برنا اندیشان | مرجع تخصصی بهترین پکیج های آموزشی
در این بخش از پایگاه دانش برنا اندیشان تصمیم داریم تا در رابطه با یک موضوع روانشناسی با عنوان شناخت هوش هیجانی-نشانه هایی که مشخص می کنند هوش هیجانی در شما وجود دارد مطالبی را در اختیار شما خوانندگان محترم وب سایت برنا اندیشان قرار دهیم.
نشانه هایی که مشخص می کنند هوش هیجانی در شما وجود دارد
شناخت هوش هیجانی EQ
هوش عاطفی ، هوش احساسی یا هوش هیجانی شامل شناخت و کنترل عواطف و هیجان های خود است.
هوش هیجانی یعنی توانایی مهار عواطف و تعادل برقرار کردن بین احساسات و منطق ،به طوری که مارا به حداکثر خوشبختی برساند.هوش هیجانی همان توانایی شناخت،درک و تنظیم هیجان ها و استفاده از آنها در زندگی است.
ادوارد از روانشناسان برجسته درسال 1920 مفهومی به نام هوش اجتماعی را به صورت زیر تعریف کرد:
(هوش اجتماعی یعنی توانایی درک و مدیریت کردن مردان،زنان ،دختران و پسران برای رفتار خردمندانه در روابط انسانی.)
ادوارد همچنین میگوید): هوش اجتماعی به این معنا است که بتوانیم انگیزه رفتارهای خود و دیگران را به خوبی درک کرده و از این اطلاعات در تعاملات اجتماعی استفاده کنیم.)
به بیان دیگر فردی که از هوش هیجانی بالایی برخورد است ،میداند که چه احساس ، چه عواطف و چه هیجانات متناسبی را در چه مکان و زمان و چگونه بروز دهد. فردی که از هوش هیجانی بالایی برخورد است احساسات و عواطف دیگران را نیز درک میکند.
شخصی که هوش هیجانی بالایی دارد سه مؤلفه هیجان ها را به طور موفقیت آمیزی با یکدیگر تلفیق می کند.(مؤلفه شناختی ، مؤلفه فیزیولوژیکی و مؤلفه رفتاری)
هوش هیجانی به طور کلی به مهارت های درون فردی و بین فردی گفته میشود که فراتر از دایره مشخصی از دانش های پیشین ، چون بهره هوشی و مهارت های فنی یا حرفه ای است.
اصطلاح هوش هیجانی را برای اولین بار روانشناسی به نام سالووی برای بیان کیفیت و درک احساسات افراد ، همدردی با احساسات دیگران و توانایی اداره مطلوب خود و دیگران به کار برد.
متون علم مدیریت بر این باورند که رهبران و مدیران ، با هوش هیجانی بالاتر ، توان بیشتری برای هدایت سازمان تحت کنترل شان دارند. همچنین یافته های جدید نشان میدهد کارکنانی که دارای وجدان کاری و احساس وظیفه شناسی بالایی هستند ، اما فاقد هوش هیجانی و اجتماعی اند در مقایسه با کارکنان مشابهی که از هوش هیجانی بالایی برخورد اند ،عملکرد ضعیف تری دارند.از پژوهش های برخی دانشمندان اینگونه برمی آید که کسانی که از هوش هیجانی برخوردارند میتوانند عواطف خود و دیگران را کنترل کرده،بین پیامدهای مثبت و منفی عواطف تمایز گذارند و از اطلاعات عاطفی برای راهنمایی فرآیند تفکر و اقدامات شخصی استفاده کنند.
ارسطو در مورد شناخت هوش هیجانی میگوید:
(عصبانی شدن آسان است، همه میتوانند عصبانی شوند ، اما عصبانی شدن در برابر شخص مناسب ، به میزان مناسب ، در زمان مناسب ، به دلیل مناسب و به روش مناسب آسان نیست!)
