برنا اندیشان | مرجع تخصصی بهترین پکیج های آموزشی
حتماً با آزمون هوشی که از طریق ترسیم نقاشی انجام می‌شود آشنا هستید. در این آزمون، از افراد خواسته می‌شود که یک تصویر انسان را بر روی کاغذ رسم کنند. سپس بر اساس این تصویر و نحوه رسم آن، اطلاعات مهمی از جمله سطح بلوغ ذهنی، ویژگی‌های شخصیتی، و ویژگی‌های دیگر از این افراد استخراج می‌شود.
در این مقاله از برنا اندیشان، ما به بررسی آزمون “آدمک گودیناف” و نحوه ارزیابی و تفسیر نتایج آن می‌پردازیم و به نکته‌های جالبی در این زمینه اشاره می‌کنیم.
آشنایی با آزمون آدمک گودیناف
آزمون “آدمک بکش” که به نیکویی به عنوان “آزمون آدمک گودیناف” نیز شناخته می‌شود، توسط فلورنس لورا گودینو (Florence Laura Goodenough) در سال ۱۹۲۶ طراحی و توسعه داده شد. این آزمون یکی از پرکاربردترین و شناخته‌شده‌ترین ابزارهای ارزیابی هوش در طیف وسیعی از تحقیقات و مطالعات روان‌شناختی به کار گرفته می‌شود.
این تست هوش با نام اختصاری “آزمون گودینو” شناخته می‌شود و تاسیس‌کننده آن، روانشناس معروفی به نام “گودینو” است. در کشور ما، اشتباهاً به نام “گودیناف” اشاره می‌شود. در این مقاله نیز، به نام “آزمون آدمک گودیناف” ارجاع داده می‌شود، زیرا این نام به عنوان نام معمولی برای این تست در بین عموم شناخته شده است.
تست “آدمک گودیناف” در طول سال‌ها به عنوان یک ابزار متداول برای اندازه‌گیری بلوغ فکری کودکان، تشخیص انواع شخصیت‌ها، و بررسی مسائل ناخودآگاه مورد استفاده قرار گرفته است. این تست به عنوان جزئی از تست‌های روان‌شناختی عصبی نیز به کار می‌رود.
این آزمون به منظور تشخیص و شناسایی اختلال در درک فضایی یک طرفه یا به اختصار USN در بیماران بزرگ‌سال پس از سکته مغزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این اختلال به معنای عدم توانایی فرد در تشخیص و توجه به یکی از دو نیمکره مغزی و نادیده گرفتن اطلاعات از آن ناحیه مغزی است.
آزمون آدمک گودیناف چگونه انجام می شود؟
آغاز این آزمون هوشی برای کودکان با دستورالعمل زیر انجام می‌شود: “یک تصویر از یک فرد بکشید، با دقت و زیبا. وقت کافی برای کشیدن را بگذارید.”
پیشنهاد می شود به پکیج مجموعه پرسشنامه های روانشناسی مراجعه فرمایید. محدودیت زمانی خاصی برای انجام این تمرین وجود ندارد. با این حال، برای بیشتر کودکان خردسال، معمولاً 10 دقیقه کافی به نظر می‌رسد. اگر کودک برای انجام این کار زمان بیشتری نیاز داشته باشد، این مورد نیز مشکلی ندارد.
هنگام اجرای تست “آدمک گودیناف”، این نکات را در نظر داشته باشید:
1. به کودک یک مداد یا خودکار روانی بدهید.
2. از کاغذ نقاشی با اندازه حداقل 21 در 30 سانتی‌متر استفاده کنید.
3. اگر کودک تصویر را با مداد رنگی کشیده باشد، لازم است بدانید که ارزیابی آن تصویر ممکن است با تصویر‌های معمولی متفاوت باشد.
4. به کودک اجازه دهید چند تصویر بکشد و سپس بهترین آدمک را برای نمره‌دهی انتخاب کنید.
