برنا اندیشان | مرجع تخصصی بهترین پکیج های آموزشی
در این قسمت از پایگاه دانش برنا اندیشان تصمیم داریم تا در رابطه با یکی از موضوعات مهم و ویژه روانشناسی با عنوان آشنایی با مهارت های زندگی کودکان و نوجوانان از منظر روانشناسی با شما علاقه مندان به مطالب روانشناسی کودک و نوجوان گفتگو کنیم.
آشنایی با مهارت های زندگی کودکان و نوجوانان از منظر روانشناسی
در مقاله آشنایی با مهارت های زندگی کودکان و نوجوانان از منظر روانشناسی در ارتباط با مهارت هایی که کودک و نوجوان باید در زنگی بیاموزند گفتگو خواهیم کرد.
مهارت های زندگی کودکان و نوجوانان
آموزش مهارت های زندگی در سال ۱۹۷۹ و با اقدامات دکتر گیلبرت بوتوین آغاز شد .
او در آن سال مجموعه آموزش مهارت های زندگی برای دانش آموزان کلاس هفتم تا نهم را تدوین کرد که با استفاده فراوان متخصصان بهداشت روان مواجه شد . این برنامه آموزشی به نوجوانان یاد میداد که با استفاده از مهارت های جراتمندانه. تصمیم گیری،تفکر نقاد،در مقابل وسوسه یا پیشنهاد سو مصرف مواد از سوی همسالانشان مقاومت کنند.کنار آمدن با فشارهای زندگی،داشتن زندگی هدفمند و انعطاف پذیری برای مواجهه با مشکلات زندگی،برقراری تعامل سازنده با دیگران با بیشترین سود و کمترین ضرر به خود و دیگران،روابط بین فردی بالنده و رشد دهنده با کمترین کشمکش و تعارض،خروج از بحران های زندگی با مدیریت صحیح و بیشترین مصلحت روش انتخابی و برآمدن از پس مسئولیت های فردی و اجتماعی در زندگی ، همواره بخشی از واقعیت زندگی انسان بوده است، که در ادوار مختلف به اشکال گوناگون نمود و بروز داشته است.سازمان بهداشت جهانی و یونیسف و سازمانهای دیگر تعاریف متعددی از مهارت های زندگی دارند.
در یک نگاه کلی مهارت های زندگی یعنی : ایجاد روابط بین فردی مناسب و موثر،انجام مسئولیتهای اجتماعی ، تصمیم گیری صحیح ، حل تعارضات و کشمکش های بدون توسل به اعمالی که به خود و دیگران صدمه میزند.توانایی انجام رفتارهای سازگارانه و مثبت به گونه ای که فرد بتواند با معضلات و مشکلات زندگی روزمره خود کنار بیاید . و توانایی هایی که باعث ارتقای بهداشت روانی افراد جامعه ، غنای روابط انسانی ، افزایش سلامت و رفتارهای سلامت در سطح جامعه میشوند.
پیشنهاد ویژه : کارگاه روانشناسی مهارت های زندگی دانش آموزان
نزدیک به ۴ دهه است ک در سطح دنیا آموزش مهارت های زندگی از کودکی مورد توجه قرار گرفته است. و این دوره آموزشی در ۲ گروه مهارتهای عام شامل: مهارت های خودآگاهی،همدلی،ارتباط موثر،روابط بین فردی موثر،کنترل خشم،مقابله با هیجانهای منفی،آموزش حل مساله،تصمیم گیری،تفکر خلاق،تفکر انتقادی،مدیریت زمان از یک سو و مهارت های خاص مانند: آموزش پیش و پس از ازدواج،مدیریت بحران پیشگیری از آسیب های روانی،کاهش سو مصرف مواد و … است.
مهارت هایی که باید آموزش آنها از کودکی به بچه ها شروع شود عبارتند از :
۱) مهارت تصمیم گیری: در این مهارت افراد می آموزند که تصمیم گیری و اهمیت و مراحل آن چیست ؟ و متوجه میشوند موفقیت در زندگی در گرو تصمیم درست و به موقع است.
۲) مهارت حل مساله: این مهارت عبارت است از تعریف دقیق مشکلی که فرد با آن روبرو است . شناسایی و بررسی راه حلهای موجود و برگزیدن و اجرای راه حل مناسب و ارزیابی فرایند حل مساله، به طوری که با انتخاب راه حلی با بیشترین منفعت و کمترین ضرر مادی و معنوی از راههای غیر سالم برای حل مشکلات خویش استفاده نکند و بر مشکلاتش نیفزایده.
۳) مهارت تفکر خلاق: تولید اندیشه و نوعی دیگر دیدن است. فرد در مواجهه با مشکلات در حال کشف راه حل های نو و بدیع است که کمتر کسی به آن توجه کرده است.
در این مهارت افراد فرا می گیرند که با شیوه های متفاوت بیندیشند و از تجربه های نامتعارف و معمولی خود فراتر روند و راه حل هایی را خلق کنند که خاص و ویژه خودشان است.
۴) مهارت تفکر نقاد : این مهارت عبارت است از توانایی تحلیل عینی اطلاعات موجود با توجه به تجارب شخصی و بررسی صحت یا سقم چیزی با دلیل و مدرک و استدلال و سپس پذیرفتن یا رد کردن آن.
۵)توانایی برقرار کردن ارتباط موثر: این مهارت به معنای ابراز احساسات،نیازها و نقطه نظرهای فردی با گوش دادن فعالانه به مخاطب و ایجاد بیشترین رضایت با کمترین تنش و کشمکش است.
۶) مهارت ایجاد و حفظ روابط بین فردی: مهارتی است برای تعامل مثبت با افراد به خصوص،اعضای خانواده در زندگی روزمره ، شناسایی مرز روابط با دیگران و ایجاد روابط صمیمانه متعهدانه.
۷) مهارت خودآگاهی: به معنی توانایی فرد در شناخت خود و نیز شناسایی خواسته ها،نیازها و احساسات و نقاط ضعف و قدرت است .در این مهارت فرد می آموزد که چه شرایط یا موقعیت هایی برای او عذاب اور هستند.
۸) مهارت همدلی : در این مهارت فرد می آموزد که چگونه احساسات افراد دیگر را تحت شرایط مختلف درک کند . تفاوت های فردی را بپذیرد.و با پیش داوری و قضاوت با دیگران برخورد نکند.
۹) مهارت های مقابله با هیجان ها: شناخت هیجان هایی از قبیل : شادی، ترس و حسادت و غم و غیره و تاثیر آنها بر رفتار خود و دیگران و فراگیران نحوه اداره آنها و واکنش مناسب در برابر آنها.
۱۰) مهارت مقابله با استرس : در این مهارت فرد می آموزد که چگونه با فشارها و نقش های ناشی از زندگی همچنین استرس های دیگر مقابله یا آنها را مدیریت کند تا باعث فرسودگی روانی و جسمانی اش نشود.
از کجا باید شروع کنیم:
در آموزش مهارت های زندگی ، هدف اصلی تغییر رفتار مخرب به سازنده است. این مهارت ها باید از دوران پیش از دبستان شروع شود و به نوعی در مدرسه ، سربازی و دانشگاه و حتی مراحل بعدی زندگی در اجتماع مداوم آموزش و باز آموزی انجام بگیرد.
اما متاسفانه هم به دلیل نا آگاهی والدین از اصول فرزند پروری و اهمیت ندادن به این جنبه بسیار مهم آموزشی از سنین پیش از دبستان،این مهارت ها از کودکی در وجود کودکان نهادینه نمیشود و امکان یادگیری آسان آنها در کودکی از بین میرود.