سالووی توصیف مبنایی خود را از هوش هیجانی بر اساس نظریات گاردنر در مورد استعداد های فردی قرار میدهد و این توانایی را به پنج حیطه اصلی بسط می دهد:
پیشنهاد ویژه:کارگاه کامل آموزش مهارت های زندگی
1-شناخت عواطف فردی یا خودآگاهی: توانایی شناسایی دقیق هیجان های خود و آگاهی از آنها به هنگام تولید. خودآگاهی کنترل تمایلات خود در نحوه واکنش به اوضاع و افراد مختلف را نیز شامل می شود. فردی که از هوش هیجانی بالایی برخورد است ، نسبت به احساست خود و دیگران آگاهی بی واسطه و بدون وقفه دارد. به عبارت دیگر تشخیص هر احساسی به همان صورتی که بروز میکند. توانایی نظارت بر احساسات در هر لحظه برای به دست آوردن بینش روان شناختی و ادراک خویشتن ، نقشی تعیین کننده دارد. ناتوانی در تشخیص واقعی ،ما را به سردرگمی دچار میکند،افرادی که نسبت به احساسات خود اطمینان بیشتری دارند، بهتر می توانند زندگی خویش را هدایت کنند. این افراد درباره ی احساسات واقعی خود در زمینه اتخاذ تصمیمات شخصی از انتخاب همسر آینده گرفته تا شغلی که بر میگزینند، احساس اطمینان بیشتری دارند.
2-به کار بردن درست هیجانات(خود مدیریتی) :اینکه بتوانید واکنش های هیجانی خود را در مقابل همه مردم و شرایط مختلف کنترل کنید. قدرت تنظیم احساسات خود ، توانایی و مهارت عاطفی است که بر حس خودآگاهی متکی میباشد.
کنترل هیجانات سبب:
- افزایش تحمل کافی و کنترل خشم
- کاهش اهانت ،زد و خورد و ایجاد مزاحمت
- توانایی ابراز خشم به شیوه‌ای مناسب و بدون زد و خورد
- کاهش تعلیق و اخراج
- کاهش رفتار پرخاشگرانه و یا آسیب رساننده به خود و دیگران
- افزایش احساسات مثبت نسبت به شخص خود و دیگران
- بهتر کنار آمدن با فشار روانی و کاهش اضطراب و احساس تنهایی میشود
3-شناخت عواطف دیگران(آگاهی اجتماعی): توانایی در تشخیص دقیق هیجانات دیگران و درک اینکه دقیقا چه اتفاقی در حال روی دادن است. این موضوع اغلب به این معنا است که طرز تفکر و احساسات دیگران را درک میکنید، حتی زمانی که خودتان همان احساسات یا تفکرات را ندارید و این همان همدلی است. همدلی ،توانایی دیگری که خودآگاهی عاطفی متکی است،«مهارت ارتباط با مردم» است افرادی که از همدلی بیشتری برخوردار باشند ، به علایم اجتماعی ظریفی که نشان دهند نیازها یا خواسته هایی که مستلزم مراقبت از دیگران هستند،تدریس،فروش و مدیریت موفق تر میسازد .
4-برانگیختن خود:برای جلب توجه، برانگیختن شخصی،تسلط بر نفس خود و برای خلاق بودن لازم است سکان رهبری هیجان ها را در دست بگیرید تا بتوانید به هدف خود دست یابید.خویشتن داری عاطفی زیر بنای تحقق هر پیشرفتی است.توانایی دستیابی به مرحله غرقه شدن در کار ،انجام هر نوع فعالیت چشمگیر را میسر می گرداند.افراد دارای این مهارت ،در هر کاری که بر عهده میگیرند بسیار مولد و اثر بخش خواهند بود.
5-مدیریت رابطه و حفظ ارتباط ها: بخش عمده ای از هنر برقراری ارتباط، مهارت کنترل عواطف در دیگران است،مانند صلاحیت یا عدم صلاحیت اجتماعی و مهارت های خاص لازم برای آن .این ها توانایی هایی هستند که محبوبیت،رهبری و اثر بخشی بین فردی را تقویت می کنند.افرادی که در این مهارت ها توانایی زیادی دارند،در هر آنچه که به کنش مقابل آرام با دیگران باز میگردد به خوبی عمل میکنند،آنان ستاره های اجتماعی هستند.
البته افراد از نظر توانایی های خود در هر یک از این حیطه ها،با یکدیگر تفاوت دارند و ممکن است بعضی از ما برای نمونه در کنار آمدن با اضطراب های خود به طور کامل موفق باشیم،اما در تسکین دادن نا آرامی های دیگران چندان کار آمد نباشیم. بدون شک،زیر بنای اصلی سطح توانایی ما،عصب است اما مغز به طرز چشم گیری شکل پذیر است و همواره درحال یادگیری است. هر کدام از این حیطه ها تا حد زیادی نشانگر مجموعه ای از عادات و واکنش هایی است که با تلاش صحیح،میتوان آنها را بهبود بخشید.