5. اگر نتایج تست‌های مختلف آدمک کشیدن توسط کودک بسیار متفاوت باشند، ممکن است نشان‌دهنده مشکلاتی در کودک باشند. در این صورت، توصیه می‌شود به یک روانشناس مراجعه کنید تا تشخیص دقیق‌تری دریافت کنید.
6. باید توجه داشت که این آزمون در اصل یک ابزار غربالگری است و برای ارزیابی دقیق ظرفیت‌های فکری، بیشتر برای کودکان با سن بیش از ده سال یا کودکانی که تجربه کلاس‌های نقاشی را داشته‌اند، مناسب نمی‌باشد.
7. تاکید می‌شود که این آزمون مناسب کودکانی نیست که در دوره‌های آموزشی نقاشی و طراحی شرکت کرده‌اند.
نحوه نمره دهی آزمون آدمک گودیناف
نتایج آزمون آدمک گودیناف را می‌توان به دو دسته الف و ب تقسیم نمود. گروه الف شامل افرادی است که در نقاشی‌های خود، شکل انسانی قابل تشخیص نیست. این گروه به دو زیرگروه زیر تقسیم می‌شود:
– گروه الف 1: نقاشی‌هایی که با خطوط کنترل نشده و بدون هدف خاصی رسم شده‌اند و به عبارتی غیرهدفمند هستند. در این صورت، به آنها امتیاز صفر اختصاص داده می‌شود.
– گروه الف 2: نقاشی‌هایی که خطوط در آنها تا حدودی کنترل شده و به شکل هندسی خام نزدیک شده‌اند. در این حالت، امتیاز یک به این گروه اختصاص می‌یابد.
گروه ب شامل تمامی نقاشی‌هایی است که می‌توان آنها را به عنوان تلاشی برای نمایش شکل کلی انسان دسته‌بندی کرد. نقاشی‌های گروه ب با امتیاز صفر و یک ارزیابی می‌شوند، به این معنا که هر یک از ویژگی‌های آمده در ادامه این مقاله، اگر در نقاشی رعایت شده باشند، یک امتیاز به آن تخصیص داده می‌شود، و اگر رعایت نشده باشند، هیچ امتیازی به آن تعلق نمی‌گیرد.
در امتیازدهی نقاشی‌های گروه ب، جزئیات زیر مورد ارزیابی قرار می‌گیرند:
جزئیات اصلی
1. آدمک سر دارد: تصویر باید یک سر انسان داشته باشد.
2. پا دارد: تصویر باید دارای پاها باشد.
3. دست دارد: تصویر باید دست‌ها را نشان دهد.
4. تنه دارد: تصویر باید تنه انسان را نمایش دهد.
5. طول تنه بیشتر از عرض آن است: تنه انسان باید طولانی‌تر از عرض آن باشد.
6. شانه‌ها هم نشان داده شده‌اند: تصویر باید شانه‌ها را از زیر گردن نمایش دهد.
7. هر دو دست و پا به تنه وصل شده‌اند: دست‌ها و پاها باید به صورت مناسب به تنه متصل باشند.
8. دست‌ها و پاها در نقطه‌های درستی به تنه وصل شده‌اند: وصل شدن دست‌ها و پاها به تنه باید در نقاط مناسب و درست باشد.
9. گردن هم دارد: تصویر باید یک گردن نشان دهد.
10. شکل کلی گردن هم‌راستای سر و تنه، یا هردوست: شکل کلی گردن باید با سر و تنه هم‌راستا یا هم‌خط باشد.
جزئیات سر
1. آدمک چشم دارد: تصویر باید دارای یک یا هر دو چشم باشد.
2. بینی دارد: تصویر باید بینی را نشان دهد.
3. دهان دارد: تصویر باید دارای دهان باشد.
4. بینی و دهان در دوبُعد نشان داده شده‌اند: بینی و دهان باید به صورت دوبعدی نشان داده شوند.
