برنا اندیشان | مرجع تخصصی بهترین پکیج های آموزشی
سیگار کشیدن چه دلایلی دارد؟ این سؤالی است که بسیاری از افراد آن را می‌پرسند و همواره باید اشاره شود که سیگار کشیدن دلایل روانشناختی دارد و این عمل یک رفتار روانی است که در آغاز توسط خود فرد انتخاب می‌شود. شایان ذکر است که سیگار کشیدن عوامل مختلفی دارد که عبارتند از اعتماد به نفس پایین، استرس بالا، فشار همسالان و بسیاری دیگر از عوامل نیز در این موضوع دخیل هستند.
در این بخش از برنا اندیشان تصمیم داریم تا به صورت کامل رفتار سیگار کشیدن را از نظر روانشناسی مورد بررسی قرار دهیم و بدانیم که چه دلایل روانشناختی در پشت سر این عمل قرار دارد. چرا که اگر ما بتوانیم دلایل روانشناختی سیگار کشیدن را کشف کنیم می‌توانیم به فرد معتاد به سیگار کمک کنیم تا خیلی راحت‌تر سیگار را ترک کند.
دلایل روانشناسی سیگار کشیدن
دلایل روانشناسی سیگار کشیدن می‌توانند متنوع باشند و به شدت به تجربه و شخصیت هر فرد وابسته هستند. اما در کل، می‌توانیم به تأثیرات روانشناسی مثبت و منفی سیگار کشیدن اشاره کنیم:
دلایل مثبت روانشناسی سیگار کشیدن:
1. آرامش و استراحت: بسیاری از افراد باور دارند که سیگار به آنها کمک می‌کند تنش و استرس روزمره را کاهش دهند. نیکوتین موجب افزایش سطح دوپامین در مغز می‌شود که احساس آرامش و لذت می‌دهد.
2. اجتماعی بودن: سیگار کشیدن ممکن است به عنوان یک فرصت اجتماعی و ارتباط با دیگران مطرح شود. افراد می‌توانند در میان دوستان یا همکاران خود با سیگار کشیدن ارتباط برقرار کنند.
3. تغییر حالت ذهنی: برخی افراد ممکن است سیگار را برای تغییر حالت ذهنی و فرار از واقعیت استفاده کنند. سیگار می‌تواند به عنوان یک راه برای فرار از مشکلات و مسائل زندگی مورد استفاده قرار گیرد.
دلایل منفی روانشناسی سیگار کشیدن:
1. وابستگی: سیگار حاوی نیکوتین است که موجب وابستگی فیزیکی و روانی می‌شود. این وابستگی می‌تواند منجر به افزایش استفاده از سیگار شود و مشکلاتی مانند اضطراب و افزایش تنش را افزایش دهد.
2. اثرات منفی بر سلامت: سیگار کشیدن منجر به بروز بیماری‌های جدی مانند بیماری‌های قلبی، سرطان و بیماری‌های تنفسی می‌شود. این اثرات منفی می‌توانند به افزایش استرس و اضطراب منجر شوند.
3. هزینه مالی: خرید سیگار و تأمین نیازهای مربوط به سیگار هزینه‌های مالی قابل توجهی دارد. این هزینه ممکن است به عنوان یک منبع استرس و نگرانی برای افراد عمل کند.
4. اجتماعی نبودن: با توجه به محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های مربوط به سیگار در اکثر مکان‌ها، افراد ممکن است از فرصت‌های اجتماعی محروم شوند. به عنوان مثال، در بسیاری از مکان‌های عمومی ممنوعیت سیگار کشیدن وجود دا
به طور کلی، دلایل روانشناسی سیگار کشیدن به شدت به شخصیت و تجربه هر فرد وابسته هستند. افراد برای ترک سیگار می‌توانند به تحلیل این دلایل و ارتقاء آگاهی از اثرات منفی آنها بر روی سلامت و زندگی شخصی خود پرداخته و به استفاده از راه‌هایی برای کاهش و قطع وابستگی به سیگار مشغول شوند.
