمه می تواند به احساسات دیگران آسیب وارد کند و در نتیجه فرد دچار حالت ناخوشایندی می شود.
فحش دادن به خاطر سازگاری اجتماعی
اگر فکر می کنید که فرزند شما فحش می دهد تا از نظر اجتماعی سازگار شود باید در این باره با او صحبت کنید که چرا به دوستانش فحش می دهد. شما می توانید در مورد راه های دیگری با او صحبت کنید که فحش دادن باعث نمی شود شما خودتان را متعلق به گروه خاصی بدانید و برای این کار نیازی به انجام چنین کاری نیست. شما باید به او نشان دهید که او از طریق کارهای خوب و عبارت های سالم می تواند با محیط اجتماعی سازگار شود.
هنگامی که فرزند شما بزرگ می شود لازم است به او یادآوری کنید که او برای صحبت کردن با افراد با زبان های مختلفی صحبت کند. یعنی نباید هر حرفی را به سایر افراد بزند و بداند که با کودکان چگونه حرف بزند و وقتی می خواهد با بزرگسالان گفتگو کند نیز از چه عبارات و کلماتی استفاده کند. پیشنهاد می شو تا به مقاله آسیب های بدگویی پیش فرزندان مراجعه نمایید.
در این حالت او می تواند متوجه شود که نباید از هر حرفی استفاده کند. این کارها ممکن است در جاهایی مناسب باشد اما شما نمی توانید مانع فحش دادن فرزندتان در جمع دوستانش شوید. اما شما باید به او بگویید که نباید از عبارات و واژه های نادرست استفاده کند و این آموزش می تواند به او کمک کند تا بداند که چه کلمات و عباراتی توهین آمیز هستند.
فحش دادن در شرایط ناامیدی
اگر فرزندتان در هنگام ناامیدی و عصبانیت فحش می دهد می توانید به او آموزش دهید که برای احساساتش اسم بگذارد. به عنوان مثال فرزند شما باید بداند که در هنگام عصبانیت چه احساساتی دارد و به جای استفاده از کلمات زشت و نادرست از عبارت های مناسب تری استفاده کند.
شما می توانید به فرزندتان آموزش دهید که در مواقعی که عصبانی است در ابتدا خودش را آرام کند و برای این کار از روش های مدیریت احساسات استفاده کند. به عنوان مثال تکنیک هایی مانند تنفس عمیق، شمردن اعداد و یا صحبت در مورد احساسات را به فرزندانتان آموزش دهید.
در این حالت او می تواند متوجه شود که از کلمات توهین آمیز استفاده نکند و به جای آنها از کلمات دیگری که مناسب هستند استفاده کند. حتی شما می توانید کلمات خنده داری را به فرزندتان آموزش دهید تا او بتواند در مواقع عصبانیت از آنها استفاده کند.
کودکان در دوران مدرسه می توانند توضیحات مربوط به معنای کلمات را به خوبی درک کنند. در این حالت هنگامی که شما متوجه شدید کودک شما معنای واژگان را به خوبی درک می کند می تواند از او بپرسید که هر یک از کلمات دارای چه معنایی هستند. در این هنگام به او آموزش می دهید که فلان کلمات درست نیستند و ما هرگز از آنها استفاده نمی کنیم. به عنوان مثال کلماتی که معنای خوبی ندارند را مشخص میکنید و او متوجه می شود که نباید از آنها استفاده کند.
روش هایی برای ترک عادت فحش دادن
همانطور که میدانید ترک هر عادتی بسیار سخت و دشوار است و این موضوع شامل حال عادت فحش دادن نیز می شود. نکته بسیار مهمی که وجود دارد این است که انسان ها در برخی مواقع متوجه نیستند که از واژه های نامناسبی استفاده می کنند و این موضوع برایشان ناشناخته است. اما هنگامی که تصمیم به ترک عادت فحش دادن کردید می توانید از طریق تکنیک های زیر عادت فحش دادن تان را کنار بگذارید.