5. دو لب هم دارد: تصویر باید دارای دو لب باشد.
6. سوراخ‌های بینی نشان داده شده‌اند: سوراخ‌های بینی باید در تصویر نمایش داده شوند.
7. مو دارد: تصویر باید موها را نشان دهد.
8. موها جزئیات دارند و بهتر از خط‌خطی هستند: موها باید جزئیات داشته باشند و از خط‌خطی برتری داشته باشند.
در بخش امتیازدهی به جزئیات نقاشی‌های گروه ب، به موارد زیر توجه خواهیم کرد:
جزئیات لباس
1. آدمک لباس دارد: تصویر باید هرگونه نمایش واضحی از لباس را نشان دهد.
2. دو تکه لباس مشخص دارد: این شامل عناصری مثل کلاه یا شلوار می‌شود که باید واضحاً در تصویر نمایش داده شوند.
3. همه آدمک پوشیده شده: این به این معناست که آستین‌ها و شلوار باید به طور کامل در تصویر ظاهر شوند.
4. چهار تکه لباس حتماً باید نشان داده شده باشند: این عناصر شامل کلاه، کفش، کت، پیراهن، کراوات، کمربند و شلوار هستند.
5. سایر جزئیات هم کشیده شده‌اند: به عبارت دیگر، تمام سایر لباس‌ها مثل کت و شلوار، لباس‌های نظامی مثل کلاه و لباس سربازی و موارد مشابه در تصویر باید نمایش داده شوند.
جزئیات دست
1. آدمک انگشت دارد: تصویر باید نمایانگر وجود انگشت‌ها یا هر جزئی مشابهی باشد.
2. تعداد درست انگشت‌ها نشان داده شده‌اند: تعداد انگشت‌ها در تصویر به درستی نشان داده شده باشد.
3. انگشت‌ها در دوبُعد کشیده شده‌اند: این به معنای این است که انگشت‌ها به صورت دوبعدی و به طور مناسب در تصویر نمایش داده شوند. همچنین طول انگشت‌ها باید از عرض آنها بیشتر باشد و زاویه بین انگشت‌ها نباید از ۱۸۰ درجه بیشتر باشد.
4. تفاوت انگشت‌ها به‌وضوح نشان داده شده: انگشت‌ها باید از هم تمیز و متمایز باشند.
5. دست‌ها از انگشت‌ها و باقی اندام متمایز شده‌اند: باید تمیزاً بین دست‌ها و انگشت‌ها و سایر اندام‌ها تفکیک شده باشد.
مفاصل
1. مفصل دست، مانند آرنج‌ها، شانه یا هر دو نشان داده شده‌اند: مفاصل دست از جمله آرنج‌ها، شانه‌ها یا هر مفصل دیگری که در تصویر وجود داشته باشند، باید به درستی نشان داده شوند.
2. مفاصل پا، مانند زانو، لگن یا هر دو نشان داده شده‌اند: مفاصل پا مثل زانو و لگن یا دیگر مفاصل مشابهی که در تصویر حضور دارند، باید به وضوح نمایش داده شوند.
در قسمت نسبت‌ها و هماهنگی حرکتی در امتیازدهی نقاشی‌های گروه ب، به موارد زیر توجه می‌شود:
نسبت ها
1. سر آدمک بیشتر از یک‌دوم یا کمتر از یک‌دهم تنه‌اش نیست: سر آدمک باید به نسبت مناسبی با تنه آن باشد.
2. دست‌ها با تنه برابر هستند، اما به زانو نمی‌رسند: دست‌ها باید به اندازه‌ی مناسبی با تنه ترسیم شده باشند و به زانو نرسند.
3. پاها کمتر از تنه، یا بیشتر از دوبرابر آن نیستند: نسبت پاها به تنه باید مناسب باشد، به این معنا که پاها نه خیلی کوتاه و نه خیلی بلند باشند.