آشنایی با دلایل روانشناختی سیگار کشیدن
لازم به ذکر است که بسیاری از افرادی که سیگار کشیدن را آغاز می‌کنند در سنین نوجوانی دست به چنین کاری زده اند. به یاد داشته باشید افرادی که در خانواده یک فرد سیگاری دارند و یا دوست آنها فردی سیگاری است بیشتر از سایر افرادی که در چنین شرایطی نیستند در معرض اعتیاد به سیگار قرار دارند.
هنگامی که از نوجوانان سؤال می‌شود آنها بیان می‌کنند که صرفاً قصد داشتند تا سیگار را امتحان کنند و یا فکر می‌کرده اند که سیگار کشیدن یک رفتار خوب اجتماعی است. شایان ذکر است که تبلیغات صنعت دخانیات، کاهش قیمت و سایر تبلیغاتی که در خصوص سیگار وجود دارد تأثیر زیادی بر روی جامعه گذاشته است. پیشنهاد می‌شود به کارگاه روانشناسی ترک سیگار مراجعه فرمایید.
به یاد داشته باشید که صنعت تنباکو سالانه میلیاردها دلار صرف بازاریابی و تبلیغات دخانیات می‌کند و به شکلی نشان می‌دهد که رفتار سیگار کشیدن هیجان انگیز و پر زرق و برق است. همچنین در بازی‌های رایانه ای نیز رفتار سیگار کشیدن وجود دارد و در سینِما نیز بازیگران مطرح به شکل خاصی رفتار سیگار کشیدن را نشان می‌دهند. تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده است نشان می‌دهد جوانانی که سیگار کشیدن را در فیلم‌ها مشاهده می‌کنند، احتمال بیشتری برای گرایش به سیگار کشیدن دارند.
فشار دوستان
افرادی که در سنین نوجوانی قرار دارند همواره در معرض آسیب های مختلفی اجتماعی و روانی هستند. به این شکل که آنها وارد مدرسه می‌شوند و زمانی که وارد گروه‌های دوستی می‌شوند برای آنکه جذب سایر افراد شوند مجبور هستند که خودشان را در اصطلاح باحال نشان دهند تا در گروه‌های دوستی پذیرفته شوند.
به یاد داشته باشید که قبل از ۱۸ سالگی و در دوران نوجوانی، حداقل ۹ نفر از هر ۱۰ نفر به یک فرد سیگاری بالغ تبدیل می‌شوند. شایان ذکر است که اگر سن فرد در شروع سیگار کشیدن کمتر باشد، احتمال بیشتری دارد که به نیکوتین اعتیاد پیدا کند. از این رو با اینکه فرد چندین بار برای ترک سیگار برنامه‌ریزی کرده است اما باز هم به رفتار سیگار کشیدن خودش ادامه می‌دهد و هرگز نمی‌تواند آن را ترک کند.
لازم است اشاره کنیم که گفتن ما به یک نوجوان برای ترک رفتار سیگار کشیدن هیچ فایده‌ای ندارد و آنها تحت تأثیر فشار همسالان و تبلیغات هستند. زیرا رسانه‌ها سیگار کشیدن را به شکلی هیجان انگیز نشان می‌دهند که باعث می‌شود تا فرد بیننده به این باور برسد که سیگار کشیدن برای او شخصیت و پرستیژ می‌آورد.
به عنوان مثال همواره در فیلم‌ها مشاهده می‌کنیم که فرد قدرتمند فیلم یا سریال دارای روابط خوب اجتماعی است و از سرمایه و ثروت بالایی برخوردار است و در صحنه‌های مختلف او را در حین سیگار کشیدن مشاهده می‌کنیم. همچنین پیشنهاد می‌شود به مقاله کمک به دوست معتاد مراجعه فرمایید.