بی شک همه افراد دوست دارند توسط اطرافیان خود مورد تأیید، تقدیر ،تشویق ،تحسین و قدردانی قرار بگیرند. با هوش هیجانی بالا شما می توانید افراد را جذب کنید و برای خود نگه دارید زیرا به جای آنکه در مورد آنها قضاوت کنید آنها را قبول می نمایید ،احساساتتان را بیان کرده، آنها را نیز تشویق میکنید که این کار را انجام دهند. مسئولیت احساساتتان را برعهده می گیرید و هیچ گاه تقصیر را به گردن دیگران نمی اندازید و با اطرافیان احساس همدردی میکنید و آنها را درک میکنید در مورد نیاز های آنها حساس هستید ولی خود را مسئول برآورده کردن آنها نمی دانید چون هر شخصی مسئول احساسات خود است و از این رو هرگز احساس سربار بودن نمی کنید .آنها را ملامت نمی کنید و به آنها حمله نمی کنید ،بنابراین نیازی نیست که آنها حالت دفاعی یا ضد حمله بگیرند، آنها را نصیحت نمی کنید و به آنها نمی گویید که چه کاری را انجام دهند زیرا میدانید این کار حس استقلال آنها را از بین میبرد و خشم آنها را بر می انگیزد. نسبت به آنها صادق هستید حتی وقتی که مجبورید چیزی را که برای آنها ناخوشایند است بازگو کنید.
تفاوت EQ با IQ
بین IQ و EQ هیچ رابطه شناخته شده ای وجود ندارد.شما اصلا نمی توانید از روی هوش یک فرد هوش هیجانی او را حدس بزنید.این خوب است زیرا هوش انعطاف پذیر نیست.IQ از همان لحظه تولد ثابت است یا دستِ کم ثبات نسبی دارد،مگر اینکه یک تصادف مثلا، آسیب مغزی آن را تغییر دهد.هیچ کس با یاد گیری واقعیت های جدید یا فراگرفتن اطلاعات عمومی بیشتر باهوش نمیشود.اما برعکس،هوش هیجانی مهارتی انعطاف پذیر است که به آسانی آموخته میشود،با اینکه بعضی از مردم ،نسبت به دیگران به طور طبیعی هوش هیجانی بالاتری دارند،کسی که حتی بدون هوش هیجانی به دنیا آمده است بازهم میتواند در خود EQ بالایی به وجود آورد .
آی کیو همان هوش عادی است، که برای حل مسئله و… استفاده میکنیم و بیشتر مردم می شناسند. حتما شما هم افرادی را می شناسید که با اینکه هوش بالایی دارند ولی زندگی خوب و موفقی ندارند. IQ شما را بر روی بهترین صندلی های دانشگاه می نشاند اما از اینجا این هوش هیجانی است که به شما کمک میکند روابط درستی انتخاب کنید و به اهداف و موقعیت های بهتری دست پیدا کنید.
ممکن است فردی IQ بسیار بالایی داشته باشد(مثلا 150،160) اما از EQبالایی برخوردار نباشد ،این فرد در مقایسه با فردی که IQ معمولی دارد اما ازEQ بالایی برخورد است بیشتر دچار ناهنجاری ،بزهکاری ، رفتارهای ضد اجتماعی و… میشود. زیرا فردی که هوش هیجانی بالایی دارد یک رابطه اجتماعی بهتری دارد و هیجانات و احساسات متناسب تری را از خود نشان میدهد ،چیزی که جامعه ی امروز طلب میکند!
آیا میدانید داری هوش هیجانی هستید یا خیر؟
به چند مورد که نشان میدهد شما داری هوش هیجانی بالایی هستید اشاره میکنم:
در مورد آدم هایی که نمی شناسید کنجکاو هستید:
آیا عاشق ملاقات آدم های جدید هستید و پس از اینکه تازه با کسی آشنا شدید به طور طبیعی تمایل دارید کلی سوال از آنها بپرسید ،اگر این طور است شما دارای درجه خاصی از همدلی هستید که از نشانه های هوش هیجانی بالا است. کنجکاوی در مورد دیگران راهی برای پرورش همدلی است.