4. پا، زیر مچ هم در دوبُعد نشان داده شده، و بیشتر از یک‌سوم یا کمتر از یک‌دهم پاها نیست: نقاشی پاها باید به صورت دو بعدی انجام شود و نسبت آن با تنه به‌طور مناسب حفظ شود.
5. هر دو دست و جزئیات آن به‌صورت دوبُعدی نشان داده شده‌اند: نقاشی دست‌ها و جزئیات آنها نیز باید به صورت دو بعدی باشد و تمام جزئیات به‌وضوح در تصویر نشان داده شوند.
هماهنگی حرکتی
1. خطوط نقاشی محکم، بدون عبور از روی یکدیگر یا شکاف یا هم‌پوشانی هستند: خطوط نقاشی باید به صورت محکم و بدون هیچ گونه تداخل یا هم‌پوشانی در تصویر نمایش داده شوند.
2. همه خطوط نقاشی محکم، و با اتصال درست هستند: تمام خطوط در نقاشی باید به صورت محکم و به نحو مناسب به یکدیگر وصل شوند.
3. طرح کلی سر، بی‌نظمی آشکاری ندارد و فراتر از دایره ساده است. کنترل آگاهانه در آن واضح است: طرح سر نباید دارای هیچ نوع بی‌نظمی ظاهری باشد و باید از حد دایره‌ای ساده بیشتر اطلاعات نقش را منعکس کند.
4. طرح کلی تنه بی‌نظمی آشکاری ندارد و فراتر از دایره ساده است. کنترل آگاهانه در آن واضح است: طرح تنه نیز باید بدون هیچ نوع بی‌نظمی ظاهری باشد و از حد دایره‌ای ساده بیشتر اطلاعات نقش را نمایش دهد.
5. دست و پا بی‌نظمی آشکاری ندارند، دوبُعدی هستند، و تمایلی به باریک شدن در نقطه اتصال به تنه ندارند: دست و پاها باید به صورت منظم و بدون هیچ نوع بی‌نظمی در تصویر نشان داده شوند و در نقاشی به صورت دوبعدی باشند. همچنین، در نقطه اتصال به تنه نباید باریک شوند.
6. ویژگی‌های متقارن دارد: نقاشی باید ویژگی‌هایی داشته باشد که به صورت متقارن در کل تصویر تکرار شوند.
نقاشی های نیم رخ
1. آدمک برآمدگی چانه دارد: در تصویر باید برآمدگی چانه به وضوح نشان داده شده باشد، به این معنا که چانه به صورت ملموس و بی‌خطا در تصویر ظاهر شود.
2. پاشنه به وضوح نشان داده شده است: در تصویر باید پاشنه به نحو واضح و بدون اشتباه نمایش داده شده باشد.
3. مشخصات بدن دارد، مانند سر، تنه و پاها: تمام مشخصات بدن از جمله سر، تنه و پاها به صورت دقیق و بدون هیچ گونه اشتباهی در تصویر باید نمایش داده شوند.
4. کل شکل در نیم‌رخ هم بدون خطا نشان داده شده است: کل شکل آدمک در نیم‌رخ باید به صورت کامل و بدون هیچگونه خطا یا نقصی در تصویر نمایش داده شود.
نمره نهایی و تفسیر آزمون آدمک گودیناف
برای محاسبه نمره نهایی آزمون آدمک گودیناف، ابتدا تمام امتیازات فراهم شده را با یکدیگر جمع می‌کنیم. در این آزمون، ما مجموع 51 مورد امتیاز را معیار می‌گیریم. بنابراین، مجموع امتیازات نباید از 51 امتیاز بیشتر باشد.
سپس، بر اساس جدول معین، نمره خام را به سن عقلی کودک تبدیل می‌کنیم. به عنوان مثال، اگر نمره خام کودک 29 امتیاز باشد، سن عقلی او معادل 10 سال و 3 ماه خواهد بود.