بنابراین اگر نوجوانان به سیگار معتاد شوند برای مدت‌های طولانی این رفتار را ادامه می‌دهند. لازم به ذکر است که فشار همسالان صرفاً برای نوجوانان نیست و هر فردی که در بین دوستان سیگاری قرار بگیرد به احتمال زیاد به سمت سیگار کشیدن گرایش پیدا می‌کند. برای فردی که قصد دارد تا معنای بیشتری در زندگی‌اش ایجاد کند، ممکن است سیگار کشیدن روشی باشد که بتواند احساس رفاقت را به دست آورد.
تأثیر والدین
به یاد داشته باشید که والدین به شدت بر روی فرزندانشان تأثیر می‌گذارند. از این رو اگر فرد در خانواده‌ای بزرگ شود که یکی از اعضای آن سیگاری باشد قطعاً او نیز به سمت این رفتار کشیده خواهد شد. البته چنین رفتارهایی نسبی است و نمی‌توانیم بگوییم که این موضوع ۱۰۰ درصد باعث اعتیاد به سیگار در نوجوانان می‌شود. اما به طور کلی والدین سیگاری می‌توانند تأثیر زیادی در رفتار سیگار کشیدن نوجوانان و جوانان داشته باشند.
شایان ذکر است والدینی که محدودیتی در این خصوص برای فرزندانشان تعیین نمی‌کنند و نسبت به مشاهده رفتار سیگار کشیدن در فیلم‌ها هیچ واکنشی از خودشان نشان نمی‌دهند نیز می‌توانند بر روی فرزندانشان تأثیر بگذارند. شایان ذکر است والدینی که سیگار کشیدن را یک رفتار اجتماعی قابل قبول می‌دانند، حتی ممکن است خودشان سیگار نکشند اما می‌توانند باعث شوند تا فرزندانشان به سمت سیگار گرایش پیدا کنند.
بنابراین صرفاً اگر فرزندان در محیطی غیر سیگاری بزرگ شوند نمی‌تواند باعث شود که آنها به سمت سیگار گرایش پیدا نکند. زیرا والدین باید به رفتار فرزندانشان متعهد باشند و به آنها بیاموزند که سیگار کشیدن رفتاری غیر قابل تحمل و بسیار آسیب‌پذیر است.
تأثیر رسانه‌ها
در ابتدای مقاله گفته شد که رسانه‌ها بسیار تأثیر گذار هستند و نقش زیادی در ایجاد تصویر یک فرد سیگاری را دارند. این اتفاق در تمام دنیا وجود دارد و در دوره های مختلف نیز رایج بوده است. همچنین بسیاری از شخصیت‌های بزرگ داخل فیلم نیز سیگاری هستند و همین موضوع می‌تواند باعث شود تا جوان و نوجوان به این باور برسند که سیگار کشیدن رفتار مطلوب و مد روز است. از این رو پیشنهاد می‌شود تا با ایجاد کمپین هایی که به مردم برای سیگار کشیدن آموزش می‌دهد و آن را رفتاری غیر قابل قبول معرفی می‌کند می‌تواند باعث شود تا افراد در آینده به سمت سیگار گرایش پیدا نکنند.
عوامل ارثی و ژنتیکی
یک تحقیق نشان داده است که وابستگی همزمان به مواد مخدر ممکن است ژنتیکی باشد. این تحقیق شامل اعتیاد به نیکوتین است که یک ماده فعال در محصولات تنباکو مانند سیگار است. با این حال بسیار مهم است که به یاد داشته باشید که نتیجه مطالعات به این معنا نمی باشد که عامل ژنتیک به طور خودکار باعث می‌شود تا اعتیاد منتقل شود. زیرا این موضوع به این بستگی دارد که یک فرد چقدر می‌تواند مستعد ابتلا به عادتی مانند سیگار کشیدن باشد.