شناخت هوش هیجانی در افراد با استفاده از نشانه های زیر
رهبر شایسته ای هستید
معمولا همه رهبران استثنایی یک ویژگی مشترک دارند.علاوه بر نیازهای سنتی کسب و کار موفق آنها دارای درجه بالایی از هوش هیجانی هستند.گلمن در تحقیق خود با مقایسه افراد معمولی با کسانی که جزء بهترین رهبران ارشد بودند دریافت که 90درصد تفاوت هایی که در شناخت نامه های این دو گروه وجود دارد ارتباطی به توانایی ادراکی شان ندارد بلکه مربوط به هوش هیجانی شان است.
نقاط قوت و ضعفتان را می شناسید
بزرگترین نشانه خودآگاهی این است که درمورد شناخت خودتان صداقت داشته باشید،بدانید در چه موضوعاتی مهارت دارید ،چه جاهایی نیاز به تلاش دارید و همه این ها را در خودتان بپذیرید .یک فرد با هوش هیجانی نقاط ضعف و قوت خود را می شناسد و در ذهنش تحلیل میکند که چگونه در این چارچوب مؤثر ترین کارکردش را ارائه دهد.
به خوبی به همه چیز توجه میکنید
آیا با هر صدایی. نوشته ای ،فکر گذرایی تمرکزتان را از دست میدهید؟ در این صورت این میتواند شما را از عمل کردن در بالاترین سطح هوش هیجانی باز دارد.ولی توانایی مقاومت در برابر عوامل حواس پرتی و تمرکز بر آنچه در حال انجامش هستید بزرگترین راز هوش هیجانی است.
دقیقا میدانید از چه چیزی ناراحت هستید
همه ما در طول روز برخی تغییرات هیجانی را تجربه میکنیم،و معمولا هم نمی دانیم این موج عصبانیت یا اندوه از کجا آمده است ولی مهم ترین جنبه خودآگاهی،توانایی شناسایی دلایل هیجانات و ناراحتی امان است.
با اغلب آدم ها کنار می آیید
داشتن روابط مؤثر و راضی کننده نشانه ی هوش هیجانی بالاست
عمیقا تمایل دارید فرد با اخلاق و خوبی باشید
یک جنبه از هوش هیجانی هویت اخلاقی مان است که نشان میدهد به چه میزان تمایل داریم خودمان را به عنوان یک آدم اخلاقی و مهربان ببینیم.اگر شما تمایل دارید این بخش از وجودتان را پرورش دهید حتما دارای هوش هیجانی بالایی هستید.
با حوصله و شکیبایی به دیگران کمک میکنید
اگر عادت کنید با حوصله به دیگران توجه کنید، خواه اینکه به آرامی تغییر مسیر دهید و به دوستی سلام کنید و یا در مترو به پیر زنی جای دهید نشان میدهد دارای هوش هیجانی هستید.
در خواندن حالات چهره آدم ها ماهر هستید
توانایی حس کردن احساسات دیگران از نشانه های مهم هوش هیجانی بالا است.
پس از سقوط به سرعت کمر راست میکنید
اینکه چگونه با اشتباهات و موانع کنار می آیید تا حدود زیادی میتواند شخصیتتان را نشان دهد.افراد با هوش هیجانی بالا می دانند که اگر قرار باشد فقط یک کار در زندگی مان انجام دهیم ،این است که به راه درستی که میرویم ادامه دهیم. وقتی فردی با هوش هیجانی شکست یا مانعی را تجربه میکند،میتواند به سرعت خود را بازیابد.
ویژگی های افراد را به درستی حدس میزنید
همیشه قادر بوده اید از همان ابتدای آشنایی متوجه نوع شخصیت فرد متقابل شوید و کمتر پیش می آید حدستان اشتباه باشد.
به صدای درونی تان اعتماد میکنید
فرد با هوش هیجانی با اطمینان بر بینش و بصیرتش تکیه میکند.اگر به خودتان و هیجاناتتان اعتماد کنید دیگر دلیلی ندارد که حالتی را که در دلتان احساس میکنید را نادیده بگیرید.
همیشه به خودتان انگیزه می دهید
آیا در کودکی ،حتی اگر قرار نبود به شما جایزه ای بدهند بازهم بلند همتی و سخت کوشی میکردید؟ اگر در همان آغاز همیشه به خودتان انگیزه می دادید احتمالا هوش هیجانی بالایی دارید.
میدانید در چه مواقعی پاسخ منفی دهید
خود تنظیمی به معنی توانایی در منظم کردن خودتان و اجتناب از عادات ناسالم است.آدم های با هوش هیجانی بالا معمولا برای تحمل استرس و کنترل آرزو هایشان آمادگی کامل دارند.