این مراحل به عنوان راهنمایی برای تفسیر نمره‌های آزمون آدمک گودیناف به کار می‌روند.
همچنین پیشنهاد می شود به پکیج تفسیر تست نئو مراجعه فرمایید. برای محاسبه بهره هوشی کودک با استفاده از آزمون آدمک گودیناف، ابتدا عدد سال را در 12، یعنی تعداد ماه‌های سال، ضرب می‌کنیم و سپس به این مقدار تعداد ماه‌های سن عقلی کودک را اضافه می‌کنیم. به عنوان مثال، اگر سن عقلی کودک 10 سال و 3 ماه باشد، ابتدا 10 را در 12 ضرب می‌کنیم و به آن 3 ماه اضافه می‌کنیم. در این صورت مقدار 123 به دست می‌آید.
سپس، سن تقویمی کودک را محاسبه می‌کنیم. به عنوان مثال، اگر کودک 8 سال و 10 ماه سن تقویمی داشته باشد، 8 را در 12 ضرب می‌کنیم و به آن 10 ماه اضافه می‌کنیم. در این صورت مقدار 106 به دست می‌آید.
حالا دو مقدار، یعنی سن عقلی و سن تقویمی را در فرمول زیر قرار می‌دهیم تا بهره هوشی کودک به دست آید:
سن عقلی تقسیم بر سن تقویمی ضرب‌در عدد 100 = بهره هوشی
به عنوان مثال، اگر سن عقلی 123 و سن تقویمی 106 باشد، ابتدا 123 را بر 106 تقسیم می‌کنیم و سپس نتیجه را در 100 ضرب می‌کنیم. در نهایت بهره هوشی کودک برابر با 116 خواهد بود، که طبق جدول مشخص، به عنوان یک کودک باهوش تلقی می‌شود.
روشی دیگر برای تفسیر آزمون آدمک گودیناف
مطالعه “چن و سی در سال 2000” (Chen-Sea) یک روش امتیازدهی جدید را برای آزمون آدمک گودیناف معرفی کرد که برای تشخیص و شناسایی عدم توانایی در درک فضایی یک‌طرفه بسیار مفید است.
در این روش جدید، به جای استفاده از روش امتیازدهی کمّی 10 امتیازی اولیه که قادر به تشخیص بیماران مبتلا به عدم توانایی در درک فضایی یک‌طرفه نبود و نتایج غیر دقیقی ارائه می‌داد، نقاشی‌هایی را نمره‌دهی می‌کند که قسمت‌های یک‌طرفه همکن بدن را دارای Unilateral Spatial Neglect (USN) و قسمت‌های همگن دوطرفه را به‌طور طبیعی نشان می‌دهند.
استفاده از این سیستم امتیازدهی تست هوش گودیناف، باعث ایجاد اطمینان بیشتری نسبت به نتایج ارزیابی در میان روان‌شناسان شده و به تدریج تبدیل به روشی معتبرتر و قابل اعتمادتر برای تشخیص مشکلات فردی در این زمینه شده است.
نتیجه گیری
آزمون آدمک گودیناف به عنوان یک ابزار تشخیصی و ارزیابی در زمینه هوش،شرایط فرهنگی و درک فضایی استفاده می‌شود و برای تشخیص مشکلات روانی و شناختی بسیار مفید است. این آزمون با اعتماد به نفس و روش‌های امتیازدهی جدیدتر خود، توانسته است در تشخیص مشکلات مختلف روانی و شناختی، به ویژه عدم توانایی در درک فضایی یک‌طرفه، مفید باشد. با این حال، باید توجه داشت که نتایج این آزمون به تنهایی نمی‌توانند تمامی جنبه‌های فرهنگی و هوش فرد را پوشش دهند، و برای ارزیابی کامل هوش و توانمندی‌های فرد، از ترکیب آزمون‌های دیگر و مشاوره روانشناسی نیز استفاده شود.