عوامل استرس زا
برخی از افراد برای آنکه از میزان استرس شان بکاهند از دخانیات یا مواد مخدر استفاده می‌کنند. در‌واقع در چنین شرایطی رفتار سیگار کشیدن به آنها این امکان را می‌دهد تا بی حس شوند. به یاد داشته باشید که چنین رفتاری کوتاه مدت است و در بلند مدت فرد را درگیر اعتیاد به سیگار می‌کند. چرا که نیکوتین بسیار اعتیاد آور است و افرادی که برای کاهش استرس از آن استفاده می‌کنند بعد از مدتی به یک فرد سیگاری تبدیل می‌شوند و علاوه بر مشکل استرس دچار مشکل اعتیاد نیز می گردند.
رفتار ریسک پذیری
افراد بزرگسال در کشورهایی رفتار سیگار کشیدن در آنها نادیده گرفته می‌شود همواره با نشانه‌هایی که بیان می‌کند سیگار کشیدن ممنوع است آشنا هستند و می‌دانند که در چه مکان هایی نباید سیگار بکشند. اما چنین مواردی برای نوجوانان بسیار هیجان انگیز است و رفتاری تابو شکنانه از خودشان نشان می‌دهند.
زیرا جوان و نوجوان از اینکه یک هنجار را بشکند بسیار لذت می‌برد و نسبت به ممنوعیت هایی که وجود دارد از خودش مقاومت نشان می‌دهد. به همین دلیل در کشورهایی که فروش دخانیات به افراد نوجوان ممنوع است رفتارهای قانون شکنی را مشاهده می‌کنیم که افراد به دلیل به دست آوردن هیجان آن را انجام می‌دهند.
نداشتن آگاهی و اطلاعات غلط
همواره به یاد داشته باشید که نداشتن آگاهی و داشتن تعصب باعث می‌شود تا انسان‌ها اسیر یکدیگر باشند. هنگامی که رسانه‌ها با تبلیغات گسترده رفتار سیگار کشیدن را تبلیغ می‌کنند و در کنار آن اطلاعات اشتباهی به افراد داده می‌شود و همین موارد زمینه‌های سیگار کشیدن را در انسان‌ها بیشتر می‌کند. همچنین پیشنهاد می‌شود به کارگاه روانشناسی ترک اعتیاد مراجعه فرمایید.
به عنوان مثال باورهای غلطی در خصوص سیگار کشیدن وجود دارد که باعث می‌شود تا این اعتیاد نادیده گرفته شود. به عنوان مثال برخی بیان می‌کنند که سیگار سبک به فرد آسیب وارد نمی‌کند و باید بدانیم که چیزی به نام سیگار سبک وجود ندارد و هر نوع سیگاری می‌تواند فرد را دچار اعتیاد کند.
استعداد ژنتیکی
تحقیقات پزشکی فراوانی در خصوص رفتار سیگار کشیدن انجام شده است. این تحقیقات پزشکی بر روی ژنتیک متمرکز هستند و دلایل خوبی نیز در این باره وجود دارد. از آلرژی گرفته تا اختلالات خونی و انواع خاصی از سرطان، جهش های ظریف در ژن های یک فرد می‌تواند به معنای تفاوت بین بیماری و سلامت باشد. تحقیقات ژنتیکی پزشکی نیز نشان می‌دهد که اعتیاد از جمله اعتیاد به سیگار و محصولات تنباکو ممکن است دارای یک جزء ژنتیکی باشند.
تحقیقات به دنبال کشف ژن سیگار نیستند و آنها همواره تلاش می‌کنند تا بتوانند عوامل محرک و حساسیت زا را در مصرف و اعتیاد به سیگار و الکل کشف کنند. یعنی از این طریق می‌توانیم متوجه شویم که چرا برخی افراد سیگار می‌کشند و برخی دیگر به سمت رفتار سیگار کشیدن گرایش پیدا نمی‌کنند. هنگامی که تحقیقات به نتیجه برسد می‌توانیم برای گروه‌هایی که بیشترین تعداد معتاد را در خود جای داده‌اند برنامه‌ریزی کنیم تا از این طریق به آنها کمک کنیم.