کمک گرفتن از دوست
هنگامی که شما درگیر یک مشکل هستید می توانید آن را با یک فرد مانند دوست یا شریک زندگی خود در میان بگذارید. این کار لذت خاصی دارد و به شما آرامش بیشتری می دهد. به عنوان مثال می توانید از دوستی که خودش نیز مشکل فحش دادن دارد بخواهید که حواسش به حرف زدن شما باشد و هر زمانی که شما فحش دادید به شما هشدار دهد و شما نیز این کار را برای او انجام دهید. هنگامی که فردی مسئول لغزش های کلامی شما باشد می تواند شما را مجبور کند که برای همیشه این عادت زشت و ناپسند را ترک کنید. همچنین پیشنهاد می شود به پکیج آموزش ترک عادات ناپسند مراجعه فرمایید.
تشخیص محرک ها
محرک های خودتان را شناسایی و بدانید که لازم است تا از آنها دوری کنید. هر فردی نسبت به محرک خاصی واکنش نشان می دهد و همان عامل باعث می شود تا فرد فحش دهد. به عنوان مثال فردی در ترافیک شروع به فحش دادن می کند و یا شخصی دیگر هنگامی که در صف قرار دارد عصبانی می شود و فحش می دهد. حتی گاهی افراد هنگام فیلم دیدن و زمانی که شخصیت مورد علاقه شان در فیلم میمیرد از فحش دادن استفاده می کنند. بنابراین لازم است تا تمامی این محرک ها را از خودتان دور کنید تا شرایط فحش دادن رخ ندهد.
قرار دادن تنبیه
هنگامی که قصد دارید تا فحش دادن را ترک کنید می توانید برای خودتان پاداش یا تنبیه قرار دهید. به عنوان مثال مشخص کنید که اگر فحش دادید نباید یک روز از تلفن همراه خود استفاده کنید. یا می توانید برای خودتان تعیین کنید که اگر یک هفته فحش ندهم به سینما می روم که این کار به عنوان پاداش شناخته می شود.
یکی از کارهایی که برای ترک عادت ها به کار می رود این است که یک قلک یا کوزه را انتخاب می کنید و در هنگام انجام عادت زشت باید مبلغی به آن اضافه کنید. این کار در واقع نوعی تنبیه است. چرا که باعث می شود تا شما از بخشی از درآمدتان محروم شوید.
اما نکته مهم این است که وقتی ظرف پول پر شد باید پول موجود در آن را به یک موسسه خیریه بدهید. حال اگر شما باعث شده اید تا چندین نفر از دوستان شما عادت زشت فحش دادن را ترک کنند می توانید برای خودتان جایزه تعیین کنید.
این کارها باعث می شود تا هر فردی حواسش به کارهایی که انجام می دهد باشد و در نتیجه کسی فحش نمی دهد تا مجبور باشد درآمدش را از دست بدهد. برای تشویق کردن نیز می توانید مبلغ جمع آوری شده در ظرف را خالی کنید و یک وسیله ای که به آن علاقه دارید را برای خودتان بخرید.
استفاده از یادآوری کننده ها
شما میتوانید یک مچ بند به دست خود ببندید تا هر وقت عصبانی شدید و خواستید فحش دهید به آن نگاه کنید و یادتان بیاید که نباید فحش بدهید. همچنین برخی افراد به دست خود یک کش می بندند و هر وقت فحش دادند به آن به دستشان ضربه می زنند تا دیگر این کار را انجام ندهند.
این کار باعث می شود تا مغز عادت کند که اگر فحش بدهید باید دردی را تحمل کنید و ادامه دار بودن این روند موجب می شود تا ذهن به طور ناخودآگاه از کلمات بد دوری کند.
دیگران نظاره گر رفتارهایتان هستند
شما می توانید فرض کنید که فردی همواره در حال تماشای شما بوده و در این حالت دیگر اجازه ندارید از کلمات زشت و ناپسند استفاده کنید. به عنوان مثال فکر کنید که مادر بزرگ شما که او را خیلی دوست دارید شما را می بیند و شما باید مراقب رفتار و گفتارتان باشید. این کار باعث می شود تا وقتی شما خواستید فحش دهید به ناگاه آن فرد را در کنارتان حس کنید و شوکه شوید و در نتیجه عادت زشت فحش دادن را به طور کامل کنار بگذارید.