خود درمانی
افرادی که سیگار می‌کشند و به آن معتاد هستند طیف وسیعی از احساسات مثبت را گزارش می‌کنند که در هنگام سیگار کشیدن به دست می‌آورند. در‌واقع آنها بیان می‌کنند که در هنگام کشیدن سیگار احساس می‌کنند که تمامی تنش‌ها و استرس ها از آنها دور شده است و احساس خوشبختی می‌کنند.
محققان این احساسات را به سیل مواد شیمیایی آزاد شده توسط نیکوتین در سیستم عصبی مربوط می‌دانند. شایان ذکر است که سیگار باعث می‌شود تا مواد شیمیایی وارد بدن فرد شود و در نتیجه احساساتی نیز در او ایجاد می گردد. حال اگر فرد خودش به سمت خود درمانی گرایش پیدا کند برای کاهش احساس ناراحتی از سیگار استفاده می‌کنند که می‌تواند سلامتی آنها را با خطرات فراوانی مواجه کند.
به عنوان مثال برخی از افرادی که دچار اختلال اضطراب یا افسردگی هستند برای آنکه نشانه هایشان را کاهش دهند از سیگار استفاده می‌کنند که در بلند مدت به شدت سلامتی آنها را دچار آسیب می‌کند. به یاد داشته باشید که این کار خطراتی مانند بیماری ریوی، سرطان، بیماری‌های قلبی و مرگ زود هنگام را هم با خود به همراه دارد. پس لازم است اشاره شود که این رفتار واقعاً یک شمشیر دو لبه است که زندگی فرد را به نابودی می‌کشاند.
اعتیاد آور بودن سیگار
هنگامی که از یک ماده مضر به صورت اجباری و مکرر استفاده شود اعتیاد شکل می‌گیرد. در‌واقع اعتیاد وابستگی ذهنی یا عاطفی به یک ماده است. همانطور که می‌دانید نیکوتین یک ماده اعتیاد آور است که در تنباکو وجود دارد و اگر افراد به طور منظم از محصولات تنباکو استفاده کنند به مرور زمان به آن اعتیاد پیدا می‌کنند. شایان ذکر است که نیکوتین دارویی است که به طور طبیعی در تنباکو وجود دارد و تصور می‌شود مانند هروئین یا کوکائین اعتیادآور باشد.
اعتیاد به نیکوتین بسیار سخت است
از هر سه نفری که به رفتار سیگار کشیدن معتاد هستند ۲ نفر می‌گوید که قصد دارد تا سیگار را ترک کند و حدود نیمی از سال را سعی می‌کنند تا سیگار را ترک کنند اما تعداد بسیاری کمی از آنها می‌توانند موفق به ترک سیگار شوند. در‌واقع ترک سیگار بدون داشتن کمک‌های درمانی کار بسیار سخت و دشوار است.
به یاد داشته باشید که نیکوتین هم دارای اعتیاد فیزیکی است و هم فرد سیگاری به صورت روانی و عاطفی نیز به آن وابسته می‌شود. لازم به ذکر است که اگر فردی برای کاهش مشکلات روانی به سمت محصولات تنباکویی برود به مرور زمان به آنها وابسته می‌شود در فرایند ترک سیگار به شدت دچار مشکل می‌شوند.
همچنین رفتارهای اجتماعی نیز بر روی سیگار کشیدن تأثیر دارد و می‌تواند آن را به یک عادت بسیار سخت تبدیل کند. در‌واقع ممکن است ترک سیگار بسیار سخت تر از ترک کوکائین یا سایر مواد افیونی مانند هروئین باشد. از این رو برای آغاز ترک سیگار لازم است تا از خدمات درمانی استفاده کنید.
